Karol VI Habsburg, który panował do roku 1740 dbał o rozwój handlu, zaniedbał jednak kwestie obronności kraju. Ponieważ jego dziedziczką była kobieta, Maria Teresa Habsburg, musiał zadbać by możliwie jak najwięcej krajów europejskich uznało jej prawa dziedziczne, które przyznawał jej sporządzony w roku 1713 dokument znany jako sankcja pragmatyczna. Jednak niewiele rządów skłonnych było uznać jego ważność. Eugeniusz Sabaudzki doradzał raczej zostawić córce dużą armię, która chroniłaby kraj przed ewentualnymi zakusami ze strony sąsiadów, niż forsować dokument na obcych dworach, które to forsowanie wiązało mocno ręce austriackiej dyplomacji.
W latach 1718-1720 toczyła się Wojna Hiszpanii z koalicją angielsko-francusko-austriacką, ponieważ Hiszpania i jej minister Giulio Alberoni usiłowała odzyskać prowincje włoskie. Oprócz dziedzicznych w rodzinie Habsburgów koron Austrii, Czech i Węgier władali oni Niderlandami austriackimi i północnymi Włochami. Ludność państwa tworzyli- obok niemieckojęzycznych Austriaków ? Czesi, Węgrzy, Słowacy, Rumuni, Chorwaci, Serbowie, Belgowie i Włosi. Po rozbiorach Polski w skład narodowości monarchii Habsburgów weszli także Polacy i Rusini. Po zakończeniu wojny sukcesyjnej cesarzowa
Maria Teresa i jej syn Józef I przeprowadzili wiele ważnych reform. Przeobrażenia ustrojowe polegały nie tylko i nawet nie przede wszystkim na zwiększaniu atrybutów władzy monarszej (to zostało już częściowo dokonane w poprzednim stuleciu), na likwidowaniu bądź zupełnym ograniczeniu instytucji reprezentacji stanowej (sejmy, kortezy, Landtagi), które jeszcze, jako relikt dawnych czasów zachowały się w niektórych państwach. Istotną ich cechą było przezwyciężanie partykularyzmów prowincjonalnych, tworzenie z jednolitych już organizmów ekonomicznych stanowiących wspólny rynek jednolitych organizmów politycznych, wraz ze wszystkimi tego konsekwencjami. Dla wszystkich (poza Węgrami) posiadłości habsburskich wprowadzono jednolite władze naczelne, przy czym rozdział kompetencji między poszczególnymi instytucjami centralnymi opierał się na zasadzie rzeczowej, a nie terytorialnej. Kancelaria Stanu kierowała sprawami zagranicznymi i zarządzała dworem monarszym. Na jej czele stał kanclerz stanu, którym został w 1753 roku hrabia Wenzel Anton Kaunitz (1711-94), były gubernator południowych Niderlandów. Sprawy wojskowe podlegały kompetencjom komisariatu wojny, zaś wymiarem sprawiedliwości (sąd) zajmowała się Najwyższa Izba Sprawiedliwości, która równocześnie zajmowała się zadaniami sądu odwoławczego. Sprawami wewnętrznymi kierowała Zjednoczona Kancelaria Nadworna czesko-austriacka. Ograniczenie wewnętrznych barier celnych, kasowanie odrębności prowincji, tworzenie jednolitych armii narodowych, czyli pełna centralizacja polityczna, było to główne zadanie dziejowe, które spełniała monarchia absolutna, torująca drogę ku przeciwstawnym sobie, lecz będącym jej kontynuacją formom państwa już kapitalistycznego. Zmiany te, utrzymane w duchu absolutyzmu oświeconego, usprawniły i wzmocniły państwo. Niektóre reformy, jak zakaz tortur podczas śledztwa i ograniczenie stosowania kary śmierci, wręcz wyprzedziły epokę. Inne, jak zniesienie poddaństwa chłopów, okazały się zbyt rewolucyjne i na skutek oporu właścicieli ziemskich zostały cofnięte. Zadbano przede wszystkim o jedność państwa, podporządkowując kraje habsburskie władzom w Wiedniu. Zwiększono armię stałą do 100 tys. Żołnierzy. Jeśli chodzi o reformy edukacyjne to np. majątek zakonu jezuitów przekazano na utworzony w 1773 roku Fundusz Edukacyjny a sprawy szkolnictwa wszystkich szczebli w całym państwie powierzono Nadwornej Komisji Edukacyjnej. Sprawom państwa w większym niż dotychczas stopniu zaczął służyć Kościół katolicki. Aby uniezależnić Kościół od władzy Rzymu, państwo opłacało księży. Pieniądze na ten cel uzyskano ze sprzedaży ziemi części pozamykanych klasztorów. Zwrócono też uwagę na podniesienie poziomu umysłowego poddanych, rozwijając sieć szkół podstawowych.
Zarówno te, jak i wiele innych reform wzmocniło cesarski absolutyzm i samo państwo. Pozwoliło to zachować Austrii mocarstwową pozycję w Europie.