TRÓJPOROZUMIENIE (ententa) – blok militarno-polityczny; Francja, Wielka Brytania, Rosja
TRÓJPRZYMIERZE (państwa centralne) – blok militarno-polityczny; Niemcy, Austro-Węgry, Włochy
WOJNA BŁYSKAWICZNA – szybkie zwycięstwo państw centralnych na froncie zachodnim, przerzucenie wszystkich wojsk na front wschodni i szybkie zwycięstwo z Rosją
WOJNA POZYCYJNA – wojna na pozycjach (w okopach)
ULTIMATUM – żądanie spełnienia określonych warunków, pod jakąś groźbą (np. wojny)
RKL – Rada Komisarzy Ludowych (rząd bolszewików z Leninem na czele)
LIGA NARODÓW – organizacja międzynarodowa, miała zapobiegać w przyszłości wojnom
REPARACJE – odszkodowania, które miały ponieść Niemcy
DEMILITARYZACJA – likwidacja na określonym terenie liczby sił zbrojnych
„GRUBA CZWÓRKA” – przedstawiciele Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji i Włoch, podejmowali najważniejsze decyzje na konferencji pokojowej w Paryżu
AKTYWIŚCI – orientacja proaustriacka, skupiająca zwolenników współpracy z państwami centralnymi (Józef Piłsudski)
PASYWIŚCI - orientacja prorosyjska, przeciwna współpracy z państwami centralnymi (Roman Dmowski)
AKT 5 LISTOPADA – deklaracja Wilhelma II i Franciszka Józefa o utworzeniu polski z ziem zabranych Rosji
POW – Polska Organizacja Wojskowa (1914r.) – gen. Tadeusz Żuliński
IDEA FEDERACYJNA – koncepcja, według której państwa „międzymorza” miały stanowić federację, czyli związek państw (J. Piłsudski)
IDEA INKORPORACYJNA – koncepcja, według której Polska narodowa objęłaby większość ziem należących do Rzeczypospolitej w 1772 r. oraz Mazury i Górny Śląsk (Roman Dmowski)
LINIA CURZONA – linia wytyczona przez brytyjskiego lorda Curzona, miała być granicą wsch. Rzeczypospolitej po I wojnie światowej
PLEBISCYT – głosowanie mające rozstrzygnąć o przynależności terenów spornych między Polską i Niemcami
„ORLĘTA LWOWSKIE” – nazwa młodocianych obrońców Lwowa
„CUD NAD WISŁĄ” – bitwa pod Warszawą; decydująca bitwa wojny polsko-bolszewickiej
1914 r. – zamach na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie; wybuch I wojny światowej
1916 r. – krwawa bitwa pod Verdun
1917 r. – przystąpienie Stanów Zjednoczonych do wojny (przystępują do ententy)
28.VI.1919 r. – podpisanie traktatów pokojowych w Wersalu
5.XI.1916 r. – akt 5 listopada, deklaracja Wilhelma II i Franciszka Józefa o utworzeniu polski z ziem zabranych Rosji
11.XI.1918 r. – zakończenie I wojny światowej
1919 r. – pierwsze powstanie śląskie
1920 r. – plebiscyty na Warmii i Mazurach
1921 r. – koniec wojny domowej w Rosji
15.VIII.1920 r. – bitwa pod Warszawą, zwana „cudem nad Wisłą”
17.III.1921 r. – uchwalenie konstytucji marcowej
ARCYKSIĄŻĘ FRANCISZEK FERDYNAND – austriacki następca tronu
WŁODZIMIERZ LENIN – przywódca bolszewików
WOODROW WILSON – prezydent Stanów Zjednoczonych, wygłosił „Orędzie Wielkanocne”
JÓZEF PIŁSUDSKI – dowódca wojsk polskich podczas wojny polsko-bolszewickiej
ROMAN DMOWSKI – przywódca orientacji prorosyjskiej (pasywistów)
IGNACY PADEREWSKI – przedstawiciel Polski na konferencji pokojowej w Paryżu
JÓZEF HALLER – dowódca Armii Polskiej
LUCJAN ŻELIGOWSKI – generał, który 7.X.1920r. ponownie odbił Wilno
IGNACY DASZYŃSKI – premier rządu lubelskiego w 1918r.
GABRIEL NARUTOWICZ – pierwszy prezydent II Rzeczypospolitej
PRZYCZYNY WYBUCHU I WOJNY ŚWIATOWEJ:
-dążenie do nowego podziału kolonialnego świata
-rywalizacja o wpływy polityczne i gospodarcze
-powstanie bloków militarno-politycznych (trójprzymierze i trójporozumienie)
-kryzys marokański
-kocioł bałkański – bitwy na Bałkanach
-niemieckie plany wojenne (plan Blitzkrieg)
-zamach na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie
SKUTKI I WOJNY ŚWIATOWEJ:
-ogromne straty i zniszczenia
-śmierć wielu osób
-zmiany społeczne i polityczne
-straty materialne
-rozpad Austro-Węgier
-liczne przesunięcia granic
-zmiana sposobu prowadzenia wojny
-gwałtowny rozwój techniki wojennej
-wprowadzenie nowej broni (czołgów, samolotów, gazów bojowych)