Temat mojej pracy brzmi : Czy prawo do godnego życia wiąże się z prawem do godnej śmierci? Myślę, że jest to temat bardzo popularny w dobie żarliwych dyskusji o zalegalizowaniu eutanazji. Ale żeby móc dobrze opracować zagadnienia podjęte przeze mnie w pracy musze najpierw zdefiniować dwa pojęcia, które będą podstawą moich rozwa-żań, a mianowicie, „godne życie” i „godna śmierć”. W dzisiejszych czasach odnoszę wraże-nie, iż ludzie obawiają się myśleć a co dopiero mówić o śmierci. Zauważyłem również, że duża część społeczeństwa w wieku od 20 do 50 lat zachowuje się tak, jakby mieli żyć wiecznie. Czy ich postawa jest słuszna ? Czy na zachowanie społeczeństwa mają wpływ media ? Myślę, że prawo do godnego życia jest ściśle związane z prawem do godnej śmierci. Człowiekiem, który pokazał całemu światu jak można umierać w dostojny sposób był Jan Paweł II. Jestem pewny, iż jeszcze nie jeden raz będę przywoływać postać zmarłego w kwietniu papieża.
Pierwszym zagadnieniem, które chciałbym poruszyć w mojej pracy jest prawo do godnego życia. Zastanówmy się co rozumiemy pod pojęciem „godne życie”. Według mnie to na ten termin składa się wiele rzeczy. Niestety ogromna część społeczeństwa rozumie godne życie jako posiadanie jak największej ilości dóbr materialnych. Chcą mieć jak najlepsze samochody, największe mieszkania, najmodniej urządzone wnętrza. Pomyślmy przez chwilę, czy to wszystko na pewno jest nie zbędne do funkcjonowania na co dzień. Wydaje mi się, że nie, bo przecież godne życie to nie tylko wspaniałe meble, czy przepiękne obrazy, których olśniewający wygląd przeminie. Myślę, że ludzie powinni bardziej skupić się na swojej duszy i powinni starać się ją ćwiczyć, gdyż tylko przez takie działania człowiek może stać się bardziej wartościowy. Według mnie godne życie to nie rzeczy materialne, ale przede wszystkim nasz charakter i to w jaki sposób postępujemy. Wielu ludzie pragnie zdobyć szacunek ze strony społeczeństwa. Chcą żeby inni liczyli się z ich opinią. Ale tego wszystkiego nie można osiągnąć od tak, na to wszystko trzeba zapracować. Szacunek to jedna z rzeczy składająca się na godne życie. Muszę jednak postawić pytanie, czego tak naprawdę człowiek potrzebuje do godne życia ? Uważam, że na pewno niezbędne jest mieszkanie, ale chciałbym zaznaczyć, iż nie mam tu na myśli ogromnego pałacu. Inną rzeczą, która jest potrzeba to normalnego funkcjonowania w obecnych czas jest praca, która zapewnia źródło dochodów. Ale potrzeby człowieka nie ograniczają się tylko i wyłącznie do sfery materialnej, każda osoba chce kochać i być kochaną. Dla większości ludzi najważniejsza jest miłość, chcą znaleźć kogoś kogo mogliby pokochać i założyć rodzinę. I to są według mnie naturalne pragnienia, do których każdy ludzka dąży.
Uważam, że każdy człowiek ma prawo godnego życia, gdyż nikt nie powinien egzystować poniżej ogólnie przyjętych norm ekonomicznych. Musimy jednak pamiętać o tym, że inni ludzie też mają przywilej jakim jest godne życie i nie możemy go naruszać tylko dlatego, bo chcemy mieć więcej niż reszta społeczeństwa. Niestety muszę stwierdzić, iż duża część ludzi zachowuje się tak, jakby byli najważniejsi na świecie. Nie liczą się z niczym i z nikim. A tak nie wolno postępować, gdyż takie zachowanie rani innych. A przecież nikt na ziemi nie ma prawa krzywdzić kogokolwiek. Więc radziłbym mądrze korzystać z możliwości do godnego życia, aby przywilej nie zamienił się w kajdany, które staną się tylko ograniczeniem.
Pod koniec marca dużo mówiło się o śmierci, a to wszystko za sprawą papieża Jana Pawła II, który w tym czasie odchodził z tego świata do domu Ojca. Wielu dziennikarzy i duchownych mówiło : „Ojciec Święty pokazał ludziom jak można godnie umierać.” Ale po chwili nasuwają mi się pytanie, co to znaczy godna śmierć. Wydaje mi, że aby móc w ogóle rozważać ten problem to powinienem zdefiniować pojęcie śmierci. „Śmierć – proces rozpoczynający się agonią (powolnym ustawaniem czynności życiowych ustroju, trwającym nieraz od kilku godzin do kilku dni), jej istotą jest nieodwracalne ustanie czynności układów krążenia, oddychania a przed wszystkim mózgu i zniesienie ogółu funkcji jako jednostki czynnościowej, łączenia z zanikiem świadomości”1. Dzieli się na: kliniczną, osobniczą, biologiczną (definitywną)2.
Zastanówmy się co rozumiemy pod pojęciem godnej śmierci ? Jak według współczesnych ludzi powinna wyglądać śmierć ? Każdy z nas chciałby bezboleśnie odejść z tego świata. Ludzie boją się, iż proces umierania będzie okropnym, obrzydliwym zjawiskiem, przed którym nie ma ratunku. Z takich obaw wymyślono idee eutanazji. Ale pomyślmy co naprawdę kryję się po hasłem eutanazja. Wymienia się eutanazję bierną i czynną, a dalej pośrednia i bezpośrednią, dobrowolną i niedobrowolną, legalna i nielegalną. Mówi się o eutanazji samobójczej, zabójczej, o towarzyszeniu w samobójstwie, o zabójstwie z litości, o pomocy w umieraniu, o towarzyszeniu czy asystencji przy śmierci itp3. Sprecyzuję, że eutanazja czynna to taka, w której osobie chorej pomagamy bezpośrednio poprzez np. podanie śmiertelnego zastrzyku. Natomiast bierna to inaczej zaprzestanie działań medycznych mających na celu ratować ludzkie życie. Wymienia się również pewną liczbę aktów medycznych przy końcu życia pacjenta, takich jak : 1) podawanie środków uśmierzających ból w dawkach, które mogą przyspieszyć zgon; ograniczenie albo zaprzestanie aktywnego leczenia bądź reanimacji. 2) ograniczenie albo zaprzestanie aktywnego leczenia bądź reanimacji. 3) odłączenie urządzeń sztucznie podtrzymujących życie(np. respirator, sztucznej nerki). 4) towarzyszenie lub pomoc w samobójstwie. 5) iniekcja śmiertelnej substancji4 . Papież Jan Paweł II w swojej encyklice „Evangelium vitae” napisał : „Przez eutanazję w ścisłym i właściwym sensie należy rozumieć czyn lub zaniedbanie, które ze swej natury lub intencji działającego powoduje śmierć w celu usunięcia wszelkiego cierpienia. Eutanazję należy zatem rozpatrywać w kontekście intencji oraz zastosowanych metod.5” Dalej Ojciec Święty pisze ; „Od eutanazji należy odróżnić decyzję o rezygnacji z tak zwanej „uporczywej terapii”, to znaczy z pewnych zabiegów medycznych, które przestały być adekwatne do realnej sytuacji chorego, ponieważ nie są już współmierne do rezultatów, jakich można by oczekiwać, lub też są zbyt uciążliwe dla samego chorego i dla jego rodziny.6” Zastanówmy się, czy to na pewno eutanazja jest sposobem, który ma na zapewnić godną śmierć, czy może to po prostu morderstwo ? Myślę, że eutanazja to zwykła ucieczka, chęć skrócenia życia. Żaden człowiek nie może uzurpować sobie prawa do tego aby decydować o tym kiedy umrze, gdyż to nie od niego zależało czy w ogóle się urodzi. Ludzie stali się zbyt wygodni, chcą całe życie przejść bez bólu, ale zapomnieli o tym, iż jeśli trochę nie pocierpimy to nie będziemy potrafili docenić szczęścia oraz tego, że nic nie boli. Godna śmierć nie oznacza po prostu zabicia człowieka. Warunki do godnej śmierci stwarzają specjalne instytucje. Mam na tu na myśli hospicja, których zadaniem jest pomóc osobą umierającym przygotować się na spotkanie ze śmiercią. Hospicja są to specjalne domy opieki pomagające ludziom nie uleczalnie chorym. Chorzy mają możliwość oswoić się z myślą o nadchodzącym końcu życia. Taka śmierć jest naprawdę godna, człowiek przystępuje do niej z godnością, przygotowany wychodzi jej na spotkanie spokojny, pogodzony z sobą i swoim sumieniem7.
Zastanówmy się, które z tych rozwiązań eutanazja czy hospicjum pozwala na godne przejście ze świata ziemskiego do świata zmarłych. Myślę, że hospicjum, gdyż właśnie w nim można znaleźć ludzi i środki mogące pomóc w pogodzeniu się tym co nie uniknione. Eutanazja jest po prostu zwykłym aktem tchórzostwa, chociaż są sytuacje, w których jest ona jedynym rozwiązaniem. Ale chciałbym tu zaznaczyć, iż są to przypadki bardzo rzadkie. Jednakże, uważam, że eutanazją powinna być zakazana, chociaż nie tylko w szczególnych przypadkach, gdy chora osoba umiera w nie wyobrażalnych cierpieniach. Ale wtedy powstaje pytanie, kto miałby przeprowadzać „zabieg” tego typu. Lekarzom nie pozwala na to przysięga Hipokratesa : „Nikomu, nawet na żądanie, nie dam śmiercionośnej trucizny, ani nikomu nie będę jej doradzał(...)8.” Z słów tego przyrzeczenia jasno wynika, iż lekarz nie ma nawet prawa proponować śmiertelnego zastrzyku. Więc hospicja są najbardziej humanitarnym środkiem, który może pomóc godnym przeżyciu śmierci. Mam nadzieję, że ludzie to wkrótce zrozumieją i nie będą propagować idee eutanazji.
„Śpieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą”- te słowa napisał ksiądz Twardowski w jednym ze swoich wierszy. I są one dobrym podsumowaniem mojej pracy. Powinniśmy dążyć do godnego życia, w którym wsparciem dla nas będzie ukochana osoba. Pamiętajmy również, że samą miłością się nie najemy ani nie ubierzemy więc dbajmy o nasz byt, tylko nie dopuśćmy do tego aby pieniądze stały najważniejsze. Myślę, że prawo do godnego życia jest związane z prawem do godnej śmierci, gdyż do odejścia z tego świata przygotowujemy się przez całe życie. Pamiętajmy, iż strach wynika z niewiedzy. Dlatego starajmy się jak najwięcej o śmierci dowiedzieć i oswajamy się z myślą, że i na nas kiedyś przyjdzie czas, i trzeba będzie odejść. Nie zapomnijmy o tym, aby odejść w sposób godny, czyli w sposób świadomy, bez strachu i lęku. A w tym mogą pomóc hospicja, które są świetnie do tego zadania przygotowane.
Przypisy
1. http://prace.sciaga.pl/16862.html
2. Tamże
3. Szeroczyńska M. ; Eutanazja i wspomagane samobójstwo na świecie; Kraków, Universitas, 2004; 36-58
4. Aumonier N., Beingnier B., Letellier P.; Eutanazja; Warszawa, Pax, 2003; 50-51
5. Jan Paweł II; Encyklika Evangelium vitae; Kraków, 1995, nr 65
6. Tamże
7. http://prace.sciaga.pl/16862.html
8. http://www.bibl.amwaw.edu.pl/hipokrates.htm
Bibliografia
1. Ferry L., Vicent J.D.; Co to jest człowiek ?; Warszawa, Państwowy Instytut Wydwniczy,2003;150,253
2. http://www.kosciol.pl/article.php?story=20030520000711999
3. http://www.nowe-panstwo.pl/05_2002_miesiecznik/05_2002_dossier.htm
4. http://prace.sciaga.pl/16862.html
