Etapy powstawania ewangelii

Zanim pojawiły się spisane cztery Ewangelie: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana, istniała wcześniej przekazująca Ewangelie ustna katecheza. Dlatego, aby dobrze zrozumieć dzisiejszy kształt Ewangelii, trzeba uprzytomnić sobie trzy okresy ich powstawania.
1. Słuchacze Chrystusa
Chrystus wybiera sobie pierwszych apostołów i uczniów. Oni przez prawie trzy lata towarzyszą Mu wszędzie. Słyszą słowa Jezusa, spoglądają na Jego czyny. Chrystus zna mentalność uczniów i innych swoich słuchaczy. Z tego powodu dobiera taki sposób przedstawiania swej nauki, aby prości ludzie mogli Go łatwiej zrozumieć (przypowieści, porównania, alegorie).
2. Ustna katecheza Apostołów
Gdy Chrystus zmartwychwstały wstąpił do nieba i umocnił Apostołów zstąpieniem na nich Ducha Świętego, od tej pory Apostołowie przekazują dalej wieść o Chrystusie i Jego czynach oraz głoszą jego naukę. Forma spisanej Ewangelii znanej nam obecnie — jak potwierdzają to wnikliwe badania filologiczne — może nam wiele powiedzieć o ustnej apostolskiej katechezie. Wyróżnia się swoistym rytmem, który ułatwiał słuchaczom zapamiętanie. Takim oralnym (ustnym) rytmem rabini przekazują tekst innej świętej księgi żydowskiej — Talmudu, a później w podobny sposób utrwala się również tekst świętej księgi muzułmanów — Koranu.
W Ewangeliach znajdujemy wiele przykładów oralnego stylu ludów semickich, który sprzyja zapamiętaniu: Każdy bowiem, kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się poniża, będzie wywyższony (Łk 14, 11).
Ustne przekazywanie Ewangelii trwało około 30 lat. Ustna katecheza o Chrystusie przemierza Palestynę, a stamtąd przez Syrię, Azję Mniejszą i Grecję dociera do Rzymu. W ten sposób Dobra Nowina ogarnia swym zasięgiem nie tylko starożytne ludy semickie, lecz także helleńskie i latyńskie.
3. Spisanie tekstu Dobrej Nowiny
Wreszcie Ewangelia zostaje utrwalona na piśmie. Żyją jeszcze wówczas prawie wszyscy Apostołowie i inni naoczni świadkowie życia Jezusa. Radosną wieść o zmartwychwstałym i uwielbionym Chrystusie spisują czterej różni ludzie, o różnych uzdolnieniach, którzy mają na uwadze różnych adresatów. Każdy z ewangelistów w swoisty dla siebie sposób relacjonuje słowa i czyny Chrystusa Pana. Stąd podobieństwa, ale także pewne drobne różnice w Ewangeliach.
Kto pamięta o tym stopniowym przechodzeniu od ustnego przekazu do spisanego tekstu Ewangelii i o ludzkich uwarunkowaniach Mateusza, Marka, Łukasza i Jana, ten łatwiej pojmie jednolitą treść czterech Ewangelii przy wszystkich różnicach formy ich zapisu.

Related Articles