Na temat tytułu a zarazem treści publikacji książki czytamy w nocie „Od redakcji” Wydawnictwa Znak: „... Ojciec Święty w cyklu „rozmów na przełomie tysiącleci” podjął refleksję nad obecnymi zjawiskami w świetle minionych dziejów, w których usiłował odnaleźć korzenie tego, co teraz dokonuje się w świecie, aby dać współczesnym, poszczególnym osobom i całym ludom, możliwość obudzenia w sobie, poprzez uważny powrót „do pamięci”, żywego poczucia własnej „tożsamości”.
Refleksje Papieża zostały ujęte w pięciu częściach pod następującymi tytułami: Miara wyznaczona złu, Wolność i odpowiedzialność, Myśląc Ojczyzna... (Ojczyzna - naród - państwo), Myśląc Europa (Polska - Europa - Kościół), Demokracja: możliwości i zagrożenia. Na zakończenie dodano relację z zamachu na życie Jana Pawła II, o czym opowiada on sam, ks. kard. Stanisław Dziwisz, jest tu także opowiadanie o spotkaniu Papieża z zamachowcem, Alim Agcą, które odbyło się w 1983 r.
