Barok w Polsce
Barok pojawił się jako styl w sztuce po renesansie, na początku we Włoszech w II połowie XVI wieku. W XVII stuleciu rozpowszechnił się w niemal całej Europie, chociaż jego najsilniejszym ośrodkiem pozostawała Italia. Trwał aż do XVIII wieku, kiedy to przekształcił się w rokoko, później w klasycyzm.
Barok obejmował przejawy działalności literackiej i artystycznej, a także filozofie i architekturę.
Powstanie baroku wiąże się z wieloma wojnami i głodem, którego doświadczyli ludzie w XVI i XVII wieku. Zaczęto wtedy wątpić w potęgę jednostki (co było podkreślane w renesansie). Pomocy zaczęto szukać w religii, u Boga.
Nazwa barok prawdopodobnie pochodzi od słowa barocco, które po portugalsku oznacza perłę o nieregularnym kształcie. W odniesieniu do kierunku w sztuce użyli jej, jako pierwsi w połowie XIX wieku Jacob Burchardt i Wilhelm Lubke. Z kolei Benedetto Croce w 1929 roku przeniósł ja na całokształt kultury. Innym wytłumaczeniem może być język włoski, gdzie barok oznacza przesadny, dziwny. Z kolei francuskie baroque to bogactwo ozdób.
Najważniejszymi cechami baroku są:
• bogactwo środków
• oryginalność
• kontrast
• ruch
• emocjonalność
• łączenie różnych elementów
• nawiązywanie do kultury ludowej, współczesności i codzienności
• tematyka religijna i mitologiczna
• dynamika
• ekspresja, teatralność
• znaczna rola koloru
• posługiwano się alegorią (symbolem) i personifikacją
• światłem wydobywano dominantę (czyli motyw najważniejszy)
• w kompozycji dominują kierunki ukośne
W Polsce barok pojawił się na przełomie XVI i XVII wieku. Był to okres panowanie pierwszych królów elekcyjnych i kontrreformacji. Był to czas długoletnich wojen z sąsiadującymi państwami (Szwecją, Rosja, Turcją) oraz niepokojów wewnętrznych (Np. powstania kozackie: Kosińskiego, Nalewajki, Chmielnickiego). Specyficznym elementem polskiej sztuki baroku był sarmatyzm. Było to przekonanie, że szlachta miała pochodzić od starożytnego ludu Sarmatów.
ARCHITEKTURA
Architektura baroku w Polsce charakteryzuje się monumentalizmem budowli poprzez częste zastosowanie kolumn przy których każdy człowiek czuje się strasznie mały. Kolumny często są też skręcone. Popularnym materiałem zdobniczym był stiuk czyli gips lub wapień zmieszany z sproszkowanym marmurem, zazwyczaj barwionym w masie i wypolerowany do połysku. Dekoracje uzupełniają malowidła. Zastosowanie iluzji malarskiej, zwłaszcza na sklepieniach, ma na celu zatarcie granicy pomiędzy rzeczywistością a jej wyobrażeniem.
Barokowa architektura dzieli się na dwie grupy: Architekturę sakralna i architekturę świecką.
Kaplica św. Kazimierza w Wilnie.