Romantyzm w muzyce

Muzyka Odsłon: 771
Mianem romantyzmu opatrza się kierunek w muzyce XIX wieku, którego naczelnym postulatem estetycznym była więź muzyki z innymi rodzajami sztuki. Romantycy uważali muzykę za sztukę płynną, fantastyczną, mającą zdolność wyrażania najrozmaitszych uczuć i nastrojów. Uświadamiali sobie, że w tym kryje się nie tylko jej siła, ale i niedostatek zarazem. Stąd wybitni kompozytorzy, jak C. M. Weber, R. Schumann, H. Berlioz, R. Wagner czy F. Liszt pisali o muzyce starając się znaleźć uzasadnienie dla swych stanowisk artystycznych. Środkiem, który miał uprecyzyjnić lotny materiał dźwiękowy było dla romantyków współdziałanie muzyki z poezją, tańcem, dramatem i malarstwem. Współdziałanie muzyki z poezją występowało przede wszystkim w liryce wokalnej, której czołowi przedstawiciele, m. in. F. Schubert, R. Schumann, F. Mendelsohn czy S. Moniuszko, doceniając siłę wyrazową i kształtującą słowa, sięgali po teksty wybitnych poetów romantycznych jak J. W. Goethe, H. Heine, F. Rckert, J. Eichendorff, G. Byron, A. Mickiewicz i A. Puszkin. Równocześnie wielu poetów tworzyło wiersze nawiązujące do muzyki. Powstała w ten sposób bogata literatura wokalna, która wywarła także wpływ na muzykę instrumentalną romantyzmu, czego wyrazem było wykorzystanie pieśni jako tematów do wariacji, sonat, kwartetów i fantazji (np. F. Schubert – pieśni Pstrąg, Śmierć i dziewczyna, Wędrowiec), tworzenie lirycznych miniatur fortepianowych na wzór pieśni (np. pieśni bez słów F. Mendelssohna), wreszcie powstawanie samodzielnych dzieł o charakterze lirycznym (chodzi tu szczególnie o Chopina czy Schumanna). Z kolei elementy liryczne przenikały do szerzej rozbudowanych form – przykładowych Chopinowskich sonat, ballad i fantazji – oraz odgrywały poważną rolę w kształtowaniu się poematu symfonicznego, dla którego podłożem była głównie literatura.
Postulat współdziałania muzyki z innymi rodzajami sztuki otrzymał dojrzały kształt w dramacie R. Wagnera. Gatunek ten uważał Wagner za najdoskonalszy twór artystyczny w związku z możliwością ścisłego zespolenia wszystkich sztuk w jednym dziele.
Na okres romantyzmu przypada bujny rozwój instrumentalizacji. W tej dziedzinie duże zasługi położył H. Berlioz, który jest twórcą kolorystyki dźwiękowej uniezależnionej od dotychczasowych prób tzw. malarstwa dźwiękowego, sprowadzającego się do naśladowania natury. W okresie romantyzmu zaznaczył się również rozwój szkół narodowych. Muzyka okresu romantycznego oddziałała na dalszy rozwój muzyki XIX wieku i zaważyła na twórczości wielu kompozytorów XX wieku.

Related Articles