Historia

Pytania z XIX wieku 72 48 39

72. Siła i słabość polskiej prasy w XIX wieku.
49. Przedstaw rozwój polskiego rynku czytelniczego w XIX wieku.

Początki prasy europejskiej i polskiej:
- I poł. XIX wieku jeszcze charakter elitarny, (prenumerata, kawiarnie i kluby,) korzystanie potwierdza przynależność do elit,
- alfabetyzacja społeczeństwa, upowszechnienie pisma i druku, wzrost aspiracji ludu miejskiego i wiejskiego ? prasa dla ludu, (duże nakłady)
- dzienniki, tygodniki, później nawet dwa dzienniki ? krótszy poranny i dłuższy wieczorny
- duża popularność publikowanych w odcinkach powieści (Aleksander Dumas, Karol Dickens, Jules Verne, Mark Twain, Conan Doyle) a kto w Polsce??
- większość miała charakter komercyjny, inne specjalistyczne i mało dochodowe, wydawane były przez stowarzyszenia zawodowe, kulturalne, oraz partie polityczne
- w szybkim przekazie bardzo pomocne agencje telegraficzne (1835 ? I zał.

Późne Oświecenie, preromantyzm i neoklasycyzm.

1.Dalsze zmiany w geografii kultury europejskiej.
-francuski językiem dyplomacji i salonów; wehikuł różnych literatur; wyróżniał osoby z „dobrego towarzystwa”
-Francja fala anglomanii; Paryż zainteresowanie literaturą niemiecką;język angielski ”najwyższe sfery”
-Anglików przyciągała Szwajcaria i Włochy
-Rzym-ośrodek artystyczny i intelektualny
-wielki rozwój szkolnictwa~rezygnowanie z łaciny jako języka nauczania w szkołach średnich:
• Epoka ”edukacji narodowej”-unarodowienie szkól
-główne mocarstwa na mapie kultury Francja i Wielka Brytania
• W życiu umysłowym Wielkiej Brytanii wielka role odgrywali Szkoci
-względny awans krajów germańskich romańskich stosunku do romańskich
-włączenie niemieckich Żydów w życie umysłowe i kulturowe krajów osiedlenia
2.

Pytania z XIX wieku od 46 62 67 66

46. i 62. Przedstaw formy rozwoju aktywności kobiecej w XIX w.
67. Porównaj pozycję kobiety w rodzinie chłopskiej i robotniczej.

* mężczyzna ? według prawa był głową rodziny, zarządzał majątkiem, posiadał władzę rodzicielską, autorytet
* kobieta ? zamężna, ale ?wiecznie małoletnia?, zobowiązana do posłuszeństwa,

W dużej mierze aktywność kobieca zależna była od środowiska, w którym dana kobieta żyła:
? RODZINA CHLOPSKA:
- przy wyborze synowej: ?zdrowa i silna, zdolna do rodzenia dzieci i ciężkiej pracy?, ?niekłótliwa, pilna, dobra gospodyni?
- panieństwo lub bezpłodność były źle widziane ? kara boska,
- powinna być poczciwa, religijna i cnotliwa,
- ostrzegano przed ?próżniakami i latawicami?,
- ?bezwstydnice? były potępiane przez całą wieś, a nieślubne dzieci były wytykane palcami, cudzołożnicom golono głowy, smarowano włosy mazią lub wymierzano publicznie baty pod dzwonnicą,
- aby uniknąć wstydu i potępienia społecznego decydowano się na aborcje (pamiętajmy o warunkach higienicznych wtedy panujących?), występowały także przypadki dzieciobójstwa, innym sposobem była ucieczka do miasta,
- małżonkowie zazwyczaj z tej samej wioski (możliwość scalania gruntów), rodziny się znają,
- po uwłaszczeniu słabsza pozycja dziewcząt ? bardziej liczy się posag niż dobre ręce do pracy,
- młodo wychodziły za mąż, nawet 12 ? 14 lat,
- ciężarne zobowiązane były do takiej samej pracy co reszta, liczne poronienia,
- żywe zabobony: ciężarne nie mogły patrzeć na pożary, kalekich i garbatych
- karane razem z dziećmi przez pana domu za niewykowane prace,

? RODZINA ZIEMIAŃSKA:
- wzorce cudzoziemskie,
- zawsze nr 2 w rodzone, prawo niekorzystne, mąż miał zapewnić poczucie socjalnego i materialnego bezpieczeństwa
- sprawy rodzinne ? dzieci i służba, życie towarzyskie, i filantropia, wykształcone, ?skromne i niekłopotliwe?,
- wychowane na damy, oczytane, gruntownie wykształcone,
- obowiązki jedynie małżeńskie i towarzyskie, (służba od gospodarczych, mamki od karmienia a guwernantki od wychowania dzieci) ? aktywniejsze w2 domu były kobiety w uboższych rodzinach
- na pierwszym miejscu: sztuka podobania sie mężczyźnie, zdobywania go i utrzymania przy sobie,
- do ideału kobiety dostosowane wychowanie, poziom i zakres wykształcenia oraz zadania jej stawiane,
* dobroczynność
- wedle poradnika: powinna troszczyć się o męża, nie wtrącać w jego interesy, powinna być ?skromna i niekłopotliwa?, nie uskarżać się, być oszczędną i pobożną, powinna wyrzec się własnych aspiracji i marzeń (!),
- najważniejszym wydarzeniem było małżeństwo ? ?kontrakt handlowy?
- niezamężna, nawet w starszym wieku zobowiązana jest nosić strój dziewczęcy ? ewentualnie iść do klasztoru,
- opiekunka rodziny, strażniczka narodowych i patriotycznych tradycji, w dobie powstań i konspiracji ukształtował się model Matki Polki,
- gdy gorsza sytuacja materialna kobiety zarabiają poprzez korepetycje, pranie, prasowanie, krawiectwo,
*szlachta zagrodowa: czynności gospodarcze nawet w polu wykonuja w rękawiczkach

? DROBNOMIESZCZANIE I MIESZCZANIE:
- tradycyjny podział ról
- ideał mieszczański: skromna, pracowita, gospodarna, ?trzeźwa, ochędożna, cnotliwa?
- małżeństwo ok.

Pytania z XIX wieku od 29 do 35

29. Od idei obrony czynnej do nacjonalizmu. Ewolucja programowa polskiego ruchu narodowego.

Początki obozu narodowego wiążemy z aktywnością organizacji o nazwie Liga Polska (LP), której inicjatorem był Tomasz Teodor Jeż (Zygmunt Malinowski), jeden z reprezentantów powstańczego Rządu Narodowego poza krajem.

Pytania z XIX wieku od 21-28

21. polityka władz pruskich wobec Polaków w zaborze pruskim w latach 1871-1914

Chwalba 450-463

? Prusy wobec Kościoła ? Kulturkampf (walka o kulturę)

o Walka z Kościołem to walka z separatyzmem w tym wypadku katolickim (problem dotyczy również Bawarii)
o Ustawy majowe (1873) ? dotyczy kształcenia i powoływania osób duchownych, ksiądz (katolicki i ewangelicki musi być/mieć:
o Obywatel Rzeszy
o Ukończoną teologię na niemieckim uniwersytecie
o Zatwierdzenie od władzy ? Kościół zgłasza kandydata, ale musi go przedstawić do akceptacji
o Uwięzienie abp Ledóchowskiego 1874
? Sprzeciwiał się religii po polsku
? Mianował urzędników diecezji bez zgody władz

? Prusy wobec języka ? ograniczanie polskiego w administracji i szkolnictwie


o 1876 ? ustawa o języku państwowym - usuwanie polskiego z administracji i kolei zwalnianie Polaków
o 1877 i 1898 w sądownictwie jak w powyższych dziedzinach wyłącznie niemiecki
o ustawa kagańcowa 1908 zakaz rozmowy w języku innym niż niemieckim na zgromadzeniach publicznych * wyjątkiem przedwyborcze spotkania na obszarach gdzie społeczność nie-niemiecka stanowi więcej niż 60%
o Wprowadzenie nauki po niemiecku, bicie uczniów mówiących po polsku
? Sprzeciw rodziców, zwłaszcza przeciw religii po niemiecku
? Strajk we Wrześni 15 V 1901
? Strajk szkolny 1905
o Oficjalne pojęcie ?prusaków polskiego pochodzenia? ? depolonizacja robotników ? wpływ środowisk nacjonalistycznych na rząd
o Aptekarze nie realizowali recept po polsku, policjanci karali za polskie szyldy sklepów, polskie napisy na nagrobkach, cenzura gazet

? Prusy wobec polskiej ziemi

o Rugi pruskie 1885 ? masowe wysiedlenia Polaków z Galicji i Królestwa Pol.