WSTEP:
Zdrowie- stan prawidłowo funkcjonującego, niedotkniętego chorobą, żywego organizmu
Choroba- jedno z podstawowych pojec medycznych , ogólne określenie każdego odstępstwa od stanu określanego jako pełnia zdrowia organizmu. Choroba polega na zaburzeniu funkcji lub uszkodzeniu struktury organizmu. O zaistnieniu choroby można mówić wtedy, gdy działanie czynnika chorobotwórczego powoduje przekroczenie zdolności organizmu do adaptacji, co z kolei wywołuje niepożądane, szkodliwe następstwa.
Choroby zakazne:
wirus
Grypa- to ostra choroba zakazna układu oddechowego wywołana zakażeniem wirusem grypy. Grypa przenosi się pomiędzy ludźmi drogą kropelkowąą (np. podczas kichania), a największa ilość zachorowań występuje podczas sezonowych epidemii, powodując ostre objawy uniemożliwiające pracę osobom czynnym zawodowo. Epidemie grypy powodują znaczne koszty społeczne i niekiedy mają zasięg kontynentalny lub światowy, dlatego grypa wymaga globalnej koordynacji epidemiologicznej. W większości przypadków zachorowanie na grypę powoduje obłożną chorobę, w części przypadków mogą występować powikłania i zdarzają się też zgony, szczególnie u dzieci, osób starszych i obciążonych innymi, dodatkowymi poważnymi chorobami.
Zespół nabytego niedoboru odporności, AIDS? końcowe stadium zakażenia HIV charakteryzujące się bardzo niskim poziomem limfocytów CD4, a więc wyniszczeniem układu odpornościowego, co skutkuje zapadalnością na tzw. choroby wskaźnikowe mogące spowodować śmierć.
Wścieklizna ? jest choroba śmiertelną. Wystepuje ona czesciej u zwierząt (niektórych ssaków), mogąca przenieść się na człowieka (antropozoonoza).
Ospa wietrzna- najczęstsza choroba zakaźna wieku dziecięcego, charakteryzującą się znaczną zaraźliwością. Ospa wietrzna spowodowana jest herpeswirusem wywołującym ogólne zakażenie organizmu, a jej przechorowanie daje trwałą odporność. Jednak gdy dojdzie do obniżenia odporności organizmu może się ona ujawnić w postaci półpaśca (wirus w zwojach nerwowych pozostaje w formie uśpionej do końca życia).
Różyczka to choroba zakaźna wieku dziecięcego wywołana przez wirus różyczki. Zapadalność na tę chorobę jest bardzo duża. Często przebiega ona bezobjawowo. Dochodzi do niego drogą kropelkową. Okres wylęgania wynosi od 2?3 tygodni, a 7 dni przed wystąpieniem wysypki zaczyna się okres zaraźliwości, który kończy się 3-5 dni po wystąpieniu wysypki. Choroba powoduje trwałą odporność.
Nagminne zapalenie przyusznic, tzw. świnka - stan zapalny ślinianek przyusznych wywołanych przez wirusa świnki. Do zakażeń wirusem dochodzi najczęściej zimą i wczesną wiosną. Rozszerza się drogą kropelkową lub przez ślinę, która może się znajdować na pożywieniu albo przedmiotach. Wirus ma dużą zdolność zarażania, współczynnik IRR wynosi 10-12. Okres wylęgania wynosi 2-3 tygodni, a okres zarażalności zaczyna się 2-6 dni przed wystąpieniem objawów i trwa 7-9 dni po ustąpieniu.
Opryszczka - choroba zakaźna wywołana przez wirusy HSV1 i HSV2. Choroba ujawnia się w postaci powierzchownych zapalnych pęcherzyków uformowanych w skupiska, na granicy błony śluzowej jamy ustnej i warg (herpes labialis), niekiedy wychodząc poza granicę rąbka czerwieni wargowej. Początkowo pęcherzyki są wypełnione treścią surowiczą, następnie ropną i w ciągu kilku dni pokrywają się strupami. Opryszczka może umiejscawiać się także na narządach płciowych (herpes genitalis). Wywoływana jest zwykle przez wirus HSV2, a zakażenie występuje w wieku dorosłym poprzez kontakt seksualny.
Bakterie
Gruźlica - choroba zakaźna ludzi i zwierząt (przede wszystkim bydła), wywoływana przez kilka gatunków miksobakterii. Do zakażenia zazwyczaj dochodzi przez układ oddechowy, rzadziej innymi drogami. Źródłem zakażenia jest prątkujący chory na płucną postać gruźlicy. Do zakażenia dochodzi najczęściej w źle wentylowanych budynkach. Stosunkowo duża ilość prątków potrzebna jest do wywołania choroby.
Cholera- to ostra i zaraźliwa choroba zakaźna przewodu pokarmowego, której przyczyną jest spożycie pokarmu lub wody skażonej Gram-ujemną bakterią - przecinkowcem cholery (Vibrio cholerae). Bakteria występuje w dwóch serotypach: O1, O139. W początkowym okresie zakażenia dominuje biegunka, wymioty, zwykle bez gorączki i bólu brzucha. Stolec ma charakterystyczny wygląd - przypomina wodę po płukaniu ryżu i posiada swoisty, słodkawy zapach.
Błonica ? choroba zakaźna, najczęściej występująca u dzieci, wywoływana przez maczugowiec błonicy. Głównym czynnikiem chorobotwórczym jest wytwarzany, przez niektóre szczepy tych bakterii jad - toksyna błonicza. Błonica przenosi się głównie drogą kropelkową lub bardzo rzadko przy zakażeniach przyrannych. Wyróżnia się kilka postaci tej choroby.
Krztusiec (dawna i potoczna nazwa koklusz) - ostra choroba zakaźna układu oddechowego, charakteryzująca się nawracającymi napadami kaszlu i przedłużającą się dusznością, wywoływana przez pałeczkę krztuśca. Przebycie krztuśca pozostawia trwałą odporność.
Grzyby
Grzybice - grupa wysoce zaraźliwych chorób zakaźnych ludzi i zwierząt wywołana przez mikroskopijne grzyby. W przypadku grzybic skóry są to: świąd, łuszczenie się skóry, miejscowe zaczerwienie. W przypadku grzybic głębokich: objawy narządowe.
Łupież pstry - powierzchowne zakażenie naskórka, objawiające się żółtobrunatnymi plamami zlokalizowanymi głównie na klatce piersiowej, wywołane przez drożdżaki z gatunku Pityrosporum. Pojawia się zwykle po okresie dojrzewania płciowego, bardzo rzadko występuje u dzieci.
Protesty
Toksoplazmoza? pasożytnicza choroba ludzi i zwierząt spowodowana zarażeniem pierwotniakiem Toxoplasma gondii
Żywicielem ostatecznym są koty domowe i niektóre kotowate. Żywicielem pośrednim zaś wszystkie ssaki łącznie z człowiekiem oraz ptaki.
Rzęsistkowica? choroba pasożytnicza dróg moczowo-płciowych człowieka i zwierząt wywoływana przez pierwotniaki, przenoszona głównie drogą płciową. Źródło infekcji to chory partner seksualny, lecz możliwe jest też zarażenie przez używanie wspólnie przedmiotów higieny osobistej, bielizny. Rzęsistkowica częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn.
Plaznice, nicienie
Włośnica ? ciężka choroba pasożytnicza, spowodowana zarażeniem człowieka lub zwierzęcia włośniem krętym. Do zarażenia dochodzi przez zjedzenie zarażonego mięsa. Standardowe gotowanie mięsa nie chroni przed zarażeniem. Nie jest możliwe zarażenie od chorej osoby. Larwy włośnia nie osiągają u człowieka dojrzałości i lokalizują się w mięśniach, gdzie ulegają otorbieniu (powstają cysty) i zwapnieniu.
Owsica, enterobioza ? inwazyjna choroba pasożytnicza spowodowana przez drobnego nicienia - owsika ludzkiego. Owsicę rozpoznaje się poprzez badanie kału na obecność jaj, w ciężkich przypadkach samic pasożyta.
Glistnica? choroba pasożytnicza. Chorobę wywołuje glista ludzka , pasożyt jelita cienkiego człowieka. Podobne gatunki pospolite u innych ssaków mogą przypadkowo zarazić człowieka: są to glista świńska,glista psia i glista kocia.
Tasiemczyca- choroba pasożytnicza człowieka wywoływana przez pewne gatunki tasiemca. Jest to pasożyt jelitowy występujący w organizmie człowieka. Objawy infestacji tasiemcami to najczęściej: osłabienie, chudnięcie, nudności wymioty, bóle brzucha, biegunka, zaparcia.
Priony
Choroba Creutzfeldta i Jakoba? choroba z grupy pasażowalnych encefalopatii gąbczastych (TSE), której czynnikiem patogennym są najprawdopodobniej priony. Podobnie jak inne choroby z tej grupy ma charakter neurozwyrodnieniowy i cechuje ją odkładanie w ośrodkowym układzie nerwowym i niektórych innych tkankach nieprawidłowej izoformy białka prionu, PrPSc. CJD występuje w czterech postaciach: sporadycznej (sCJD), rodzinnej (fCJD), jatrogennej (jCJD) i tzw. wariantu choroby (vCJD).
Choroby nie znakazne:
Nowotwór - grupa chorób w których komórki organizmu dzielą się w sposób niekontrolowany przez organizm, a nowo powstałe komórki nowotworowe nie różnicują się w typowe komórki tkanki. Utrata kontroli nad podziałami jest związana z mutacjami genów kodujących białka uczestniczące w cyklu komórkowym: protoonkogenami i antyonkogenami. Mutacje te powodują, że komórka wcale lub niewłaściwie reaguje na sygnały z organizmu. Powstanie nowotworu złośliwego wymaga kilku mutacji, stąd długi, ale najczęściej bezobjawowy okres rozwoju choroby. U osób z rodzinną skłonnością do nowotworów część tych mutacji jest dziedziczona.
Białaczka - nazwa grupy chorób nowotworowych układu krwiotwórczego. Nazwa historycznie wywodzi się od białawego koloru próbki krwi chorego na ostrą białaczkę. Białaczka charakteryzuje się ilościowymi i jakościowymi zmianami leukocytów we krwi, szpiku i narządach wewnętrznych (śledzionie, węzłach chłonnych). Występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet w proporcji 3:2.
depresja - zaburzenie psychiczne z grupy chorób afektywnych charakteryzujące się objawami, które można następująco pogrupować:
? symptomy emocjonalne: obniżony nastrój - smutek i towarzyszący mu często lęk, płacz, utrata radości życia
? symptomy poznawcze: negatywny obraz siebie, obniżona samoocena, samooskarżenia, samookaleczenie, pesymizm i rezygnacja, a w skrajnych wypadkach mogą pojawić się także urojenia depresyjne
? symptomy motywacyjne: problemy z mobilizacją do wszelkiego działania, które może przyjąć wręcz formę spowolnienia psychoruchowego; trudności z podejmowaniem decyzji;
? symptomy somatyczne: zaburzenie rytmów dobowych, utrata apetytu (ale w depresji łagodnej czasem obserwuje się wzrost a nie spadek wagi ciała chorego), osłabienie i zmęczenie, utrata zainteresowania seksem, czasem skargi na bóle i złe samopoczucie fizyczne.
Alergia (popularnie stosowane synonimy uczulenie, nadwrażliwość) ? patologiczna, jakościowo zmieniona odpowiedź tkanek na alergen, polegająca na reakcji immunologicznej związanej z powstaniem swoistych przeciwciał, które po związaniu z antygenem doprowadzają do uwolnienia różnych substancji ? mediatorów stanu zapalnego. Może się objawiać łagodnie, jak w przypadku kataru czy łzawienia, aż po zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny i śmierć.
Zapobieganie w chorobach:
Prezerwatywy, unikanie przygodnych kontatkow płciowych i wzajemna wierność partnerow.szczepionki, lekarstwa anybiotylki, higiena, itd.