„PIEŚŃ O ROLANDZIE”.
- nowożytny epos rycerski, uznany za narodową epopeję francuską
- pierwotnie napisana jako wiersz potem przełożona na prozę
- chanson de geste- pieśń o czynach rycerskich
- trubadur- poeta pieśniarz śpiewał na dworach rycerskich
- pieśń pochodzi z XI w, autor prawdopodobnie Turoel
- kodeks rycerski: Bóg, honor, ojczyzna
- wyeksponowane są tylko zalety Rolanda
„KWIATKI ŚW. FRANCISZKA”.
- dzieło anonimowe należące do hagiografii
- w drugiej połowie XIV w przetłumaczone z łaciny na język włoski
- na język polski w 1910 przez Leopolda Stafa
- narrator to uczeń św. Franciszka
- utwór zaczyna się od pochwały stworzenia
- Podobieństwa Aleksego i Franciszka:
obaj niezwykle święci
religijne ideały
cechowała ich pobożność
dążyli do osiągnięcia świętości
- Różnice Aleksego i Franciszka
Aleksy umartwiał się i izolował od ludzi
Franciszek- człowiek niezwykle aktywny, żył ze światem ludzi i przyrody
„KRONIKI GALLA ANONIMA”.
- historiografia- dział piśmiennictwa obejmujący wydarzenia historyczne, podkreślał wagę faktów a nie dat
- kroniki pisano po łacinie
- inne kroniki: Kronika Polaków- Kadłubka w XIII w, Kronika Wielkopolska- Janko z Czarnkowa XIV, Kronika Polski- Długosz
- panegiryk- utwór pochwalny
- Bolesław Chrobry- dzielny, szlachetny rycerz, jego czyny zasługują na pochwałę
- Bolesław Krzywousty- dobry ojciec dla swoich poddanych, wytrawny strateg, utalentowany władca
„LAMENT ŚWIĘTOKRZYSKI”.
- Arcydzieło polskiej liryki lamentacyjnej
- Pierwsze dwie strofy apostrofa Matki Boskiej do wszystkich ludzi
- Zwrotka 3,4,8 opis rozpaczy Matki Boskiej
„ROZMOWA MISTRZA POLIKARPA ZE SMIERCIĄ”
- najdłuższy polski wiersz średniowieczny z XV w
- śmierć przedstawia satyryczny obraz społeczności, wytykając mu różne wady (pijaństwo, rozpusta, obżarstwo, nieuczciwość)
- dialog satyryczny
- zawiera cechy religijne i świeckie
- rozpoczyna go apostrofa do Boga, autor prosi o pomoc w tworzeniu dzieła
„ZASADY ZACHOWANIA SIĘ PRZY STOLE”.
- pochodzi z 1415 r, autor Przecław
- Zasady zachowania się przy stole:
trzeba prowadzić kulturalną rozmowę a nie myśleć tylko o tym ja się najeść
nie garbić się
umyć ręce
należycie zachowywać się wobec kobiety
nie wybierać lepszych kawałków potrawy
kroić małe kawałki
- utwór typowo dydaktyczny
- przedstawia wzór zachowania rycerskiego
