Kapitał potrzebny do finansowania działalności bieżącej i rozwojowej przesiebiorstwa może pochodzić z rożnych źródeł. Źródła te różnicuje się za pomaca odpowiednich kryteriów. Jeżeli za kryterium przyjmiemy źródło pochodzenia kapitału to wyróżnimy źródła zewnętrzne i wewnętrzne (finansowanie zew. i wew.)
Finansowanie zew. obejmuje kapitał pieniężny i rzeczowy, jaki dopływa do przedsiębiorstwa od podmiotów w zroznocowanej formie. Finansowanie zew można podzieli na: zew własne i zew obce.
Finansowanie zew wlasne-uzyskany kapitał pieniężny lub rzeczowy pozostaje do dyspozycji przedsiębiorstwa na czas nieokreślony. Konsekwencja bezterminowego angażowania kapitału jest powstanie stosunków własnościowych, z których wynika prawo do udziału w podziale zysku lub obowiązek uczestniczenia w pokrywaniu strat przedsiębiorstwa. Ponadto uzyskany kapitał ze źródeł zew własnych stanowi z reguły bazę gwarancyjna wierzycieli.
Finansowanie zew obce- kapitał jest odstępowany przedsiębiorstwom na czas określony i w uzgodnionym terminie podlega zwrotowi. W tym przypadku powstają stosunki dłużnicze. Od pożyczonego kapitału należy z reguły płaci odsetki.
Finansowanie wewnętrzne polega na uzyskiwaniu środków finansowych przez przekształcenia majątkowe i przez gromadzenie (kształtowanie) kapitału.
Struktura kapitału jest kształtowana pod wpływem wielu czynników- najważniejsze z nich to forma organizacyjno-prawna przedsiębiorstwa, sytuacja finansowa przedsieb, stan gosp, rynku finansowego i jego segmentów.
Dźwignia finansowa to korzystanie z zadłużenia jako składnika struktury kapitału w celu sfinansowania aktywów przedsiębiorstwa. Efekt dźwigni finansowej wiąże się z uzyskiwaniem wysokiej rentowności majątku własnego przedsiębiorstwa. Korzyści wystąpią, gdy rentowność majątku jest wyższa od wysokości przeciętnego oprocentowania kredytów na rynku. Uzyskanie dodatniego efektu dźwigni finansowej jest obciążone ryzykiem zbyt dużego zadłużenia przedsiębiorstwa, co może doprowadzić nawet do jego upadłości. Korzystanie z dźwigni finansowej wymaga ustalenia takiego poziomu zadłużenia, przy którym relacja zysku i ryzyka będzie optymalna.
Kapitał własny-
*stabilne źródło finansowania działalności przedsieb,
*baza gwarancyjna dla wierzycieli, wpływa na zwiększenie płynności finansowej przedsieb,
*angażowany na czas nieokreślony stanowi podstawę do powstania stosunków własnościowych,
*ze stosunków własnościowych wynika prawo do udziału w podziale zysku,
*wada kapitału własnego jest to ze nie zawsze przynosi on oczekiwane korzyści zwłaszcza w sytuacji występowania w przedsiębiorstwie strat.
Kapitał obcy stanowi elastyczne źródło finansowania,
*umożliwia podjecie i realizacje przedsięwzięć przekraczających własne możliwości finansowe przedsieb,
*umożliwia kształtowanie optymalnej struktury kapitału,
*wierzyciel z reguły nie ma prawa głosu przy podejmowaniu decyzji w przedsieb,
Wady:
* wierzyciele maja prawo do odsetek,
* oddawany do dyspozycji danego przedsieb na czas określony, po którym podlega zwrotowi,
*uzyskanie często wymaga gwarancji lub zabezpieczenia
Kapitałowi własnemu przypisuje się pełnienie funkcji gwarancyjnej i roboczej a obcemu tylko funkcje robocza.
Sposoby finansowania:
*samofinansowanie,
*samo splata,
*kredytowanie bankowe,
*dotowanie,
* czerpanie środków z rynku finansowego
Samofinansowanie działalności jest źródłem wewnętrznym własnym. Występują 2 pojęcia samofinansowania: szerokie i wąskie. Szerokie oznacza pokrywanie wydatków z wszelkiego rodzaju własnych przychodów. Wąskie oznacza przeznaczenie własnych nadwyżek finansowych na finansowanie procesów wzrostu(dochód netto, amortyzacja).
Cecha charakterystyczna samofinansowania jest konieczność uprzedniego, całkowitego lub częściowego zgromadzenia funduszu samofinansowania. Fundusz ten stanowi zgromadzony i nierozdysponowany zysk netto.
Wady: jest usztywnione koniecznością posiadania funduszy własnych.
Samosplata jest odwrotnością procesu samofinansowania. Przy samofinansowaniu najpierw wygospodarowywuje się fundusze a następnie podejmuje działalność. Przy samosplacie najpierw uzyskuje się określony przedmiot i dzięki jego eksploatacji odtwarza się środki na spłatę zobowiązania. Źródłem samosplaty przy inwestycjach rzeczowych jest najczęściej amortyzacja i cześć wyniku finansowego
Amortyzacja jest jedynym źródłem samosplaty, jeśli okres samosplaty jest równy okresowi amortyzacji, jeżeli okres ten jest krótszy od okresu amortyzacji to źródłem uzupełniającym jest zysk
W gospodarce rynkowej typowym przykładem samosplaty jest leasing.
Leasing polega na przekazaniu przez leasingidawce (udostępniającego) leasingobiorcy (korzystającemu) do odpłatnego użytkowania na określony czas określonych dóbr. Leasingobiorca najpierw uzyskuje określony przedmiot i dzięki jego eksploatacji odtwarza środki na spłatę zobowiązania.
Leasing pośredni polega na tym ze miedzy producentem określonych dóbr a ich użytkownikiem występuje wyspecjalizowane przedsiębiorstwo leasingowi, które nabywa od producenta na swój rachunek przedmiot leasingu i wynajmuje go użytkownikowi.
Leasing bezpośredni- występują 2 podmioty: producent dobra i użytkownik
Leasing finansowy(kapitałowy, właściwy) polega na tym ze leasigobiorca korzysta z oddanego mu w leasing przedmiotu przez okres zbliżony do okresu jego gospodarczej używalności (3-10 lat i dłużej).Szczególna forma jest tzw.
Sprzedaż i leasing zwrotny- polega na tym ze właściciel środka trwałego sprzedaje go przedsiębiorstwu leasingowemu, od którego bierze potem w leasing ten sam środek trwały.
Leasing operacyjny zakłada ze przedmiot leasingu może być używany przez wielu kolejnych leasingobiorcow. Są to umowy stosukowo krótkie (do 3 lat). Leasingodawca ponosi koszty utrzymania, napraw i zabezpieczenia przedmiotu leasingu.
Odmiana leasingu operacyjnego jest leasing ”mokry”, w ramach tej umowy leasingodawca świadczy dodatkowo poza leasingiem statku morskiego inne określone usługi, np. zapewnia personel, paliwo dla przedmiotu leasingu.
Modyfikacja leasingu operacyjnego jest leasing IBM, w którym przewiduje się możliwość odstąpienia od umowy leasingu przed terminem, na jakie została ona zawarta, jeżeli przedmiot leasingu utraci swoja wartość z powodu postępu technicznego.
Kredytowanie jest zbliżone do samosplaty. Zaleta kredytowania jest optymalne odzialywanie na efektywność, zmusza ono, bowiem do kalkulowania opłacalności. Atrakcyjność kredytu zależy od ceny, która określa oprocentowanie kredytu. Stopa procentowa jest cena, jaka kredytobiorca jest skłonny zapłacić kredytodawcy za dysponowanie przez pewien czas pożyczonymi środkami pieniężnymi. Wielkość stopy procentowej kształtuje się pod wpływem podaży funduszy pożyczkowych oraz popytu na nie.
Analiza SWOT to zestawienie słabych i mocnych stron przedsiębiorstwa z jego szansami i zagrożeniami wynikającymi ze strony otoczenia, czyli zewnętrznymi uwarunkowaniami funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Biznes plan to zbiór dokumentów planistycznych, które powinny określać przedsiębiorstwo (przedsięwzięcie inwestycyjne), miejsce przedsieb (przedsięwzięcia) w otoczeniu gosp, cele przedsiębiorstwa, sposoby i środki zmierzające do osiągnięcia tych celów w określonym horyzoncie czasowym.
Studium wykonywalności to dokument, którego forma jest określona wg standardów UNIDO (organizacji narodów zjednoczonych do spraw rozwoju przemysłowego). Dokument powinien zawierać następujące ino: opis projektowanego zamierzenia, chrakterystyke kierownictwa realizującego przedsięwzięcie inwestycyjne...
Dotowanie- forma bezzwrotnego, darmowego finansowania z budżetu
Bon komercyjny ma charakter dyskontowy, co oznacza ze jego nabywca otrzymuje w terminie wykupu wartość nominalna, jego sprzedaż przez eminentna odbywa się po cenie niższej od wartości nominalnej.
Weksel - rodzaj papieru wartościowego. Weksel inkorporuje (zawiera w sobie) prawo majątkowe polegające na zobowiązaniu wystawcy weksla do wypłacenia ściśle określonej kwoty pieniężnej (sumy wekslowej) osobie wskazanej na wekslu jako remitent. Wyróżnia się dwie zasadnicze postacie weksla: *weksel własny - (solaweksel) przyrzeczenie zapłaty sumy wekslowej złożone przez wystawcę jego odbiorcy, czyli remitentowi,
*weksel ciągniony (trasowany, trata) - udzielone przez wystawcę (trasanta), skierowane do innego podmiotu (trasata), polecenie zapłacenia remitentowi sumy wekslowej.
Obligacja - papier wartościowy, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem obligatariusza i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Są to papiery wartościowe masowego obrotu, występują, więc w seriach. W przeciwieństwie do akcji, obligacje nie dają ich posiadaczowi żadnych uprawnień względem emitenta typu współwłasność, dywidenda czy też uczestnictwo w walnych zgromadzeniach. Obligacje mogą być emitowane przez skarb państwa bądź korporacje (są wtedy dopuszczane do obrotu giełdowego) bądź np. gminy lub miasta (obligacje komunalne).
Akcje podobnie jak obligacje mogą być zmaterializowane lub zdematerializowane. Wyróżniamy akcje zwyczajne i uprzywilejowane. Akcja uprzywilejowana jest akcja na okaziciela i daje z reguły 1 glos na walnym zgromadzeniu i uprawnia do otrzymania dywidendy o zmiennej wysokości. Akcje złote- szczególny rodzaj przywileju- ich posiadacze maja zastrzeżony wpływ na decyzje spółki o charakterze strategicznym.
Prawo poboru akcji nowej emisji-, jeżeli posiadacz akcji starej emisji nie zakupi akcja nowej emisji to jego udział we własności spółki w prawie głosu na walnym zgromadzaniu akcjonariuszy maleje.
Cena nominalna akcji stanowi jednostkę podstawowa kapitału akcyjnego. Jest ona wynikiem podzielenia kapitału akcyjnego przez liczbę wyemitowanych akcji.
Cena emisyjna jest cena sprzedaży nowych akcji wprowadzonych na rynek. Jest ona z reguły wyższa od nominalnej.
Różnica miedzy cena emisyjna a cena nominalna stanowi zysk na emisji, pokrywający koszty emisji i przy akcjach ewentualne powiększający kapitał zapasowy spółki.
Subemisja inwestycyjna polega na zobowiązaniu subemitenta inwestycyjnego do nabycia na własny rachunek całości lub części papierów wartościowych oferowanych w obrocie pierwotnym lub w 1 ofercie publicznej, na które nie złożono zapisów w terminie ich przyjmowania.
Subemisja usługowa polega na nabyciu przez subeminenta lub wprowadzającego na własny rachunek całości lub części papierów wartościowych danej emisji w celu dalszego ich zbywania w obrocie pierwotnym lub w 1 ofercie publicznej.
