Prawdą jest, że od historii zależy bardzo wiele. Historia kreuje nas. Moje „ja”. To ona stworzyła realia, w jakich żyję. Ona też istnieje w książkach, które czytam, filmach, które oglądam, czy też muzyce, której słucham.
Bo historię bardzo często i bardzo różnie wykorzystuje się między innymi przy tworzeniu historii.
Czasami służy ona jako przesłanie. Używa się jej, by oceniać naszą rzeczywistość.
Niewątpliwie taką właśnie rolę historia pełni w piosence „1932-Berlin” zespołu Kult. W tekście Kazika pozornie opisującego Berlin lat trzydziestych bardzo dużo jest podtekstów i odnośników opisujących teraźniejszość, dzisiejszą Polskę.” Gdziekolwiek ja ruszę się, widzę samo zło” czy też „i nie mam, co pić”- to opis tego, co widzi i czuje każdy człowiek, żyjący gdziekolwiek:, „ bo Berlin trzydziestych lat, taki jest, jak cały świat” Podobne przesłanie niesie sama melodia. Początkowa stylizacja na rytmy przełomu lat dwudziestych i trzydziestych kończy się gwarem i krzykiem znanym i nam.
Historia to także wspaniałe natchnienie, inspiracja dla autora.
Tak też przysłużyła się Juliuszowi Słowackiemu, gdy tworzył on „Grób Agamemnona”. Wiersz ma wymowę osobistą i Słowacki wykorzystując historię starożytną jasno wypowiedział się na podstawowe tematy życia narodowego: klęski powstania listopadowego, niewoli i możliwości odrodzenia.
Czasami zaś historia jest po prostu tak niezwykła i intrygująca, że autor wybiera ją sobie za tło do swojej fabuły.
Tak też postąpił Henryk Sienkiewicz pisząc „Quo Vadis?”. Autor przestrzega prawdy historycznej, Sienkiewicz przy tworzeniu tej powieści studiował nawet „Dzienniki” Tycjana i „Dzieje apostolskie” a swych fikcyjnych bohaterów bardzo sprytnie łączy z wydarzeniami historycznymi. Ponadto Sienkiewicz ukazał bardzo ważne przesłanie, że, podobnie jak upadła kultura pogańska i zwyciężyło chrześcijaństwo, podobnie zwycięży dobro nad złem.
Historia jako pretekst do ukazania bohatera i jego życiowych losów i decyzji, jest często wykorzystywana szczególnie w biografiach i autobiografiach.
Roma Ligocka w swojej autobiografii „Dziewczynka w czerwonym płaszczyku” opisuje między innymi swoje traumatyczne przeżycia z okresu II wojny światowej. Jako mała dziewczynka wraz z matką ukrywała się przed wywozem do getta, na które została skazana za swe pochodzenie.
Zarys historii wojny, mimo iż dotyczy tylko jej osoby, bardzo wiernie oddaje losy zwykłych ludzi i porusza globalny problem antyseminizmu.
Historia jako źródło faktów to motyw często wykorzystywany przez malarzy.
Jan Matejko malując swój „Poczet królów i książąt polskich” studiował historię panowania poszczególnych władców. Aby stworzyć portret, na przykład Aleksandera Jagiellończyka
syna Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Habsburżanki
Matejko chciał jak najwięcej dowiedzieć się o jego charakterze, sposobie bycia, zachowaniu i poglądach, aby móc to wszystko odzwierciedlić na obrazie.
Ukazując te wszystkie przykłady różnorodnego użycia historii uważam, iż w pełni udowodniłam, że „czas jest ojcem prawdy, a historia matką kultury”.
Zuzanna Stępień
