Historia administracji I wykład

Którego pierwszym etapem była monarchia stanowa. Prawo ustrojowym wyrazem państwa publiczno prawnego była konstrukcja korony królestwa polskiego. Oznaczała ona po pierwsze; oddzielenie państwa od osoby monarchy ,traktowanie monarchy jako pierwszego urzędnika w państwie, oznaczała suwerenność państwa na zewnątrz przede wszystkim niezależność od cesarstwa i papiestwa. Obowiązek nałożony na monarchę do utrzymania niepodzielności państwa równocześnie obowiązek do przyłączenia do państwa tych ziem ,które uprzednio Polska utraciła. Konstrukcja ta oznaczała również przyznanie stanowi szlacheckiemu praw reprezentujących w przypadku braku monarchy. Monarcha stanowa patrząc przez pryzmat ustroju społecznego to taka forma państwa, której społeczeństwo zamknięte zostało w ramach wyodrębnionych stanów społecznych. Te stany zwykło się dzielić na uprzywilejowane stan szlachecki i duchowny i nieuprzywilejowane stan mieszczański i stan chłopski. W okresie monarchii stanowej istniała pewna równowaga miedzy stanami aczkolwiek stan szlachecki uzyskiwać zaczął pozycję szczególną. Wynikała ona z racji tego, że szlachta zmonopolizowała prawo do posiadania ziemi, że uprzywilejowana była w prawie, ze w praktyce dla niezastrzeżone były centralne jak i lokalne urzędy. Pozycje urzędu umacniały przyznane jej immunitety od połowy XIV w. i przywileje. W rozróżnieniu od immunitetów przywileje miały charakter zbiorowy, dotyczyły wiec całego stanu, z reguły były to ustępstwa ze strony króla należne szlachcie W drodze przywilejów monarcha wyzbywał się części posiadanego władztwa publicznego. Pierwszym przywilejem szlacheckim nie licząc przywilejów partykularnych z Cieni i Lutomyśla był przywilej Ludwika Węgierskiego wydany w buzie w roku1355. Kolejny to Koszycki z 1374, piotrkowski z 1388 , czerwiński z 1422, warcki z 1423, brzesko-jedleńsko-krakowski z lat1425-130-1433 i cerekwicko nieszacki z 1454r.
Pierwszy zakazywał królowi nakładanie nadzwyczajnych podatków za zgodą szlachty, zobowiązywał króla do rządów dla szlachty w wyprawach po za granice państwa oraz zwalniał szlachtę z nieodpłatnej stancji.
Kolejny Koszycki wprowadzał wolność podatkową szlachty, zastrzegał urząd starosty dla polaków, wprowadzał zasadę osiadłości i dożywotności urzędu, zwalniał szlachtę od kosztów związanych z budowa zamków i twierdz obronnych, ponadto zobowiązywał króla do wykupu szlachcica wziętego do niewoli poza granicami państw.
Przywilej piotrkowski ustalał stały żołd dla szlachty w pospolitym ruszeniu, zobowiązywał króla do wykupu szlachcica wziętego do niewoli w kraju.
Przywilej czerwiński wprowadzał nietykalność majątkowa szlachty bez wyroku sądowego , wprowadzał niepołączalność urzędu i starosty urz…..

Related Articles