Słowo fortepian wywodzi się z języka włoskiego, wyraz podzielić można na dwie części: piano, oraz forte, co znaczy głośno-cicho. Historia jego powstania, a raczej zmodernizowania starszych instrumentów klawiszowych wiąże się z przysłowiem „Potrzeba naturą wynalazku”. Pierwotne postacie, które były „przodkami” fortepianu, to z pewnością już dawno powstałe organy, ale też między innymi szpinet, wirginal, czy większy klawestyn, chociaż za jego prawdziwego ojca uznaje się klawikord. Przysłowiowa potrzeba polegała na tym, że w jego poprzednich wersjach, naciskanie klawisza powodowało uruchomienie mechanizmu szarpiącego struny. Dzwięk wydobywany z takiego instrumentu zbliżony był mniej więcej do współczesnej gitary. Główną wadą tych instrumentów był brak możliwości zmiany natężenia dzwięku. Muzyka wydobywana z szarpanych strun była jednolita i monotonna, co nie pozwalało muzykom w pełni oddać wyrazu majestatu danego utworu muzycznego. Szczególnie niezadowoloną osobą ze swojego klawesynu był francuski kompozytor, twórca formy muzycznej zwanej „rondem”, Couperin. Muzyk stale upominał się o takie poprawienie instrumentu, by można było uzyskać na nim większą siłę wyrazu. Do jego życzenia zastosował się Bartolomeo Cristofori, który w 1709 roku wynalazł instrument, w którym młoteczki uderzają w struny, a siła nacisku palców różnicuje głośność. Chociaż wówczas nie nazwano go jeszcze fortepianem, ochrzczono go imieniem „Hammerklavier”, co dosłownie oznaczało instrument strunowo-klawiszowy, młoteczkowy.
Fortepian jest instrumentem muzycznym należącym do grupu chordofonów klawiszowych, uderzanych. Jego wygląd zewnętrzny przypomina wielkie skrzydło ptaka oparte na trzech potężnych nogach. Elementem kontaktu pomiędzy palcami pianisty, a mechanizmem jest klawiatura składająca się z 88 klawiszy, co w sumie daje siedem oktaw. Białe, ułożone jeden po drugim prostopadle do muzyka, poprzedzielane są klawiszami czarnymi pogrupowanymi na przemian po dwa i po trzy. Uderzenie klawisza fortepianu powoduje uruchomienie skomplikowanego systemu młoteczkowego, w wyniku którego młoteczek powleczony filcowym pokryciem uderza w napiętą strunę powodując wydobycie charakterystycznego dźwięku. Wiadomo, że w miarę wydobywania dźwięku wyższego, maleje jego natężenie, czyli głośność z jaką go odbieramy. Dlatego też struny najwyższych dźwięków złożone są po trzy na raz i gdy następuje uderzenie w nie młoteczniem, wydobywane dźwięki nakładają się na siebie dając głośniejszy i bardziej donośny efekt. Podobne ułożenie strun znajduje się w średnim rejestrze, z tym wyjątkiem, że struny złożone są po dwie. Natomiast najniższe dźwięki wydobywane są przez jedną, grubą, stalową strunę oplecioną mosiężnym, lub miedzianym spiralnym drutem. Konstrukcja fortepianu jest bardzo solidna i wytrzymała, zastanawiający jest fakt w jakim celu wewnątrz drewnianego korpusu znajduje się aż w takim stopniu ciężka i gruba żelazna rama. Wyjaśnieniem założenia tak mocnego elementu jest fakt, że ogólna siła, z jaką napięte są struny wynosi ponad osiemnaście ton. Łatwo sobie wyobraźić jak wytrzymała musi być podstawa utrzymująca nacisk trzech słoni położonych jeden na drugim. Ponadto mechanizm młoteczkowy składa się z tak zwanych tłumików. W chwili naciśnięcia klawisza następuje uniesienie tłumika nad strunę, powodując tym samym swobodne jej drganie. Tłumik zostaje opuszczony z powrotem na strunę w chwili oderwania dłoni od klawiatury, i dźwięk przestaje się wydobywać. Zasada działania tłumika jest zbliżona do przytrzymania palcem drgającej struny, co natychmiastowo powoduje jej wyciszenie. Funkcje manipulujące tłumikami spełniają dwa pedały zamontowane w miejscu spoczynku stóp pianisty. Naciśnięcie prawego pedału powoduje uniesienie wszystkich tłumików, w celu uzyskania wonego, swobodnego i długiego dźwięku. Natomiast następstwem przyciśnięcia lewego pedału jest przesunięcie całej klawiatury i uderzenie młoteczka tylko w jedną lub w dwie z trzech strun, a wydobywany dźwięk staje się cichszym i bardziej przytłumionym. Niekiedy spotkać można fortepian posiadający trzy pedały; naciśnięcie środkowego powoduje przedłużenie wibracji strun wybranych dźwięków. Jednak używanie środkowego pedały jest bardzo sporadyczne i niezbędne tylko do wykonania partii utworu przez zawodowych pianistów.
Podobnie jak w budowie innych instrumentów strunowych, fortepian składa się z pudła rezonansowego zbudowanego z drewna iglastego. Rolą tego elementu jest pochłonięcie i pełniejsze oddanie dźwięku wydobytego ze strun. Ich wibracja powoduje przeniesienie owych drgań na pudło, co powoduje wydobycie typowego dla fortepianu dźwięku.
Pod względem trudności nauki, granie za fortepianie zajmuje środkową pozycję w klasyfikacji instrumentów. Chociaż gra nie jest tak łatwa jak na tubie, nie dorównuje również skrzypcom. Umiejętność grania polega na, zarówno, jak we wszystkich instrumentach muzycznych, zręczności palców. Dlatego też przy nauce gry na fortepianie należy dbać o to by kształcić się wszechstronnie i grać zarówno ćwiczenia, jak etiudu, jak i utwory wolne i polifoniczne.
Duże możliwości tego instrumentu pozwalają na szerokie jego zastosowanie i otwierają przed pianistą ogromne pole do popisu. Może on występować jako solista, albo z towarzyszeniem orkiestry. Fortepian odgrywa także dużą rolę w muzyce popularnej i jazzie, jako instrument solowy lub towarzyszący. Ciekawostką może być fakt, iż produkcji doczekały się także instumenty zbliżone fortepianowi, o najróżniejszych nazwach, kształtach i przeznaczeniu, np. fortepian buduarowy, który był tak maleńkiego rozmiaru, że mieścił się w skrzynce wielkości małej walizki, lub stołowy, w kształcie stołu, z klawiaturą wzdłuż dłuższego boku, czy fortepiany taki jak flira i orfika. Jednakże największą popularnością wśród tych dziwactw cieszyło się zwykłe pianino. Reszta modeli została wycofana z produkcji ze względu na słabą konstrukcję i niewygodne zastosowanie.
Fortepian pomimo już dawnej daty powstania nadal cieszy się nie tylko popularnością wśród osób zainteresowanych muzyką klasyczną, ale także w muzyce współczesnej. Obecnie zaobserwować można powrót do starych tradycji związany z włączeniem głosu fortepianowego do muzyki rockowej, czy popu, co utwierdza tylko jego sławę i nieśmiertelność.