Instytucje działające na rzecz sektora rolno-spożywczego

1. AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest instytucją rządową. Wspiera działania służące rozwojowi rolnictwa i obszarów wiejskich. Agencja powstała w 1994 roku.
Wspomaga finansowo:

· inwestycje w rolnictwie i związanych z nim usługach oraz w
· przetwórstwie rolno-spożywczym,
· przedsięwzięcia tworzące dla mieszkańców wsi stałe miejsca pracy poza rolnictwem,
· rozwój infrastruktury wiejskiej,
· poprawy struktury agrarnej,
· inwestycje związane z budową giełd i rynków hurtowych,
· oświatę i doradztwo rolnicze oraz upowszechnianie i wdrażanie rachunkowości w gospodarstwach.
Fundusze strukturalne ARiMR
1. Sektorowy Program Operacyjny "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, 2004-2006"
2. Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb 2004 - 2006
FORMY POMOCY AGENCJI:
I. Pomoc finansowa udzielana w ramach wspólnej organizacji rynków owoców i warzyw świeżych:
1. Pomoc finansowa dla uznanych organizacji producentów owoców i warzyw na dofinansowanie funduszu operacyjnego przeznaczonego na realizację zatwierdzonego programu operacyjnego
Ogólna charakterystyka mechanizmu
Pomoc wspólnotowa Unii Europejskiej dla uznanych organizacji producentów owoców i warzyw udzielana jest na konkretne działania, jakie planuje podjąć organizacja, ażeby spełnić cele stawiane jej przez Unię Europejską. Może ona np. zaplanować zakup urządzeń do sortowania i pakowania podnosząc w ten sposób jakość i wartość handlową produktów czy zakładać stworzenie systemu informacji rynkowej i prowadzenia badań marketingowych umożliwiających dostosowanie produkcji do popytu. Wszystkie planowane działania musza zostać ujęte w formie programu operacyjnego, który jest swego rodzaju biznesplanem, a na jego finansowanie musi zostać stworzony fundusz operacyjny.
Beneficjenci pomocy
Beneficjentami pomocy są uznane organizacje producentów owoców i warzyw, uznane stowarzyszenia organizacji producentów owoców i warzyw, uznane międzynarodowe organizacje producentów owoców i warzyw oraz uznane międzynarodowe stowarzyszenia organizacji producentów owoców i warzyw.
Formy ubiegania się o płatność
Organizacja producentów w celu uzyskania pomocy na dofinansowanie funduszu operacyjnego z tytułu realizacji programu operacyjnego zobowiązana jest do:
· złożenia wniosku o zatwierdzenie programu operacyjnego oraz wysokości funduszu operacyjnego i wysokości pomocy finansowej na pierwszy rok realizacji programu operacyjnego oraz ewentualnego złożenia wniosku o zatwierdzenie zmian do programu operacyjnego,
· złożenia wniosku o zatwierdzenie wysokości funduszu operacyjnego i wysokości pomocy finansowej na kolejny rok realizacji programu operacyjnego.
Wniosek o zatwierdzenie programu operacyjnego oraz wysokości funduszu operacyjnego i wysokości pomocy finansowej na pierwszy rok realizacji programu operacyjnego
Cele programu operacyjnego to:
1) dostosowanie produkcji do potrzeb i wymagań rynku,
2) koncentracja produkcji określonych gatunków oraz odmian i wprowadzanie na rynek produktów wytwarzanych przez członków organizacji,
3) obniżanie kosztów produkcji i stabilizacja cen dla producentów,
4) wprowadzanie metod produkcji przyjaznych dla środowiska.
2. Rekompensaty finansowe z tytułu nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży
Ogólna charakterystyka mechanizmu
System wspólnotowej interwencji na rynkach owoców i warzyw jest w 100 % finansowany z budżetu UE. Dotyczy owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży wymienionych w Załączniku II do RR 2200/96 w sprawie wspólnej organizacji rynku owoców i warzyw.
Owoce i warzywa nieprzeznaczone do sprzedaży mogą być rozdysponowane na następujące cele:
1) bezpłatna dystrybucja,
2) bezpośrednie skarmianie zwierząt,
3) przetworzenie na spirytus,
4) przetworzenie na paszę,
5) biodegradacja lub kompostowanie.

W ramach tego systemu są dostępne trzy rodzaje pomocy finansowej:
1) rekompensaty finansowe z tytułu nieprzeznaczenia owoców i warzyw do sprzedaży,
2) zryczałtowana kwota kosztów pakowania i sortowania owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży, będących przedmiotem bezpłatnej dystrybucji,
3) zryczałtowana kwota kosztów transportu owoców i warzyw nieprzeznaczonych do sprzedaży będących przedmiotem bezpłatnej dystrybucji.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 19 grudnia 2003r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu oraz rynku suszu paszowego oraz zmianie niektórych ustaw w obsłudze wspólnotowego systemu interwencji na rynku owoców i warzyw w Polsce uczestniczą: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Agencja Rynku Rolnego, Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych oraz Inspekcja Ochrony Środowiska.
II. Pomoc finansowa udzielana w ramach wspolnej organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych
Ogólna charakterystyka mechanizmu
W ramach wspólnej organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych pomoc udzielana jest uznanym organizacjom lub wstępnie uznanym grupom producentów owoców i warzyw, z tytułu dostarczenia pomidorów do przetwórstwa. Pomoc udzielana jest za ilości pomidorów, które zostały dostarczone i dopuszczone do przetworzenia.
Załącznik III do Traktatu Akcesyjnego określa między innymi dla Polski wysokość krajowego pułapu pomidorów dla przetwórstwa na rok 2004, który wynosi 194 639 ton pomidorów. W przypadku, gdy nastąpi przekroczenie krajowego pułapu pomidorów, wówczas może nastąpić obniżenie stawki pomocy jednostkowej na tonę pomidorów. Sytuacja taka może mieć miejsce tylko wtedy, gdy zostanie przekroczony wspólnotowy pułap pomidorów dla przetwórstwa.
Celem umożliwienia wykorzystania środków finansowych przez Polskę przygotowano dla krajów kandydujących do Unii Europejskiej środki przejściowe na 2004 rok, które określają:
· termin zawierania umów o dostarczenie owoców lub warzyw przeznaczonych do przetwórstwa pomiędzy organizacją lub grupą a przetwórcą do dnia 15 lipca 2004 roku,
· poziom pomocy finansowej, który wynosi 25,88 €/tonę
· informację, że refundacja pomocy finansowej nastąpi w roku gospodarczym 2005/2006.
Beneficjenci pomocy
Beneficjentami pomocy finansowej z tytułu dostarczenia pomidorów do przetwórstwa są:
a. członkowie uznanych organizacji lub wstępnie uznanych grup producentów owoców i warzyw, którzy dostarczą pomidory do przetwórstwa za jej pośrednictwem,
b. producenci nie należący do organizacji lub grupy producentów ubiegającej się o przyznanie pomocy finansowej pod warunkiem, że podpiszą umowę z organizacją lub grupą producentów na dostawy pomidorów i dostarczą pomidory do przetwórstwa za jej pośrednictwem.
Forma ubiegania się o pomoc finansową .
W ramach systemu płatności dla organizacji i grup producentów dostarczających pomidory do przetwórstwa, organizacja lub grupa producentów owoców i warzyw zobowiązana jest do złożenia w Oddziale Regionalnym ARiMR, właściwym ze względu na siedzibę organizacji producentów lub wstępnie uznanej grupy producentów następujących dokumentów i informacji:
a. powiadomienia o zamiarze ubiegania się o pomoc finansową z tytułu dostarczenia pomidorów do przetwórstwa do dnia 1 grudnia poprzedzającego rok gospodarczy, w którym organizacja lub grupa producentów będzie ubiegała się o przyznanie pomocy finansowej,
b. umów o dostarczenie pomidorów do przetwórstwa zawartych pomiędzy organizacją lub grupą a przetwórcą, w tym umów (jeśli zostały podpisane) zawartych pomiędzy organizacją a producentami nie będącymi członkami organizacji lub grupy producentów. Umowa pomiędzy organizacją lub grupą producentów a przetwórcą musi zostać podpisana najpóźniej do 15 lutego i złożona najpóźniej 10 dni roboczych po jej podpisaniu i nie później niż 5 dni roboczych przed rozpoczęciem dostaw. Natomiast w przypadku, gdy strony umowy podejmą decyzję o zwiększeniu ilości pierwotnie przewidzianych w umowie, wówczas aneksy muszą być podpisane najpóźniej do 15 września i złożone najpóźniej 10 dni roboczych po ich podpisaniu i nie później niż 5 dni roboczych przed rozpoczęciem dostaw,
c. deklaracji dotyczącej powierzchni gruntów na których uprawiane są pomidory przeznaczone do przetwórstwa oraz wielkości dostaw w ramach zawartych umów o dostarczenie pomidorów lub zobowiązania do dostaw, do dnia 31 maja każdego roku gospodarczego,
d. informacji o tygodniu rozpoczęcia dostaw, co najmniej 5 dni roboczych przed rozpoczęciem dostaw,
e. świadectwa każdej dostawy pomidorów do przetwórstwa w ramach zawartych umów o dostarczenie pomidorów albo zobowiązania do dostaw, najpóźniej piątego dnia roboczego następującego po tygodniu dostawy.
Pomocy finansowej nie przyznaje się:
a. organizacji lub grupie producentów owoców i warzyw, które utraciły status uznania lub wstępnego uznania,
b. jeżeli opóźnienie w złożeniu wniosku o przyznanie pomocy finansowej z tytułu dostarczenia pomidorów do przetwórstwa przekroczyło 15 dni od obowiązującego terminu tzn. 30 listopada,
c. w odniesieniu do ilości pomidorów, które nie zostały dostarczone do przetwórcy oraz ilości które nie zostały dopuszczone do przetworzenia, lub których przetwarzanie rozpoczęto przed upływem terminu przekazania przez organizację lub grupę do OR ARiMR informacji o tygodniu rozpoczęcia dostaw do przetwórcy w ramach zawartych umów o dostarczenie pomidorów.

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa udziela również takie pomoce jak:
· Pomoc finansowa udzielana w ramach Wspólnej Organizacji Rynku Rybnego
· Utylizacja - pomoc finansowa dla podmiotów zajmujących się zbieraniem, przetwarzaniem na mączkę zwłok zwierzęcych bydła, owiec, kóz i świń, transportem lub spalaniem mączki wyprodukowanej z tych zwłok
· Poręczenia spłaty kredytów studenckich - udzielanie poręczeń studentom zamieszkującym na obszarze wsi za spłatę kredytów studenckich, udzielanych przez banki
· Pomoc dla właścicieli gruntów rolnych prowadzących uprawy leśne
· Gwarancje i poręczenia spłaty kredytów inwestycyjnych
2. AGENCJA RYNKY ROLNEGO (ARR) - została utworzona w 1990 r. Jest ona agencją rządową, powołaną do realizowania polityki interwencyjnej państwa w sferze rynku rolno-żywnościowego. Od 1 maja 2004 roku Agencja Rynku Rolnego jest agencją płatniczą i działa zgodnie z prawodawstwem unijnym.
Agencja Rynku Rolnego jako agencja płatnicza:
· wydaje decyzje administracyjne umożliwiające producentom rolnym, przedsiębiorcom z branży rolno-spożywczej, w tym podmiotom skupującym i przetwórczym oraz importerom i eksporterom uczestniczenie w mechanizmach WPR, za które odpowiedzialna jest ARR,
· kontroluje prawidłowość wykorzystania środków finansowych wypłacanych uczestnikom poszczególnych mechanizmów WPR,
· wypłaca środki finansowe uczestnikom poszczególnych mechanizmów WPR,
· przekazuje Komisji Europejskiej informacje dotyczące mechanizmów WPR realizowanych przez ARR,
· informuje uczestników mechanizmów o decyzjach podjętych na szczeblu Wspólnoty w odniesieniu do realizowanych przez ARR mechanizmów WPR.
Agencja Rynku Rolnego jest ważnym podmiotem gospodarczym aktywnie działającym na rynku rolno-żywnościowym. Obejmuje:
- rynek mleka,
- rynek mięsa,
- rynek zbóż,
- rynek cukru,
- rynek suszu paszowego,
- rynek tytoniu,
- rynek skrobi,
- rynek owoców i warzyw,
- rynek miodu,
- rynek lnu i konopi
- rynek oliwy,
- rynek jedwabników,
- rynek wina.

Agencja jest państwową jednostką organizacyjną posiadającą osobowość prawną.
Podlega ona ministrowi właściwemu do spraw rynków rolnych. Minister właściwy do spraw finansów publicznych sprawuje nadzór nad gospodarką finansową Agencji. Siedzibą Agencji jest miasto stołeczne Warszawa.
W skład Agencji wchodzi biuro Agencji, zwane "Centralą" oraz 16 oddziałów terenowych, działających na obszarze województwa albo kilku województw. Siedzibami oddziałów terenowych są dla województw:
1) dolnośląskiego — Wrocław;
2) kujawsko-pomorskiego — Bydgoszcz;
3) lubelskiego — Lublin;
4) lubuskiego — Gorzów Wielkopolski;
5) łódzkiego — Łódź;
6} małopolskiego — Kraków;
7) mazowieckiego — Warszawa;
8) opolskiego — Opole;
9) podkarpackiego — Rzeszów;
10) podlaskiego — Białystok;
11) pomorskiego — Gdynia;
12) śląskiego — Katowice;
13) świętokrzyskiego — Kielce;
14) warmińsko-mazurskiego — Olsztyn;
15) wielkopolskiego — Poznań;
16) zachodniopomorskiego — Szczecin.

Organem wykonawczym i zarządzającym Agencji jest Prezes Agencji. Prezes Agencji jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw rynków rolnych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych.
Agencja prowadzi samodzielną gospodarkę finansową. Działa zgodnie z planem finansowym, obejmującym rok obrachunkowy pokrywający się z rokiem kalendarzowym. Roczny plan finansowy Agencji, na wniosek Prezesa Agencji, zatwierdza minister właściwy do spraw finansów publicznych oraz minister właściwy do spraw rynków rolnych.
Działalność Agencji finansowana jest z dotacji budżetowej, prowadzonej zgodnie z przepisami o rachunkowości oraz ze środków na prefinansowanie wydatków z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej. Agencja może nabywać i obejmować udziały lub akcje w spółkach prawa handlowego za zgodą ministra właściwego do spraw rynków rolnych oraz ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

Zadania Agencji:

1) realizuje zadania na rynkach produktów rolnych i żywnościowych mające na celu stabilizację tych rynków w ramach mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej,
2) prowadzi analizę rynków produktów rolnych i żywnościowych,
3) opracowuje i upowszechnia informacje związane z realizacją mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej oraz warunki udziału w tych mechanizmach,
4) prowadzi działania promocyjne i informacyjne dotyczące produktów rolnych i żywnościowych,
5) administruje obrotem z zagranicą towarami rolnymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz towarami przetworzonymi, w szczególności przez:
a) wydawanie i rozliczanie pozwoleń na przywóz i wywóz,
b) wydawanie dokumentów wymaganych do naliczenia i wypłacenia refundacji wywozowych oraz naliczenia opłat wywozowych,
c) obsługiwanie zabezpieczeń finansowych,
d) naliczanie i wypłacanie refundacji wywozowych i dopłat przywozowych,
e) nakładanie i egzekwowanie kar administracyjnych.

Agencja realizuje również płatności w ramach mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej finansowanych z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz prowadzi ewidencję wydatków z tego Funduszu w odrębnych księgach rachunkowych. W zakresie określonym przepisami Unii Europejskiej Prezes Agencji jest organem właściwym do opracowania postępowania w zakresie uczestnictwa w realizacji mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej.

Agencja także przeprowadza:
1) kontrole w trybie i na zasadach określonych w przepisach odrębnych,
2) czynności sprawdzające u przedsiębiorców uczestniczących w mechanizmach Wspólnej Polityki Rolnej

W mechanizmach administrowanych przez Agencję, w tym dotyczących Wspólnej Polityki Rolnej, w ramach których Agencja realizuje swoje zadania, mogą uczestniczyć wyłącznie przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi, osobami prawnymi lub jednostkami organizacyjnymi nie posiadającymi osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność do czynności prawnych, prowadzącymi we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową, wpisani do centralnego rejestru przedsiębiorców. Rejestr jest prowadzony przez Agencję w formie elektronicznej w sposób zapewniający ochronę i zabezpieczenie danych przed ich utratą oraz nieuprawnionym dostępem. Wpisu do rejestru dokonuje się na wniosek przedsiębiorcy. Wniosek składa się na formularzu rejestracyjnym opracowanym i udostępnianym przez Agencję. Formularz rejestracyjny zawiera w szczególności:
1) nazwę albo imię i nazwisko przedsiębiorcy, ,
2) siedzibę i adres albo miejsce zamieszkania przedsiębiorcy i adres do korespondencji,
3) numer identyfikacji podatkowej (NIP) przedsiębiorcy oraz numer identyfikacyjny w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej (REGON), jeżeli został nadany, a w przypadku osoby fizycznej również numer ewidencyjny powszechnego elektronicznego systemu ewidencji ludności (PESEL). .
Do rejestru wpisuje się dane zawarte w formularzu. Dane indywidualne zawarte w rejestrze mogą być udostępniane wyłącznie organom statystyki publicznej, natomiast dane zbiorcze mogą być udostępniane innym organom administracji publicznej, prowadzącym systemy informacyjne.

System dopłat.
Od 1 maja 2004 roku ARR nadzoruje realizację programu dopłat z funduszy Unii Europejskiej. Jednym z programów, na które UE przeznacza swoje dotacje to „Szklanka Mleka”. Celem tego mechanizmu dopłat jest promowanie spożycia mleka i przetworów mlecznych wśród dzieci uczęszczających do placówek oświatowych. Prawidłowa realizacja powyższego procesu przez ARR polega na udzieleniu dopłat do mleka i przetworów mlecznych dostarczanych do placówek oświatowych na terenie Polski zgodnie z zasadami obowiązującymi w UE. Stawka dopłat wynosi ok. 20 euro za 100 kg mleka i przetworów mlecznych, w zależności od rodzaju produktów oraz okresu, w jakim te dopłaty są dokonywane. W myśl tego projektu wnioskodawcami o udzielenie dopłat do spożycia mleka mogą być zarówno placówki oświatowe, władze placówek oświatowych, dostawcy oraz organizacje (stowarzyszenia) występujące w imieniu placówek oświatowych.
Kolejnym programem realizowanym w ramach WPR przez ARR jest „Dostarczanie nadwyżek żywności najuboższej ludności Unii Europejskiej". W dniu 5 listopada 2004 r. Komisja Europejska przyjęła decyzję przyjmującą plan rozdysponowania żywności we Wspólnocie na rok 2005, w którym określona została m.in. przyznana Polsce na realizację programu 2005 pula środków o całkowitej wartości wynoszącej 35 504 167 EUR (tj. 155 497 600,21 zł), z czego, wartość towarów żywnościowych wynosi 33 814 036,18 EUR (tj. 148 095 334,26 zł), w tym:
o ryż w ilości 26 835 ton,
o zboża w ilości 17 758 ton,
o odtłuszczone mleko w proszku w ilości 3 749 ton,
o masło w ilości 6 772 ton,
– koszty administracyjne organizacji charytatywnych: 338 140,36 EUR
(tj. 1 480 953,34 zł.) .
– koszty transportu do magazynów organizacji charytatywnych 1 351 990,46 EUR
(tj. 5 921 312,61 zł).

W wyniku ogłoszonego przez ARR w dniu 9 grudnia 2004 r zaproszenia do składania ofert na dostarczanie określonych artykułów spożywczych do organizacji charytatywnych w ramach programu „Dostarczanie żywności dla najuboższej ludności Unii Europejskiej” na rok 2005 oferty złożyło 16 przedsiębiorców. W dniu 29 grudnia br. Komisja przetargowa w pracach, której uczestniczyli również przedstawiciele Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Ministerstwa Polityki Społecznej z pośród 16 złożonych ofert wskazała najkorzystniejsze oferty złożone przez 4 przedsiębiorców.
Mechanizmy Wspólnej Polityki Rolnej

ARR realizuje mechanizmy Wspólnej Polityki Rolnej, interwencji wewnętrznej, ochrony zewnętrznej jak i administracyjne. Ogółem ARR zajmuje się 51 mechanizmami WPR, obejmują one:
1. Mechanizmy handlu zagranicznego,
2. Mechanizmy interwencji rynkowej,
3. Mechanizmy dopłat od prywatnego przechowywania,
4. Mechanizmy dopłat do przetwórstwa,
5. Kwotowanie produkcji,
6. Pozostałe mechanizmy.
Mechanizmy handlu zagranicznego realizowane przez ARR obejmują takie rynki jak:
1. Handel zagraniczny na rynku mleka i przetworów
2. Handel zagraniczny na rynku zbóż i przetworów
3. Handel zagraniczny na rynku cukru
4. Handel zagraniczny na rynku wołowiny i cielęciny
5. Handel zagraniczny na rynku wieprzowiny
6. Handel zagraniczny na rynku drobiu i jaj
7. Handel zagraniczny na rynku olejów i tłuszczów
8. Handel zagraniczny na rynku ryżu
9. Handel zagraniczny na rynku świeżych owoców i warzyw
10. Handel zagraniczny na rynku bananów
11. Handel zagraniczny na rynku przetworzonych owoców i warzyw
12. Handel zagraniczny na rynku wina
13. Handel zagraniczny na rynku produktów przetworzonych przetworzonych z grupy
Non-Annex I
14. Handel zagraniczny na rynku baraniny i koziny
15. Handel zagraniczny na rynku nasion
16. Handel zagraniczny na rynku alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego
17. Handel zagraniczny na rynku lnu i konopi
18. Handel zagraniczny – zasady horyzontalne
19. Wsparcie działań promocyjnych i informacyjnych na rynkach wybranych
produktów rolnych
W ramach administrowania obrotem towarowym z zagranicą produktami rolno-spożywczymi ARR odpowiedzialna jest za:
- wydawanie i rozliczanie licencji importowych i eksportowych
- wydawanie i rozliczanie certyfikatów importowych i refundacyjnych
- wypłacanie refundacji eksportowych
- naliczanie opłat eksportowych
- autoryzacja przedsiębiorców/receptur
- nakładanie i egzekwowanie kar administracyjnych
- raportowanie do KE.
- obsługiwanie zabezpieczeń finansowych
- procedury horyzontalne – ogólne zasady i procedury dot. realizacji mechanizmów
WPR

3. AGENCJA NIERUCHMOŚCI ROLYCH

Agencja Nieruchomości Rolnych jest następcą prawnym Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Kontynuuje ona pod nową nazwą dotychczasową działalność AWRSP, z uwzględnieniem regulacji zawartych w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego.
Agencja Nieruchomości Rolnych jest państwową osobą prawną. Jest instytucją powierniczą, której Skarb Państwa powierzył wykonywanie prawa własności i innych praw rzeczowych na jego rzecz w stosunku do mienia państwowego w rolnictwie. . Nadzór nad Agencją sprawuje Minister Skarbu Państwa. Organami Agencji są: Prezes i Rada Nadzorcza.
Na czele Agencji stoi Prezes, który kieruje jej działalnością, reprezentuje ją na zewnątrz i ponosi odpowiedzialność za realizację zadań określonych ustawą. Aparatem wykonawczym Prezesa jest Biuro Prezesa i oddziały terenowe. Prezes Agencji kieruje Agencją przy pomocy wiceprezesów, dyrektorów zespołów Biura Prezesa Agencji oraz dyrektorów oddziałów terenowych, którzy są wobec niego odpowiedzialni za całość spraw objętych ich zakresem działania. Podział zadań między Prezesa Agencji, wiceprezesów i dyrektorów zespołów oraz ich zadania wykonywane z tytułu nadzoru nad działalnością podporządkowanych im jednostek organizacyjnych określa Prezes, w regulaminie organizacyjnym. Przy Prezesie działa Grupa Ekspertów. Prezes może powoływać również inne stałe lub doraźne komisje problemowe, określając ich skład i zakres działania
Agencja działa na podstawie:
· ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa z dnia 19 października 1991 r (Dz. U. 01.57.603. z późn. zm),
· ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego z dnia 11 kwietnia 2003 r . (Dz.U.03.64.592)
· statutu
Agencja wykonuje w imieniu własnym prawa i obowiązki związane z mieniem Skarbu Państwa powierzonym jej po zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstwach gospodarki rolnej, w tym również prawa i obowiązki wynikające z decyzji administracyjnych.
Agencja Nieruchomości Rolnych realizuje zadania wynikające z polityki państwa, w szczególności w zakresie:
1. tworzenia warunków sprzyjających racjonalnemu wykorzystaniu potencjału produkcyjnego Zasobu Skarbu Państwa,
2. restrukturyzacji oraz prywatyzacji mienia Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolnicze,
3. obrotu nieruchomościami i innymi składnikami majątku Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolne,
4. administrowania zasobami majątkowymi Skarbu Państwa przeznaczonymi na cele rolne,
5. tworzenia gospodarstw rolnych oraz powiększania już istniejących gospodarstw rodzinnych,
6. zabezpieczenia majątku Skarbu Państwa,
7. prowadzenia prac urządzeniowo-rolnych na gruntach Skarbu Państwa oraz popierania organizowania na gruntach Skarbu Państwa prywatnych gospodarstw rolnych,
8. tworzenia miejsc pracy w związku z restrukturyzacją państwowej gospodarki rolnej.
9. wspierania działań mających na celu udzielanie pomocy byłym pracownikom państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej i członkom ich rodzin w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych, a w szczególności poprzez przyznawanie stypendiów dzieciom byłych pracowników, uczącym się w szkołach ponadgimnazjalnych.
10. przekazywania środków finansowych na rzecz Funduszu Pracy (na realizację programów na rzecz tworzenia miejsc pracy i aktywizację zawodową bezrobotnych, w szczególności absolwentów zamieszkałych na terenach wiejskich oraz małych miast, w kwotach ustalonych w rocznym planie finansowym Zasobu;
11. przekazywania na polecenie Rady Ministrów środków finansowych na rzecz Agencji Rynku Rolnego;
12. nieodpłatnego przekazywania na rzecz byłych pracowników ppgr (bezrobotnych i bez prawa do pobierania zasiłków) nieruchomości o powierzchni do 2 ha pod zalesienie;
13. przekazania ministrowi właściwemu do spraw Skarbu Państwa akcji i udziałów w spółkach nabytych przez Agencję za mienie Skarbu Państwa wchodzące w skład Zasobu, a także akcji i udziałów przejętych przez Agencję, jako mienie Skarbu Państwa pozostałych po likwidacji ppgr;
14. kształtowania ustroju rolnego, którego celem jest poprawa struktury obszarowej gospodarstw rolnych, przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych oraz zapewnienie prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach.
Agencja realizuje również inne zadania określone odrębnymi przepisami, a w szczególności przepisami o kształtowaniu ustroju rolnego.
Agencja Nieruchomości Rolnych została wyposażona w uprawnienia, za pomocą których - działając w imieniu państwa - będzie sprawować dyskretną kontrolę nad rynkiem nieruchomości rolnych, a w razie potrzeby interweniować poprzez prawo państwowego pierwokupu. W konsekwencji Agencja będzie podejmować także decyzje dotyczące sposobu i trybu rozdysponowania nabytych w ten sposób gruntów.
Prywatyzacja gruntów zasobu WRSP
Agencja przejęła mienie po 1 666 PGR-ach o ogólnej powierzchni 3 753 tys. ha i 607 tys. ha gruntów PFZ. Agencja przejęła także do Zasobu WRSP nieruchomości z państwowych jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, od państwowych osób prawnych, pozostające w użytkowaniu wieczystym a także z innych tytułów. Łącznie od początku działania do końca grudnia 2004 r. Agencja przejęła 4 708,7 tys. ha. Wraz z gruntami przejęła budynki gospodarcze: obory, chlewnie, magazyny, czyli majątek trwały o wartości blisko 8 mld. zł i majątek obrotowy o wartości 1,3 mln. zł. Agencja przejęła również 333 759 mieszkań oraz ponad 4 tys. obiektów rolno-przemysłowych i usługowych (w tym np.: suszarnie zbóż i zielonek, gorzelnie, mieszalnie pasz, masarnie i rzeźnie, a także sklepy, hotele zajazdy, przedszkola, boiska i inne obiekty socjalne, kulturalne oraz sportowe). Agencja przejęła również 2 255 zespołów dworskich i pałacowo-parkowych (większość z nich była w złym stanie technicznym). Wraz z majątkiem byłych PGR-ów Agencja przejęła ciążące na nich zobowiązania wobec ponad 30 tysięcy wierzycieli, w wysokości blisko 2 mld. zł. Po przejęciu i przeprowadzeniu restrukturyzacji PGR, Agencja rozdysponowywała ten majątek głównie poprzez sprzedaż i dzierżawę i w niewielkim stopniu w inny sposób (np. przekazała nieodpłatnie).
Stan zaawansowania procesów restrukturyzacji i prywatyzacji nieruchomości rolnych Skarbu Państwa na koniec grudnia 2004 r. przedstawia się następująco:
· sprzedano 1478,5 tys. ha (31,4 %)
· przekazano nieodpłatnie (Lasom Państwowym, kościelnym osobom prawnym, jednostkom samorządu terytorialnego i innym) 262,3 tys. ha (5,5 %),
· rozdysponowano trwale w innych formach (np.: wniesiono aportem do spółek, przekazano dotychczasowym użytkownikom wieczystym i dożywotnim; w trybie zamiany na prawo własności, przekazano Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad) 50,1 tys. ha (1,1 %).
W wyniku sprzedaży oraz poprzez inne formy przeniesienia własności, do końca 2004 r. trwale rozdysponowano grunty Zasobu o łącznej powierzchni 1 790,9 tys. ha. A zatem z przejętej do Zasobu powierzchni ubyło ponad 38 %.
Z 2,9 mln ha gruntów, jakie znajdowały się na koniec grudnia 2004 r. w Zasobie WRSP, zagospodarowano poprzez:
· dzierżawę 2 311,3 tys. ha (49 %);
· administrowanie 3,0 tys. ha (0,06 %);
· trwały zarząd 35,3 tys. ha (1 %);
· wieczyste użytkowanie74,1 tys. ha (2 %)
· inne zagospodarowanie 15,1 tys. ha (0,3 %).
Do rozdysponowania w Zasobie pozostaje 478,8 tys. ha (10 %) w sporej części są to grunty o małej przydatności rolniczej.
Wśród zadań Agencji, ustawodawca wyraźnie wymieniał prywatyzację, którą należy rozumieć, jako zmianę stosunków własności, a więc zbycie własności państwowej na rzecz prywatnych właścicieli, wychodząc ze sprawdzonej tezy, że najlepiej gospodaruje się „na swoim”. Zadanie to Agencja wypełniła w różnym stopniu w stosunku do poszczególnych składników przejętego mienia.
W ciągu 13 letniej działalności Agencja sprzedała: 31 % przejętych gruntów, 89 % mieszkań, trochę ponad 40 % przejętych obiektów rolno-przemysłowych i usługowych oraz również ponad 40 % przejętych obiektów zabytkowych (zespołów dworskich i pałacowo-parkowych).
W ramach prywatyzacji państwowej ziemi rolniczej prowadzonej przez AWRSP nie były stosowane ograniczania w zakresie powierzchni nabywanych gruntów, ani też ze względu na osobę nabywcy (z wyjątkiem ustawowych ograniczeń w odniesieniu do cudzoziemców). Od kwietnia 2003 r. wprowadzone uregulowania ustawą o kształtowaniu ustroju rolnego zmieniły zasady sprzedaży ziemi rolniczej Skarbu Państwa. Umożliwiają one państwu interwencję na rynku ziemi rolniczej w kierunku przeciwdziałania nadmiernej koncentracji ziemi.
W ciągu 13 lat Agencja zawarła blisko 192 tys. umów sprzedaży. Nabywcami gruntów z Zasobu WRSP były osoby fizyczne i prawne. Zdecydowana większość umów (ponad 97 %) została zawarta z osobami fizycznymi. Grunty sprzedane osobom fizycznym stanowiły ponad 78 % sprzedanych ogółem. Osoby prawne stanowiły mniej niż 3 % ogółu nabywców, natomiast udział gruntów przez nich kupionych wyniósł prawie 22 %. Osoby te zainteresowane były nabywaniem większych działek.
W związku z ograniczonymi zasobami finansowymi polskich inwestorów, Agencja sprzedawała na ogół niewielkie działki gruntów. W strukturze sprzedanych gruntów dominują nieruchomości o małej powierzchni, blisko 48 % umów dotyczyło działek do 1 ha, prawie 39 % od 1 do 10 ha, 12 % umów o powierzchni od 10 do 100 ha i niewiele ponad 1% o powierzchni powyżej 100 ha. W działkach do 100 ha sprzedano ponad 750 tys. ha (55 %). Powierzchnia ta została zakupiona przez blisko 160 tys. nabywców (99 proc. wszystkich nabywców). Są to głównie indywidualni rolnicy powiększający swoje gospodarstwa rodzinne. Średnio na 1 umowę przypada 4,7 ha. W przedziale powyżej 100 ha sprzedano ponad 620 tys. ha. Zakupiło je blisko 1,9 tys. (niewiele ponad 1 %) nabywców. Na 1 umowę przypada ok. 330 ha.
Agencja sprzedała niewiele gruntów (1001 ha) cudzoziemcom, zawierając z nimi 123 umów. Nabywcami ziemi były także podmioty polskie z udziałem kapitału zagranicznego. Im Agencja sprzedała około 40 tys. ha. Najwięcej gruntów nabyli inwestorzy niemieccy, fińscy i holenderscy.
4. SAPARD
Program SAPARD to przedakcesyjny Instrument Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich (Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development). Przeznaczony jest dla kandydujących do członkostwa w Unii Europejskiej krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Środki finansowe z tego funduszu mają pomóc w stymulowaniu rozwoju obszarów wiejskich, ułatwić proces integracji sektora rolnego krajów kandydujących z Unią Europejską przez dostosowanie tego sektora do standardów i wymagań unijnych i płynne włączenie tych krajów w system Wspólnej Polityki Rolnej i programów strukturalnych UE. Roczna wartość środków przyznanych Polsce przez Unię Europejską to ok. 170 mln EURO, które mają zostać przeznaczone w postaci dotacji (a więc bezzwrotnej pomocy) przede wszystkim na:
· poprawę konkurencyjności polskiego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego, zarówno na rynku krajowym jak i rynku międzynarodowym;
· dostosowanie sektora rolno-spożywczego do wymagań Jednolitego Rynku w zakresie wymagań sanitarnych, higienicznych oraz jakościowych;
· wsparcie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich poprzez rozwój infrastruktury technicznej oraz tworzenie warunków do podejmowania pozarolniczej działalności gospodarczej na wsi.
W oparciu o zdefiniowane cele Programu SAPARD wybrane zostały dla Polski na lata 2002-2006 r. następujące kierunki działania:
DZIAŁANIE 1: POPRAWA PRZETWÓRSTWA I MARKETINGU ARTYKUŁÓW ROLNYCH I RYBNYCH
SCHEMAT 1.1.: WSPARCIE RESTRUKTURYZACJI PRZETWÓRSTWA I POPRAWY MARKETINGU ARTYKUŁÓW POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO
Niniejszy Schemat Pomocy obejmuje następujące sektory: mleczarski, mięsny oraz rybny.
Zakres pomocy finansowej w ramach Schematu 1.1.
Inwestycje wspierane we wszystkich sektorach przetwórstwa artykułów pochodzenia zwierzęcego objętych schematem to:
· modernizacja budynków zakładów przetwórczych i ich wyposażenia, zgodnie ze standardami weterynaryjnymi, sanitarnymi i dobrostanu zwierząt UE;
· modernizacja lub wymiana linii produkcyjnych i wprowadzanie technologii zwiększających wartość dodaną, które będą zgodne z wymogami acquis communautaire w zakresie higieny, jakości, pakowania i oznakowania produktów, nie później niż przed wypłaceniem ostatniej części pomocy finansowej;
· inwestycje prowadzące do obniżenia szkodliwości emitowanych ścieków, gazów i pyłów;
· inwestycje prowadzące do zmniejszenia zużycia energii i wody w procesie produkcyjnym;
· inwestycje w zagospodarowanie odpadów i produktów ubocznych;
· wdrożenie systemu bezpieczeństwa produkcji żywności (HACCP);
· zakup sprzętu do przeprowadzania klasyfikacji tusz zwierzęcych wg standardów EUROP.
Inwestycje wspierane dodatkowo w poszczególnych sektorach przetwórstwa artykułów pochodzenia zwierzęcego objętych schematem to:
· w sektorze mleczarskim - zakup cystern i schładzalników do mleka;
· w sektorze mięsnym - budowa nowych rzeźni wyłącznie w przypadkach braku odpowiedniej mocy produkcyjnej w stosunku do istniejącej bazy surowcowej, z wyłączeniem budowy rzeźni o mocy produkcyjnej nie przekraczającej 1 000 jednostek przeliczeniowych rocznie lub 150 000 sztuk rocznie dla drobiu;
· w sektorze przetwórstwa rybnego - budowa lub modernizacja przechowalni, wytwórni lodu oraz myjni skrzyń.
Wykluczenia:
· inwestycje w przetwórstwo surowców nie znajdujących się w Aneksie I do Traktatu;
· inwestycje w przetwórstwo produktów pochodzących spoza krajów członkowskich i kandydujących do członkostwa w Unii Europejskiej;
· inwestycje na poziomie handlu detalicznego.
Władze polskie zapewnią aby, w odniesieniu do źródła pochodzenia surowca, przestrzegane były zasady określone obecnie w art. 3 Rozporządzenia Rady (WE) Nr 2759/99 z 22 grudnia 1999 roku.
Poziom pomocy w ramach Schematu 1.1.
Poziom pomocy wynosi 50% kwalifikowanych kosztów. Wysokość pomocy finansowej przyznanej w okresie trwania programu jednemu zakładowi nie może łącznie przekroczyć 6 000 000 PLN. Dodatkowo zakładowi może zostać przyznana pomoc finansowa w wysokości 1 100 000 PLN na inwestycje dokonywane na rzecz grup producentów rolnych. Grupy producentów rolnych, rybnych i ich związki mogą także samodzielnie ubiegać się o pomoc w łącznej wysokości do 1 100 000 PLN dla każdej grupy albo ich związku. Podmiot może ubiegać się o przyznanie pomocy finansowej kilkakrotnie w okresie trwania programu. Wysokość pomocy finansowej, o którą ubiega się na realizację danego projektu nie może być niższa niż 125 000 PLN.
Beneficjenci Schematu 1.1.
Beneficjentami mogą być przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie przetwórstwa mleka, ryb, uboju, rozbioru i przetwórstwa mięsa. Beneficjentami mogą być również grupy producentów rolnych albo ich związki, o ile są przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy - Prawo działalności gospodarczej.
Warunki uzyskania pomocy finansowej w ramach Schematu 1.1.
Dla podmiotów zajmujących się przetwórstwem mleka, ryb oraz ubojem, rozbiorem i przetwórstwem mięsa:
· złożenie wniosku o przyznanie pomocy finansowej z wymaganymi załącznikami, w tym planem przedsięwzięcia;
· przedstawienie pełnej dokumentacji technicznej inwestycji, w tym wymaganych przez polskie przepisy opinii i zezwoleń;
· przedstawienie planu dostosowania zakładu do wymogów sanitarnych, weterynaryjnych i dobrostanu zwierząt UE;
· spełnienie przez zakład minimalnych wymagań krajowych odnośnie higieny produkcji i dobrostanu zwierząt;
· zgodność projektu z celami programu;
· w projekcie przedstawione są korzyści jakie odniosą producenci rolni w wyniku realizacji projektu w zakresie ilości surowca nabywanego w oparciu o umowy długoterminowe z producentami rolnymi na dostawę surowca
· w planie przedsięwzięcia wykazana została możliwość utrzymania się na rynku podmiotu ubiegającego się o pomoc finansową (oznacza to co najmniej zadowalający wynik oceny ekonomicznej);
· na koniec realizacji projektu program dostosowawczy zakładu jest zakończony (patrz przypis 7 na str. 68) a inwestycja spełnia wymagania sanitarne i weterynaryjne UE;
· zakład pozostaje pod kontrolą Inspektoratu Weterynarii i/lub Inspektoratu Sanitarnego;
· podmiot ma uregulowane zobowiązania wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej (w tym podatki oraz składki ZUS).
Dla grup producentów rolnych, rybnych i ich związków:
· złożenie wniosku o przyznanie pomocy finansowej z wymaganymi załącznikami, w tym planem przedsięwzięcia;
· przedstawienie planu działania grupy na następne 3 lata;
· przedstawienie decyzji administracyjnej stwierdzającej spełnienie przez grupę warunków ubiegania się o pomoc ze środków publicznych, zgodnie z zasadami określonymi w prawodawstwie polskim;
· przedstawienie pełnej dokumentacji technicznej inwestycji, w tym wymaganych przez polskie przepisy opinii i zezwoleń;
· spełnienie przez zakład, z którym grupa współpracuje, minimalnych wymagań krajowych odnośnie higieny produkcji i dobrostanu zwierząt;
· zgodność projektu z celami programu;
· w projekcie przedstawione są korzyści jakie odniosą producenci rolni w wyniku realizacji projektu;
· w projekcie wykazana została możliwość utrzymania się na rynku podmiotu ubiegającego się o pomoc finansową (co oznacza co najmniej zadowalający wynik oceny ekonomicznej);
· na koniec realizacji projektu program dostosowawczy zakładu jest zakończony (patrz przypis 8 ze str. 68) a inwestycja spełnia wymagania sanitarne i weterynaryjne UE;
· podmiot ma uregulowane zobowiązania wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej (w tym podatki oraz składki ZUS).
Kryteria oceny projektów w ramach Schematu 1.1.
Dla podmiotów zajmujących się przetwórstwem mleka, ryb oraz ubojem, rozbiorem
i przetwórstwem mięsa:
1) Priorytety restrukturyzacji sektora:
· dostosowanie do wymogów sanitarnych i weterynaryjnych UE;
· wzrost wartości dodanej, poprawa jakości, nowe technologie i innowacyjne inwestycje, redukcja kosztów;
· działania na rzecz ochrony środowiska;
2) Efektywność wsparcia:
· udział środków własnych w inwestycji;
· pomoc finansowa na jednostkę surowca rolnego przetwarzanego zgodnie z wymogami UE;
· jakość zarządzania.
3) Wpływ inwestycji na rozwój gospodarczy:
· utrzymanie bądź tworzenie nowych miejsc pracy;
· wykorzystanie zasobów produkcyjnych.
Dla grup producentów rolnych, rybnych i ich związków:
1) Priorytety restrukturyzacji sektora;
2) Wpływ inwestycji na rozwój gospodarczy.
Powyższe cele zostały określone przy następującym przewidywanym podziale środków pomiędzy poszczególne sektory:
· mleczarski: 35 - 45%
· mięsny: 30 - 40%
· rybny: 5 - 15%
· owoców i warzyw: 10 - 20%
Wdrożenie Działania 1
Wnioski o dofinansowanie inwestycji w ramach programu SAPARD przyjmowane będą przez regionalne oddziały Agencji SAPARD dla dokonania ich oceny pod względem formalnym i ekonomicznym. Ocena projektów pod względem ekonomicznym dokonywana będzie w centrali Agencji SAPARD.
Ocena techniczna projektu dokonywana będzie przez służby sanitarne i weterynaryjne przed złożeniem wniosku o pomoc finansową do regionalnego oddziału Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Ocena techniczna będzie polegała na zweryfikowaniu prawidłowości założeń projektu (zgodności planowanej inwestycji z wymogami weterynaryjnymi i sanitarnymi UE). Ponadto po zakończeniu inwestycji, zanim wypłacona zostanie ostatnia część pomocy finansowej, wspomniane służby będą sprawdzały czy inwestycja spełnia odpowiednie standardy UE.
Ocena ekonomiczna składać się będzie z: oceny wyników dotychczasowej działalności gospodarczej, analizy projekcji finansowych oraz oceny sprawności zarządzania.
Wsparcie może być udzielone tylko w przypadku, gdy w wyniku oceny ekonomicznej projektu uzyskał ocenę zadowalającą. Wsparcie nie może zostać udzielone w przypadku uzyskania słabej oceny ekonomicznej, tzn. jeśli ocena ekonomiczna wykazała:
· słabe wyniki finansowe w chwili zakończenia projektu, lub
· słabe wyniki dotychczasowej działalności oraz niską jakość zarządzania, lub
· każdy z następujących elementów: projekcje finansowe w chwili zakończenia projektu, wyniki dotychczasowej działalności oraz jakość zarządzania, ocenione zostały jedynie jako dostateczne.
SCHEMAT 1.2.: WSPARCIE RESTRUKTURYZACJI PRZETWÓRSTWA I POPRAWY MARKETINGU OWOCÓW I WARZYW
Zakres pomocy finansowej w ramach Schematu 1.2.
Inwestycje wspierane w sektorze owoców i warzyw:
· modernizacja budynków zakładów przetwórczych i ich wyposażenia, zgodnie ze standardami sanitarnymi UE;
· wdrożenie systemu bezpieczeństwa produkcji żywności (HACCP);
· modernizacja linii produkcyjnych i wprowadzanie technologii zwiększających wartość dodaną, które będą zgodne z wymogami acquis communautaire, w zakresie higieny, jakości, pakowania i znakowania produktów nie później niż przed wypłaceniem ostatniej części pomocy finansowej;
· inwestycje prowadzące do obniżenia szkodliwości emitowanych ścieków, gazów i pyłów oraz w zagospodarowanie odpadów;
· inwestycje prowadzące do zmniejszenia zużycia energii i wody w procesie produkcyjnym;
· inwestycje w zakresie budowy i poprawy zaplecza do przechowywania i pakowania, łącznie z sortowaniem, myciem, ważeniem, pakowaniem, konfekcjonowaniem oraz innymi procesami marketingowymi i przetwórczymi, realizowanymi przez grupy producentów.
Wykluczenia:
· inwestycje w przetwórstwo surowców nie znajdujących się w Aneksie I do Traktatu ;
· inwestycje w przetwórstwo produktów pochodzących spoza krajów członkowskich i kandydujących do członkostwa w Unii Europejskiej;
· inwestycje na poziomie handlu detalicznego.
Poziom pomocy w ramach Schematu 1.2.
Poziom pomocy wynosi 50% zakwalifikowanych kosztów, jednak nie więcej niż 1 100 000 PLN na jeden zakład w okresie trwania programu. Dodatkowo zakładowi może zostać przyznana pomoc finansowa w wysokości 2 200 000 PLN na inwestycje dokonywane na rzecz grup producentów owoców i warzyw. Grupy producentów owoców i warzyw oraz ich związki mogą także samodzielnie ubiegać się pomoc w łącznej wysokości do 2 200 000 PLN dla każdej grupy lub każdego związku grup. Podmiot może ubiegać się o przyznanie pomocy finansowej kilkakrotnie w okresie trwania programu. Wysokość pomocy finansowej, o którą ubiega się na realizację danego projektu nie może być niższa niż 125 000 PLN .
Beneficjenci Schematu 1.2.
Beneficjentami mogą być przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie przetwórstwa owoców i warzyw. Beneficjentami mogą być również grupy producentów owoców i warzyw albo ich związki, o ile są przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy - Prawo działalności gospodarczej.
Warunki uzyskania pomocy finansowej w ramach Schematu 1.2.
Dla podmiotów zajmujących się przetwórstwem owoców i warzyw:
· złożenie wniosku o przyznanie pomocy finansowej z wymaganymi załącznikami, w tym planem przedsięwzięcia;
· przedstawienie pełnej dokumentacji technicznej inwestycji, w tym wymaganych przez polskie przepisy opinii i zezwoleń;
· przedstawienie planu dostosowania zakładu do wymogów sanitarnych UE;
· spełnienie przez zakład minimalnych wymagań krajowych odnośnie higieny produkcji;
· zgodność projektu z celami programu;
· w projekcie przedstawione są korzyści jakie odniosą producenci rolni w wyniku realizacji projektu w zakresie ilości surowca nabywanego w oparciu o umowy długoterminowe z producentami rolnymi na dostawę surowca;
· w projekcie wykazana została możliwość utrzymania się na rynku podmiotu ubiegającego się o pomoc finansową (oznacza to co najmniej zadowalający wynik oceny ekonomicznej);
· na koniec realizacji projektu inwestycja spełnia wymagania sanitarne UE;
· zakład pozostaje pod kontrolą Inspektoratu Sanitarnego;
· podmiot ma uregulowane zobowiązania wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej (w tym podatki oraz składki ZUS).
Dla grup producentów owoców i warzyw oraz ich związków:
· przedstawienie decyzji administracyjnej stwierdzającej spełnienie przez grupę warunków ubiegania się o pomoc ze środków publicznych, zgodnie z zasadami określonymi w prawodawstwie polskim;
· przedstawienie planu działania grupy na następne 3 lata;
· złożenie kompletnego wniosku o przyznanie pomocy finansowej oraz planu przedsięwzięcia;
· przedstawienie pełnej dokumentacji technicznej inwestycji, w tym wymaganych przez polskie przepisy opinii i zezwoleń;
· zgodność projektu z celami programu;
· w projekcie przedstawione są korzyści jakie odniosą producenci rolni w wyniku realizacji projektu;
· spełnienie przez zakład, z którym grupa współpracuje, minimalnych wymagań krajowych odnośnie higieny produkcji;
· w projekcie wykazana została możliwość utrzymania się na rynku podmiotu ubiegającego się o pomoc finansową (oznacza to co najmniej zadowalający wynik oceny ekonomicznej);
· na koniec realizacji projektu inwestycja spełnia wymagania sanitarne UE;
· podmiot ma uregulowane zobowiązania wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej (w tym podatki oraz składki ZUS).
Powyższe cele zostały określone przy następującym przewidywanym podziale środków pomiędzy poszczególne sektory:
· mleczarski: 35 - 45%
· mięsny: 30 - 40%
· rybny: 5 - 15%
· owoców i warzyw: 10 - 20%
Wdrożenie Działania 1
Wnioski o dofinansowanie inwestycji w ramach programu SAPARD przyjmowane będą przez regionalne oddziały Agencji SAPARD dla dokonania ich oceny pod względem formalnym i ekonomicznym. Ocena projektów pod względem ekonomicznym dokonywana będzie w centrali Agencji SAPARD.
Ocena techniczna projektu dokonywana będzie przez służby sanitarne i weterynaryjne przed złożeniem wniosku o pomoc finansową do regionalnego oddziału Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Ocena techniczna będzie polegała na zweryfikowaniu prawidłowości założeń projektu (zgodności planowanej inwestycji z wymogami weterynaryjnymi i sanitarnymi UE). Ponadto po zakończeniu inwestycji, zanim wypłacona zostanie ostatnia część pomocy finansowej, wspomniane służby będą sprawdzały czy inwestycja spełnia odpowiednie standardy UE.
Ocena ekonomiczna składać się będzie z: oceny wyników dotychczasowej działalności gospodarczej, analizy projekcji finansowych oraz oceny sprawności zarządzania.
Wsparcie może być udzielone tylko w przypadku, gdy w wyniku oceny ekonomicznej projektu uzyskał ocenę zadowalającą. Wsparcie nie może zostać udzielone w przypadku uzyskania słabej oceny ekonomicznej, tzn. jeśli ocena ekonomiczna wykazała:
· słabe wyniki finansowe w chwili zakończenia projektu, lub
· słabe wyniki dotychczasowej działalności oraz niską jakość zarządzania, lub
· każdy z następujących elementów: projekcje finansowe w chwili zakończenia projektu, wyniki dotychczasowej działalności oraz jakość zarządzania, ocenione zostały jedynie jako dostateczne.
DZIAŁANIE 2: INWESTYCJE W GOSPODARSTWACH ROLNYCH
2.1. restrukturyzacja produkcji mleka,
2.2. modernizacja gospodarstw specjalizujących się w produkcji zwierząt rzeźnych
2.2.1. modernizacja gospodarstw specjalizujących się w produkcji bydła mięsnego
2.2.2. odbudowa produkcji owczarskiej
2.3. zwiększenie różnorodności produkcji gospodarstw rolnych
DZIAŁANIE 3: ROZWÓJ I POPRAWA INFRASTRUKTURY OBSZARÓW WIEJSKICH
SCHEMAT 3.1. ZAOPATRZENIE GOSPODARSTW WIEJSKICH W WODĘ WRAZ Z UZDATNIANIEM
Zakres pomocy finansowej dla Schematu 3.1.
Pomoc finansowa będzie przyznawana na inwestycje z zakresu zaopatrzenia w wodę wraz z uzdatnianiem. Finansowaniem objęte są również koszty ogólne, czyli koszty honorariów architektów, inżynierów oraz konsultantów, opłat sądowych, studiów wykonalności, nabycia patentów oraz licencji, dotyczące przygotowania lub realizacji danego projektu, bezpośrednio odnoszące się do działania 3. Koszty te mogą być finansowane do wysokości 12% całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu.
SCHEMAT 3.2. ODPROWADZANIE I OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH
Zakres pomocy finansowej dla Schematu 3.2.
Pomoc finansowa będzie przyznawana na inwestycje związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków, w tym na systemy kanalizacji sieciowej i zagrodowej wraz z oczyszczalniami ścieków. Finansowaniem objęte są również koszty ogólne, czyli koszty honorariów architektów, inżynierów oraz konsultantów, opłat sądowych, studiów wykonalności, nabycia patentów oraz licencji, dotyczące przygotowania lub realizacji danego projektu, bezpośrednio odnoszące się do działania 3. Koszty te mogą być finansowane do wysokości 12% całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu.
SCHEMAT 3.3. GOSPODARKA ODPADAMI STAŁYMI
Zakres pomocy finansowej dla Schematu 3.3.
Pomoc finansowa zostanie przyznana na inwestycje w ramach zagospodarowania odpadów stałych, w tym:
· budowa, modernizacja i rekultywacja składowisk odpadów stałych;
· budowa lub modernizacja specjalnych miejsc utylizacji opakowań i nie zużytych środków ochrony roślin.
Finansowaniem objęte są również koszty ogólne, czyli koszty honorariów architektów, inżynierów oraz konsultantów, opłat sądowych, studiów wykonalności, nabycia patentów oraz licencji, dotyczące przygotowania lub realizacji danego projektu, bezpośrednio odnoszące się do działania 3. Koszty te mogą być finansowane do wysokości 12% całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu.
SCHEMAT 3.4. DROGI GMINNE I POWIATOWE NA OBSZARACH WIEJSKICH
Zakres pomocy finansowej dla Schematu 3.4.
Pomoc finansowa będzie przyznawana na inwestycje związane z modernizacją, budową dróg gminnych i powiatowych na obszarach wiejskich, w tym dróg dojazdowych do gruntów rolnych.
Finansowaniem objęte są również koszty ogólne, czyli koszty honorariów architektów, inżynierów oraz konsultantów, opłat sądowych, studiów wykonalności, nabycia patentów oraz licencji, dotyczące przygotowania lub realizacji danego projektu, bezpośrednio odnoszące się do działania 3. Koszty te mogą być finansowane do wysokości 12% całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu.
Nie będzie możliwe finansowanie wydatków związanych z bieżącym utrzymaniem drogi.
SCHEMAT 3.5. ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ
Zakres pomocy finansowej dla Schematu 3.5.
Pomoc finansowa będzie przyznawana na inwestycje z zakresu zaopatrzenia w energię:
· budowa i modernizacja sieci energetycznej (reelektryfikacja),
· wykorzystanie lokalnych odnawialnych źródeł energii, takich jak np. energia wiatrowa, wodna, geotermiczna, słoneczna i uzyskiwana z wykorzystania biomasy, w tym: ze spalania słomy, drewna odpadowego oraz biogazu.
Finansowaniem objęte są również koszty ogólne, czyli koszty honorariów architektów, inżynierów oraz konsultantów, opłat sądowych, studiów wykonalności, nabycia patentów oraz licencji, dotyczące przygotowania lub realizacji danego projektu, bezpośrednio odnoszące się do działania 3. Koszty te mogą być finansowane do wysokości 12% całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu.
DZIAŁANIE 4: RÓŻNICOWANIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ NA OBSZARACH WIEJSKICH
SCHEMAT 4.1.: TWORZENIE ŹRÓDEŁ DODATKOWEGO DOCHODU W GOSPODARSTWACH ROLNYCH
Zakres działalności wspieranych w ramach Schematu 4.1.:
· Usługi dla gospodarstw rolnych;
· Drobna wytwórczość, usługi dla ludności, rzemiosło i rękodzielnictwo;
· Roboty i usługi budowlane oraz instalacyjne;
· Usługi turystyczne (w tym agroturystyka);
· Usługi transportowe (przewóz osób lub towarów);
· Magazynowanie i przechowywanie towarów;
· Usługi komunalne;
· Rachunkowość, doradztwo lub usługi informatyczne.
SCHEMAT 4.2.: TWORZENIE MIEJSC PRACY NA OBSZARACH WIEJSKICH
Zakres działalności wspieranych w ramach Schematu 4.2.:
1. Usługi dla gospodarstw rolnych;
2. Drobna wytwórczość, usługi dla ludności, rzemiosło i rękodzielnictwo;
3. Roboty i usługi budowlane oraz instalacyjne;
4. Usługi turystyczne (w tym agroturystyka);
5. Usługi transportowe (przewóz osób lub towarów);
6. Magazynowanie i przechowywanie towarów;
7. Usługi komunalne;
8. Rachunkowość, doradztwo lub usługi informatyczne.
SCHEMAT 4.3.: PUBLICZNA INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA NA OBSZARACH WIEJSKICH
Zakres pomocy finansowej dla Schematu 4.3.
· Budowa lub remont elementów publicznej infrastruktury turystycznej;
· Organizacja i tworzenie infrastruktury komunikacji lokalnej na potrzeby ruchu turystycznego;
· Tworzenie systemów informacji turystycznej w gminach lub związkach międzygminnych oraz promocji walorów gmin w celu zwiększenia ich atrakcyjności turystycznej.
DZIAŁANIE 5: PROGRAMY ROLNO-ŚRODOWISKOWE I ZALESIANIE
5.1. program rolno-środowiskowy (projekt pilotażowy)
5.2. zalesienia (projekt pilotażowy)
DZIAŁANIE 6: SZKOLENIA ZAWODOWE
DZIAŁANIE 7: POMOC TECHNICZNA
ŚRODKI FINANSOWE
Wkład ze strony Unii Europejskiej może wynieść nie więcej niż 75% ogólnej sumy środków publicznych, stanowiących źródło tych dotacji, podczas gdy pozostałe 25% to wkład strony polskiej.

Nadzór nad realizacją programu SAPARD w Polsce został powierzony Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która jest odpowiedzialna za:
· ogłoszenia o możliwościach składania aplikacji w ramach programu SAPARD;
· przyjmowanie pełnej dokumentacji projektów składającej się z wypełnionego wniosku wraz z załączonymi niezbędnymi dokumentami i pisemne potwierdzanie przyjęcia wniosku;
· rejestrowanie wniosków w systemie komputerowym;
· dokonywanie oceny formalno-prawnej zgodności projektów i dokumentów z obowiązującymi dla programu zasadami, warunkami i kryteriami przyjętego programu SAPARD;
· przeprowadzenie oceny ekonomicznej i technicznej wykonalności projektów;
· przekazywanie projektów, zgodnych z wymogami programu, do rekomendacji rankingu przez Regionalne Komitety Sterujące oraz przez Krajowy Komitet
· podpisywanie umów wraz z harmonogramem realizacji projektu z beneficjentem programu;
· przeprowadzenie niezbędnych kontroli zarówno przed jak i po zatwierdzeniu projektu;
monitorowanie i kontrola realizacji umowy podpisanej z beneficjentem oraz monitorowanie poszczególnych działań w odniesieniu do odpowiednich wskaźników.
O uzyskanie dotacji mogą ubiegać się:
· zakłady przetwórcze,
· rolnicy indywidualni,
· grupy producentów,
· samorządy lokalne, tj. gminy, związki międzygminne i powiaty.
Wszyscy oni muszą sfinansować podejmowane przez siebie przedsięwzięcia objęte programem SAPARD całkowicie ze środków prywatnych. Dopiero po zrealizowaniu przedsięwzięcia i dokonaniu jego formalnego odbioru, inwestor może uzyskać dotację ze środków funduszu, stanowiącą refundację części poniesionych przez niego kosztów. Chodzi tu o część tzw. kosztów kwalifikowanych, a więc tylko takich kosztów, które zostały wskazane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, jako koszty, które mogą być pokrywane za pomocą dotacji. Źródłem pozyskania środków na inwestycje, obok środków własnych inwestorów, są przede wszystkim kredyty bankowe uzyskane w bankach prowadzących obsługę programu SAPARD. Główną zasadą Programu SAPARD jest udział własny inwestora. Można to przedstawić w zwięzłej formie – najpierw inwestycja, potem dotacja. Oznacza to, iż środki finansowe zostaną przekazane dopiero po zakończeniu inwestycji, w związku z czym niezbędne jest krótkoterminowe finansowanie w kwocie przewidywanej dotacji. W polskich realiach gospodarczych tak duży udział własny może okazać się poważnym utrudnieniem, a w niektórych przypadkach przeszkodą nie do pokonania.
5. FUNDACJA NA RZECZ ROZWOJU POLSKIEGO ROLNICTWA
Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa (FDPA) to prywatna, nie nastawiona na zysk polska instytucja, powstała w 1988 roku. Jej zadaniem jest działanie na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i polskiego rolnictwa oraz promocja rozwoju społeczno-ekonomicznego tych obszarów. Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa powstała w 1988 roku. Od 1993 roku realizuje Program Promocji Przedsiębiorczości Wiejskiej (REP), którego celem jest wspieranie przedsiębiorczości oraz pomoc w tworzeniu nowych małych i średnich przedsiębiorstw na obszarach wiejskich.
W ramach programu udziela pożyczek dla osób:
* prowadzących lub rozpoczynających działalność gospodarczą w miejscowości do 20 tys. mieszkańców,
* zamieszkałych na stałe w miejscowościach do 20 tys. mieszkańców,
* zatrudniających nie więcej niż 10 osób.
Pożyczka może być przeznaczona na zakup środków inwestycyjnych lub obrotowych na cele pozarolniczej działalności gospodarczej. Fundacja nie wymaga przedstawiania planów biznesowych i pomaga w wypełnieniu wniosku pożyczkowego i przygotowaniu dokumentacji. maksymalna kwota pożyczki wynosi 20 tys. zł.
Cele Fundacji :
Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa (FDPA) jest organizacją pozarządową typu non-profit, która powstała w 1988 roku. Celem Fundacji jest wspieranie przekształceń polskiej wsi, budowa społeczeństwa obywatelskiego oraz restrukturyzacja polskiego rolnictwa i gospodarki żywnościowej. W ciągu ponad dziesięciu lat swej działalności Fundacja wywarła znaczący wpływ na przemiany polskiej wsi, technologie produkcji rolnej, politykę rolną oraz na samych mieszkańców terenów wiejskich.
Integracja europejska to dla Polski zarówno wyzwania, jak i możliwości. 38% społeczeństwa polskiego żyje na terenach wiejskich. W momencie przyjęcia Polski do Unii Europejskiej wskaźnik ten będzie najwyższy ze wszystkich krajów członkowskich. Pomyślny proces integracji uzależniony jest od zróżnicowania struktury i rodzaju zatrudnienia na wsi oraz modernizacji polskiego rolnictwa. FDPA podejmuje działania, aby możliwości jakie stwarza integracja służyły podniesieniu jakości życia mieszkańców wsi. Wyzwania te wykraczają poza zagadnienia ściśle związane z harmonizacją prawa z normami Unii Europejskiej w dziedzinie życia społeczno-politycznego i gospodarczego.
Fundacja koncentruje swoją uwagę na zagadnieniach związanych z kompleksowym przygotowaniem lokalnych społeczności do integracji z Unią Europejską, przy czym główny nacisk kładziony jest na budowę zaangażowanego społeczeństwa obywatelskiego.
Fundacja realizuje bardzo aktywnie Program Promocji Przedsiębiorczości Wiejskiej (REP), który został utworzony w 1993 roku, aby wspierać rozwój przedsiębiorczości oraz pomagać w tworzeniu nowych małych i średnich przedsiębiorstw na obszarach wiejskich. Udzielane w ramach programu mikropożyczki mają nie tylko na celu zaspokojenie doraźnych potrzeb finansowych drobnych firm, ale w dużej mierze również podtekst edukacyjny, gdyż kierowane są do osób, które nie korzystały dotychczas z zewnętrznych źródeł finansowania. Ich celem jest więc również przygotowanie przedsiębiorców do korzystania z kredytów bankowych udzielanych na zasadach komercyjnych. REP był pierwszym w Polsce programem, który oferował pożyczki w skali mikro przedsiębiorcom z terenów wiejskich. W ramach programu udzi