WZROST GOSPODARCZY- zdolność do powiększania się PKB kraju w czasie. MIERNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO- tempo wzrostu produkcji(wartość produkcji w okresie wyjściowym i końcowym oraz przyrost między nimi), PKB (miara wartości produkcji wytworzonej w kraju. Wyrażą sumę wytworzonych w ciągu roku towarów i usług lub sumę dochodów powstałych w wyniku ich wytworzenia. Zsumowanie wydatków gospodarstw domowych, wydatków rządowych, inwestycyjnych przedsiębiorstw oraz bilansu handlu zagranicznego.) PNB to PKB + transfery zagraniczne. PNN(dochód narodowy) to PNB- amortyzacja.
CZYNNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO –kapitał(maszyny, budynki), ziemia( w krajach rolniczych zwiększa się powierzchnię upraw), surowce(zwiększenie wydobycia), zwiększenie zatrudnienia i wydajności pracy, postęp naukowo- techniczny. Można je podzielić na ekstensywne czyli zwiększanie ilości i intensywne czyli lepszym wykorzystaniu tego co się ma.
Granice wzrostu gospodarczego- wyczerpanie surowców, degradacja środowiska(kwaśne deszcze, niszczą zabytki, glebę, ocieplenie klimatu), brak ludzi wykształconych i w wieku produkcyjnym, ograniczona ilość kapitału by pobudzić wzrost gospodarczy, eksplozja demograficzna, brak infrastruktury.
CYKL KONIUNKTURALNY- okresowe zmiany poziomu aktywności gospodarczej, ożywienia recesje, stały trend wzrostowy.
INFLACJA- wzrost cen połączony ze spadkiem wartości pieniądza. Stan nierównowagi gospodarczej – brak równowagi między popytem a podażą.
STOPA INFLACJI= cena obecna – poprzednia/poprzednia * 100%.
Stopa – 1-3% ok., do 10 pełzająca, do 50 krocząca, do 100 galopująca, powyżej 100 hiperinflacja.
PRZYCZYNY INFLACJI- nadmierna emisja pieniądza, brak konkurencji, wzrost cen surowców, wzrost poziomu płac, nadmierne obciążenie producentów podatkami, nadmierne inwestycje.
SKUTKI INFLACJI- uniemożliwia prowadzenie rachunku ekonomicznego, osłabia skłonność do oszczędzania, zamrożenie cen, redystrybucja dóbr,
WALKA Z INFLACJĄ – ograniczenie deficytu budżetowego, stworzenie warunków dla konkurencji, obniżenie kosztów produkcji, podniesienie stóp procentowych na kredyty. KONSUMENT _ osoba kupująca dobra lub usługi, ma prawo do bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, dostępu do informacji, dochodzenia roszczeń przy reklamacji.
REKLAMA – info o produktach i usługach i ma zachęcać do nabycia., płatna forma komunikowania się przedsiębiorstwa z konsumentem.
UMOWA o pracę- rodzaj miejsce termin, wynagrodzenie. rodzaje: na czas określony, nieokreślony, w zastępstwie.
BEZROBOTNY- ma 18 lat, jest zarejestrowany, szuka pracy.
BEZROBOCIE- przyczyny: niedopasowanie rynku pracy, nadwyżka istniejącej siły roboczej, recesja w gospodarce.
Rodzaje : frykcyjne( zmiany w gospodarce, przejściowe),strukturalne (niedopasowania kwalifikacyjne ludzi do potrzeb na rynku pracy), sezonowe, koniunkturalne(załamanie koniunktury gospodarczej), ukryte , jawne, chroniczne(grupa ludzi), dobrowolne.
MPP- określa specjalizację krajów w wytwarzaniu dóbr i usług.
Czynniki specjalizacji: klimat, surowce, kapitał, poziom wiedzy, technologia.
POLSKA eksport:
po 2 wojnie: węgiel, siarka, miedź srebro, ,żywność nisko przetworzona, maliny kartofle, przemysł ciężki stoczniowy;
1995 r. metale nieszlachetne i wyroby-16, włókiennictwo- 12,4; maszyny sprzęt elektryczny i elektrotechniczny-11,5,transport – 10, mineralne wyroby- 10, spożywcze – 4,5 roślinne-3.;
teraz: sprzęt elektryczny i elektroniczny-23,transport – 16,metale nieszlachetne i wyroby-11,5, włókiennictwo – 6, spożywcze 3,5.
INTEGRACYJNE:
UE,
RWPG(do 89, wspólna polityka monetarna, rolna),
CEFTA(środkowoeuropejska strefa wolnego handlu, liberalizacja handlu, utworzona w 92).
HANDLOWE: wolny handel, luźna grupa,
WTO(światowa organizacja handlu, liberalizacja handlu, przedtem GHTT).
FINANSOWE:
MFW(międzynarodowy fundusz walutowy, w 44, działalność pożyczkowa dla krajów z transformacją),
Grupa banku światowego(MBOiR- międzynarodowy bank odbudowy i rozwoju, udzielanie kredytów na przedsięwzięcia rozwojowe, od 89, MBOiR finansuje :infrastrukturę, zaopatrzenie w wodę, rolnictwo, ochronę środowiska, MKT –międzynarodowa korporacja finansów, dla przedsiębiorstw kluczowych dla danego regionu pożyczki, międzynarodowa agencja gwarancji inwestycyjnych- kredyty prywatne, międzynarodowe stowarzyszenie rozwoju-najuboższe kraje).
UE:
1951 – EWWiS(Benelux, RFN, Francja, Włochy),
1958 – EWG i EUROATOM (współpraca gosp. i rozwój wolnego handlu),
1968 - Unia Celna (to samo^),
1973 – do EWG Wlk. Bryt., Irlandia, Dania.
lata 70 – wspólna polityka.
Lata 80 – euroskleroza.
1982 – Grecja przyjęta,
1986 – Hiszpania i Portugalia(rozszerzenie południowe),
1987 – budowa wspólnego rynku,
1992 – zakończenie budowy, traktat z Maastricht-powołał UE. EWG zmieniło się na wspólnotę europejską.
1995 – Austria, Finlandia, Szwecja,
1999 – powstanie Unii Gospodarczo walutowej ,
2002 - wprowadzenie euro papierowego,
2004 – Polska, Słowacja, Czechy, Węgry, Słowenia, Malta, Łotwa, Cypr, Estonia, Litwa, przyjęcie konstytucji europejskiej,
dalej – ugrupowanie zintegrowane, Europa wielu prędkości.
INSTYTUCJE UNII:
KE- rząd ponad narodowy, przewodniczący Bartos, wiceprzewodniczący, komisarze, brak pełnej władzy, wybierany przez parlament, polityka regionalna, wspólny rynek, budżet, ochrona środowiska, polityka rolna,
PARLAMENT E.- organ przedstawicielski partii europejskich, ograniczone uprawnienia,
RADA UNII EUROPEJSKIEJ – grupuje przedstawicieli rządów krajów członkowskich. Narodowe- RUE, ponadnarodowe – KE, PE, TS.
TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI- odwołania od wyroków w sprawach europejskich
EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY – rozbudowa infrastruktury , drogi, transport, mieszkalnictwo, poszczególne sektory, odnowa środowiska.
RADA EUROPY – niezależna, krzewienie demokracji
