Dekadentyzm w literaturze modernizmu

Młoda Polska jest to epoka w kulturze i literaturze polskiej trwająca od roku 1890, daty rozpoczynającej nasilanie się nowych nurtów do roku 1918, czyli końca I wojny światowej. Jednym z charakterystycznych haseł owej epoki jest dekadentyzm, pogląd twierdzący, że wszystko już było, nastąpił upadek religii i filozofii, a świat staje się gorszy. Koncepcja dekadentyzmu została ukazana w wierszach ?Koniec wieku XIX? Kazimierza Przerwy-Tetmajera i ?Deszczu jesiennym? Leopolda Staffa.
Utwór Przerwy-Tetmajera posiada budowę klasyczną, jest to wiersz stroficzny, którego odbiorca to wpisany w tekst człowiek z końca XIX wieku. Dzieło posiada charakter dialogu lub monologu wewnętrznego. Pojawiają się hasła nazywające postawy i uczucia, każde z nich zostaje jednak zakwestionowane za pomocą pytań retorycznych. Człowiek z końca XIX wieku, nie jest w stanie zaakceptować żadnej z postaw, czuje się zagubiony, lecz nie ma możliwości podjąć jakiegokolwiek działania, które mogłoby zmienić ten stan. Taka sytuacja nawiązuje do filozofii Artura Szopenchauera, zdaniem, której świat uniemożliwia człowiekowi zaspokojenie wszystkich potrzeb i przez to istota ludzka czuje się niespełniona.
Kolejnym wierszem pokazującym postawę dekadencką jest ?Deszcz jesienny? Leopolda Staffa. W utworze zostaje zaprezentowana sytuacja człowieka znajdującego się w pomieszczeniu i wyglądającego przez okno, o którego szyby tłuką krople deszczu. Nastrój przedstawiony w wierszu jest bardzo ponury, potęgują go potrójne nacechowane pejoratywnie epitety, oraz występująca w refrenie instrumentacja głoskowa. Poeta tak dobrał wyrazy, że rytm refrenu przypomina brzmienie deszczu uderzającego w szybę. Podmiot liryczny patrząc w okno przywołuje same nieszczęścia oraz tragedie, nawet przechodzący przez ogród szatan w końcu kładzie się na kamieniach i zaczyna płakać. Została tutaj zastosowana psychizacja krajobrazu polegająca na tym, że nadawca tekstu przelewa swoje uczucia na krajobraz by odczytać je z powrotem, przez co natura staje się swoistym obrazem duszy. Znużenie i melancholia podmiotu lirycznego pokazują stan charakterystyczny dla dekadentyzmu.
Na podstawie przedstawionych przeze mnie argumentów można powiedzieć, że utworami pokazującymi pełną rezygnacji postawę dekadentyzmu są ?Koniec wieku XIX? Kazimierza Przerwy-Tetmajera oraz ?Deszcz jesienny? Leopolda Staffa.

Related Articles