Porównaj wizerunki matek przedstawione w wierszu Adama Mickiewicza „Do matki Polki” i we fragmencie powieści Elizy Orzeszkowej „Nad Niemnem”. W swoich rozważaniach uwzględnij wpływ kontekstu historycznego na sposób ukształtowania tych wize

Matka jest osobą, która odgrywa ważną rolę w życiu każdego człowieka. Od chwili narodzin jest dla swojego dziecka pierwszą nauczycielką, autorytetem, osobą, która przedstawia zarys świata, w który w przyszłości człowiek będzie musiał wejść sam, przygotowuje go do tego. Motyw matki w literaturze jest obecny już w mitologii, gdzie chociażby Demeter, grecka bogini płodności ukarze ziemię klęską nieurodzaju, gdy zaginie bez wieści jej ukochana córka Kora. Dalej, w Biblii Matka Boska, która stała pod Krzyżem, aż do śmierci Syna. W późniejszej literaturze inny obraz matki przedstawia Mickiewicz w wierszu „Do matki Polki” oraz Orzeszkowa w „Nad Niemnem”.
- wskazanie typu liryki bezpośredniej zwrotu do adresata w formie inwokacji („O matko Polko!”),
- określenie adresata wiersza – matka Polka, która jest utożsamieniem cierpienia narodu będącego w niewoli,
- wskazanie roli matki – przygotowanie syna do samodzielnego życia, do konspiracyjnej walki, do życia w cierpieniach, w niewoli, w nieszczęściu, przyzwyczajenie do tego („(…) ręce mu okręcaj łańcuchem”),
- wspomnienie czasów świetności narodowej,
- porównanie matki Polki do Maryi („Klęknij przed Matki Bolesnej obrazem / I na miecz patrzaj, co Jej serce krwawi: / Takim wróg piersi twe przeszyje razem!”)
- ukazanie, że matka Polka wychowuje swoje dziecko nie dla siebie, ale dla dobra narodu, wie, że prędzej czy później czeka je śmierć („Syn twój wezwany do boju bez chwały / I do męczeństwa… bez zmartwychpowstania.”),
- wskazanie „zabawek” jakimi dziecko matki Polki powinno się bawić – łańcuchy, wozy taczkowe,
- ukazanie, że działalność syna będzie wspominana przez przyszłe pokolenia.

- przedstawienie sytuacji – rozmowa syna z matką,
- wskazanie zachowania matki, jej uczuć w danej chwili („(…) nogi jej posłuszeństwa odmawiały, powstała i zapłakała (…) kilku grubymi łzami (…)”),
- kobieta jest ciągle w żałobie, rozpamiętuje losy męża i przeszłość kraju,
- ukazanie kobiety w żałobie, pozycji modlitewnej („Tu białe ręce modlitewnym gestem na staniku żałobnej sukni splotła.”),
- wskazanie świadomości błędu popełnionego przez matkę w wychowaniu syna np. kształcenie go za granicą,
- ukazanie chęci matki, aby syn był taki jak jego ojciec,
- brak porozumienia między synem a matką, brak szacunku syna dla matki („usłyszała głos drwiący i pogardliwy (…)”),

- ukazanie sytuacji utraty niepodległości, nieudanych zrywów niepodległościowych, niewoli narodowej,
- wskazanie matki Polki jako matki wszystkich cierpiących Polaków,
- ukształtowanie wizerunku matki jako silnej psychicznie,

- rozpamiętywanie powstania przez matkę, życie ze świadomością samotności z powodu śmierci ukochanej osoby (męża) w walkach