Z pewnością najpełniejszą realizację założeń egzystencjalnych w "Dżumie" jest obdarzenie bohaterów wolna wolą w podejmowaniu decyzji, dokonywania wyboru - czy walczyć z epidemią czy się jej poddać. Na to pytanie prędzej czy później musi odpowiedzieć każda z przedstawionych przez Camusa postaci.

W powieście Witolda Gombrowicza pt. „Ferdydurke” ukazany jest świat uwikłany w formę. Bohater utworu, trzydziestoletni Józio jest „artystą”. Pragnie tworzyć. Chce pięknem, dobrem i prawdą sycić siebie i innych. Chce ofiarować swój talent w służbę idei i marzenia. Wydał powieść „Pamiętniki z okresu dojrzewania”, lecz jego dzieło nie zostało chętnie przyjęte przez społeczność i określono go jako pisarza niedojrzałego.

"Granica" Zofia Nałkowska

Przedstawia dzieje życia i kariery Zenona Ziembiewicza. Ów młody, radykalizujący student choć nie wolny od typowo szlacheckiego sposobu traktowania ludzi nie należących do jego świata (widać to na przykładzie wiejskich epizodów jego życia, w których beztrosko uwodzi biedną dziewczynę, co staje się zawiązkiem tragicznej historii) na drodze stopniowych ustępstw moralnych zmienia swe poglądy.

Stefan Żeromski tworząc „Przedwiośnie” żył w Polsce, o jakiej od lat marzyli jego rodacy – Polsce niepodległej. Autor dostrzegał jednak liczne niebezpieczeństwa grożące nam zarówno z zewnątrz jak i od wewnątrz. Cały czas nie w pełni rozwiązane były problemy granic z sąsiednimi mocarstwami, sprawa Gdańska.