Fonetyka - ściąga

Jeśli wiązadła głosowe są zsunięte, strumień powietrza wydychanego z płuc siłą toruje sobie drogę, wprawiając wiązadła w drgania. Powstają gloski dźwięczne.
Jeśli głośnia jest otwarta, powietrze przechodzi między wiązadłami głosowymi swobodnie. Powstają bezdźwięczne.
Jeśli podniebienie miękkie unosi się do góry i przylega do tylnej ścianki jamy gardłowej, to zamyka dostęp do jamy nosowej, wskutek czego powietrze przedostaje się do jamy ustnej. Wtedy są ustne.
Jeśli podniebienie miękkie opuszcza się, powietrze przedostaje się i do jamy nosowej, i do ustnej. Wtedy są nosowe.
Przy wymawianiu środkowa część języka zbliża się do podniebienia twardego lub przez moment zwiera się z nim, nazywamy spółgłoskami miękkimi
. Szczelinowe - w czasie artykulacji niektórych spółgłosek powietrze wydychane z płuc przeciska się w jamie ustnej przez szczelinę, powstałą wskutek zbliżenia się dolnej wargi do górnych zębów albo języka do górnych zębów, do dziąseł lub do podniebienia. Są to: w w' f f' z s ż sz ź ś ch ch'.
Zwarte - w czasie artykulacji zwierają się na moment narządy mowy w jamie ustnej (np. wargi, przód języka, dziąsła), po czym następuje nagłe rozwarcie tych narządów. Są to: b b' p p' d t g g' k k'. Zwarto-szczelinowe -w czasie ich artykulacji bezpośrednio po krótkotrwałym zwarciu narządów mowy tworzy się szczelina i przez nią wydostaje się powietrze. Są to: dz c dż cz dź ć.
Półotwarte -przy artykulacji występuje połączenie zwarcia z otwarciem. Są to: ł l l' r m m' n n' ń.
Wargowe -dochodzi do zwarcia lub szczeliny między wargami lub wargą i inną częścią mowy. Są to: b b' p p' m m' w w' f f'. przedniojęzykowo-zębowe: ł n d t z s dz c przedniojęzykowo-dziąsłowe: l l' r ż sz dż cz środkowojęzykowe: ń ź ś dź ć g' k' ch' tylnojęzykowe: g k ch.
Akcent :Normalnie na 2 sylabe od konca.
na 3 sylabę od końca: 1. i 2. osoba liczba mnoga czas przeszły np. ro-bi-liś-my. formy liczby pojedynczej i 3. osoby liczby mnogiej tryb przypuszczający np. zro-bił-bym. liczebniki np. czte-ry-sta, pię-ciu-set, o-siem-set. wyrazy: rzeczpospolita, ogółem, w ogóle, szczegóły, okolica. w niektórych wyrazach zapożyczonych, zwłaszcza w zakończonych na -yka, -ika, np. fizyka, gramatyka.
Na 4 sylabe od konca : 1. i 2. os l mnoga tryb przypuszczający np. zro-bi-li-byś-my.

Related Articles