Badanie rynku – złożona aktywność badawcza, której celem jest zdobycie szerokiej wiedzy o konsumentach, konkurencji, produktach, efektywności reklamy i promocji, segmentacji dystrybucji i wielu innych zagadnieniach.
Bad.rynku obejmują:
*bad.stanu popytu i podaży oraz ceny,
*bad. podmiotów rynków tj.sprzedajacych i kupujących oraz przedmiotów rynku tj.towarów i usług, a także relację między nimi,
*bad.zmian rynkowych w czasie czyli koniunktury (dynamiki) rynku.
BADANIE RYNKU DZIELIMY NA 2 DZIAŁY:
1)Analizę rynku – służy do poznania bieżących zjawisk, procesów rynkowych:
*Analiza równowagi i elastyczności:
-elastyczność popyt i podaż,
-równowaga statyczna dynamiczna,
-wpływ ceł i podatku na rynek,
*Analiza pojemności:
-analiza potoczna rynku,
-analiza konkurencjii,
-analiza zasięgu przestrzennego rynku,
-analiza port-folio
*Analiza chłonności:
-analiza popytu niezaspokojonego,
-analiza popytu zaspokojonego,
-analiza popytu kształtującego się
2)Prognozowanie – służy do przewidywania przyszłej sytuacji rynkowej:
*Analiza trendów,
*Analiza wahań cyklicznych,
*Analiza wahań sezonowych
Przedmiotem bad.rynkowych są zjawiska i procesy rynkowe decydujące o kształtowaniu się mechanizmu
rynkowego i jego elementów czyli popytu, podaży, dochodów i cen, a także zachowania dostawców ,
sprzedawców, funkcjonowanie systemów dystrybucyji i stanu otoczenia przeds. i gosp.domowych.
Informacja rynkowa to wszelka treść w określonej formie, przekazywana z rynku bądź na rynek, będąca
meldunkiem, opisem, zaleceniem lub decyzją uczestnika rynku, dot.rynku i ogółu zjawisk ekonom.z nim związan.
Informacja rynkowa obejmuje dane dot.przeszłych i obecnych stanów rynku z wyłączeniem przewidywań
dot.przyszłych trendów zjawisk rynkowych oraz decyzji rynkowych.
Źródła inf.rynkowych:
*kod genetyczny,
*przekaz kulturowych i zgromadzona wiedza o prawidłowościach rozwojowych zjawisk rynkowych,
*z własnego doświadczenia
KRYTERIUM PODZIAŁU INF.RYNKOWYCH:
*Inf.rynkowe wg kryterium podmiotu wykorzyst. inf.rynkowe:
-inf.rynkowe uczestn.rynku " przeds., konsumenci
-inf.podmiot " przeds., konsumenci
-inf.podmiotów i org.miedzy " przedsiebiorstwa
*Inf.wg kryterium wew lub zew.charakteru:
-inf.wew. " sprzedaż firmy, koszty
-inf.zew " sprzedaż i koszty innych firm,
-inf.wspólne " udział w rynku, pozycja, image
*Inf.wg kryterium źródła pochodzenia:
-inf.bezpośrednie " bezpośr.pomiar reakcja procesów rynk.lub zachowań uczestników
-inf.pośrednie " pobierane z wcześniejsz.pomiarów bezposrednich lub wtórnych zazwyczaj przetworzone.
SYSTEM INFORMACJI to zbiór inf.których treść, strukture oraz zasięg i zakres wyznaczają potrzeby
i możliwości danego podmiotu gospodarującego.
SYSTEM INF.RYNKOWEJ WG GŁOWACKIEGO:
*Podsystem inf.specjalnej – którego zadaniem jest gromadzenie i analizowanie danych i inf.które są
najważniejsze dla przyszłości rynkowej przedsiebiorstwa,
*Podsystem inf.operatywnej – dostarcza danych do podejmowania decyzji bieżących, standarowych,
*Podsystem inf.icentalnej (ubocznej) – gromadzi dane, które dot.bieżących dział.przeds.
*Podsystem komunikacji wew.przeds.i inf.kontrolnej
KLASYFIKACJA BADAŃ RYNKU:
-kryterium zasięgu:
*podział na bad.makroekonomiczne (obejmuje poznanie całokształtu zjawisk i stosunk.rynkowych
w skali danego kraju),
*regionalne (poznanie całokształtu zjawisk i stosunków rynkowych w skali regionu gospodarcz.),
*mikroekonomiczne (obejmuje pozyskiwanie inf.o zjawiskach i stosunkach rynkowych znajdujących się
w polu widzenia danego przedsiebiorstwa)
*podział na bad.międzynarodowe (zgromadzenie danych, aby zbudować strategię działania firmy na
rynkach zagranicznych),
*krajowe (bad.przeprowadz.na terenie danego kraju),
*lokalne (bad.na terenie gminy, miast)
*regionalne (bad.na terenie jednego z województ)
-potrzeby inf.decydentów:
*bad.stałe, ciągłe (gromadzenie i analizowan.danych wtórnych i o charakterze zew.i wew. ; celem tych
badań jest:
1)wykrycie potencjalnych zagrożeń ze strony konkurentów,
2)zidentyfikować sprzyjające szanse tkwiące w otoczeniu),
*bad.okresowe (regularne co pewien okres czasu poddawane jest pomiarowi to samo zjawisko ; celem
tych badań jest: zidentyfikow.problemów decyzyjnych oraz ident.sprzyjających okoliczności w otoczen.firmy),
*bad.sporadyczne (prowadzone nieregularnie ; celem tego bad.jest zaspokojen.potrzeb inform.decydentów).
-zakres badań :
*bad.wyczerpujące (b.pełne, uczestniczące wszystkie jednostki danej populacji bez wyjątków, są one
czasochłonne, kosztochłonne, trudne do przeprowadz. pod względem organ.wykorzystuje się do bad.małych
populacji),
*bad.częściowe (wnioskowaniu o całej zbiorowości na podstawie wybranej części tej zbiorowości),
PRAWO STATYSTYCZNEJ POWTARZALNOŚCI:
Mówi o tym, że jeżeli ze zbiorowości wybierze się odpowiednio dużą liczbę jednostek to będą one
odzwierciedlać zbiorowości pod względem wszystkich jej cech (im większa próba tym bardziej reprezentatywna).
PRAWO WILEKICH LICZB:
Wynika z prawa statystycznej powtarzalności i mówi ono, że duże grupy są bardziej jednolite niż mniejsze.
Badanie reprezentatywne to takie bad.kiedy wyniki z próby można przenieść na daną populację.
Zbiorowość próbna stanowi statystyczną reprezentację całej populacji czyli wiarygodność takich wyników
zależy od 2 rzeczy: sposobu doboru jedn.do próby i od wielkości próby.
Badanie zbiorowości incydentalnych:
(przypadkowych) responentami są przechodni na ulicy lub osoby wchodzące do sklepu.
ETAPY BADAŃ RYNKU:
*Projektowanie badań:
1)Postawienie problemu, jest to każda bariera, przeszkoda na jaką spotyka przed.w realizacji swoich celów,
2)Analiza sytuacji, jest to określenie realności rozwiązania problemu, który wcześniej założyliśmy, musimy określić stopień ważności, koszty jakie poniesiemy na rozwiązywanie tego problemu oraz okreslenie jego opłacalności,
3)Określenie zadania badawczego, uściślenie tematyki badań, znalezienie wykonawcy, określenie czynności,
terminów i warunków realizacji, harmonogram prac i rozliczeń (zasady),
4)Postawienie hipotez czyli próbne odpowiedzi na pyt. postawione w danym problemie, jest to możliwe dzięki
analizie sytuacji realności rozwiązania tego problemu.
*Gromadzenie danych:
1)Analiza danych wtórnych;
DESK RESEARCH – bad.przy wykorzyst.bad.wtórnych;
FIELD RESEARCH – bad.przy wykorzyst.bad.pierwotnych
2)Określenie metod zbierania inf.pierwotnych:
**WYWIAD – zadawanie pytań w trakcie bezpośr.bądź telef.kontaktu z os.prowadzącą wywiad (moderatorem);
*podział wg ilosci osób biorących udział w wywiadzie:
-wywiady indywidualne i grupowe,
-efekt synergi (ilość inf.generowanych przez całą grupę jest większa od sumy ilości inf.uzyskanych od
poszczególnych uczestników),
-efekt kuli śniegowej (komentarze jednych wywolują replikę odpowiedzi u innych, a przez to zostają
wciągnięci do dyskusji),
-efekt bezpieczeństwa (uczestnicy grupy mają większy poziom poczucia bezpieczeń.aniżeli uczestn.wyw.indyw.)
-efekt stymulacji (grupa wyzwala większy entuzjazm i motywację do wykonywania danego zadania),
-efekt spontaniczności (wypowiedzi wyw.grupowego są bardziej naturalne, spontaniczne)
*podział wg swobody zadawania pytań przez moderatora:
-wywiad ustrukteryzerowany (prowadzący bad.otrzymuje listę pytań, która musi być zadana w ściśle określonej
kolejności),
-w.częściowo ustrukteryzerowany (część.swobodna moderatora w zadawaniu pyt., pyt.dodatkowe lub
zmiana kolejności),
-w.nieustrukteryzerowany (moderator sam zadaje pytania tak aby rozwiązać problem).
**OBSERWACJE – postrzeganie zachowania się bad.jednostek w naturalnych warunkach otoczenia.
Wyróznia się 2 rodzaje obserw.: -czynna, -bierna
**EKSPERYMENT – polega na bad.zjawisk wywołanych przez badacza w kontrolowanych przez niego warunkach.
*Test produktu – robi się w fazie prototypu ;
AKCEPT:
-testy ślepe - polegają na tym, że os.dostaje kilka anonimowych próbek tego samego produktu (chodzi o
wyeliminowanie wpływu marki na ocenę),
-testy ukośne - polega na tym, ze dany test trwa dopóki każde gosp.przetestuje każdy produkt,
-testery - rozdawanie probek.
Testowanie sprzedaży – chodzi o określenie jak warunki sprzedaży wpływają na zachowania nabywców (chodzi o kwestie ułożenia towaru na półkach),
Testowanie rynku – polega na zmianie jednego lub kilku czynników rynkowych i określenie skutków tych zmian.
**ANKIETA :
-Nagłówek : -nazwa, adres, tel.firmy, nie umieszczamy nigdzie nazwy zleceniodawcy,
-TEKST – cel badania, zaznaczyć że jest anonimowa i służy wyłącznie bad.,
-Nazwisko tylko ankietera; nigdy nie reprezentujemy wyników ankiety na poziomie jednej tylko zbiorcze;
-Część właściwa: -Pytania otwarte ; swoboda wypowiedzi, odp.niepełne, fragmentaryczne;
-Pyt.zamknięte ; z góry przewidziane warianty odp.;
Sposób formułowania pyt.w ankiecie:
-forma grzecznościowa, -prosty język, krótkie zdania,
-unikac pyt.sugerujących, -pyt.powinny mieć charakter zamknięty
Kolejność pyt.w ankiecie:
-pyt.o charakterze ogólnym ; zaczynamy ankietę od pyt.ogólnych, a następnie przystepujemy do
pyt.szczegółowych,
-pyt.powinny być pogrupowane w sposób tematyczny lub problemowy,
-istnieje zasada logicznego następstwa pytania pyt.następnie powinno wynikac z poprzedniego,
-najtrudniejsze pyt.pozostawiamy na końcu bądź pośrodku
-Metryczka: (charakt.respondenta), -ogólne: wiek, płeć, wykształcenie, akt.zawodowa, wielkość gosp.domowego, poziom dochodów, miejsce zamieszkania itp.,
**TESTY:
-test z wykorzystaniem epidiaskopu – bad.spostrzegawczości,
-test z wykorzyst.urządzenia do szybkiego chwytania – analiza spostrzegania i zmuszenia respodnenta do
podejmowania określonych decyzji,
-test z wykorzyst.mariografu – wykrywacza kłamstw, sprawdzenie czy respondent mówi prawdę o cechach
produktu przy pomocy zmysłów, smak, zapach, kolor.
-test preferencji – czyli wartościowania, poprzez przedst.respondentowi kilku wariantów musi wybrać jeden,
-test lustowe – wykazowe, porównyw.cech kilku produktów,
-test zapamietywania – czy dany prod.został zapamietany,
-testy fizjonomiczne – bad.wizerunku produktu,
-testy skojarzeń słownych - skojarzenie
-test uzupełniania zdań - skojarzenia
-testy rysunkowe –uzupełnienie chmurek na rysunkach,
