ANIMACJA REGIONALNA - \"DZIEDZICTWO KULTUROWE W REGIONIE ŚLĄSKIM NA PRZYKŁADZIE MIASTA USTROŃ
Program dla szkoły podstawowej
dla klas I-III
1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU
Główną ideą programu Jest odejście od systemu klasowo-lekcyjnego i od encyklopedycznego przekazu wiadomości. Wiedza ucznia powinna mieć charakter funkcjonalny i prowadzić do umiejętności wyszukiwania i doboru informacji, jak również kształtować samodzielność, logiczne myślenie i nawyk samokształcenia.
Program ma służyć nauczycielom-wychowawcom i nauczycielom przedmiotów według potrzeb środowiska klasowego, szkolnego, rodzinnego ucznia i społeczności, w której funkcjonuje. Jest przyjazny nauczycielowi, ponieważ daje możliwość uczenia i wprowadzania treści w sposób twórczy, umożliwiając jednocześnie dostosowanie sposobów i materiałów nauczania do możliwości percepcyjnych dzieci, mając jednocześnie na uwadze skuteczność i efektywność pracy z uczniem.
Nauczyciel powinien pełnić w procesie kształcenia i wychowania rolę przewodnika. To właśnie nauczyciel- przewodnik winien stwarzać odpowiednie warunki, dzięki którym uczniowie mogą samodzielnie odkrywać i szukać rozwiązań.
Dobór właściwych metod nauczania i warunki pracy wprowadzają pozytywne relacje między wychowawcą i uczniem, rodzą wzajemne zaufanie, uczą pracy zespołowej. Sprawiają, że zajęcia mają charakter motywujący i są dostosowane do różnych stylów uczenia.
Stworzony program przede wszystkim powinien jednak służyć ciekawemu świata, otwartemu na wiedzę i aktywnemu dziecku. Realizacja programu powinna stworzyć możliwość zapoznania się z własnym dziedzictwem kulturowym. Wprowadzać w tradycję kultury narodowej i europejskiej. Przygotowywać do aktywnego i twórczego uczestniczenia w życiu kulturalnym własnego regionu, a nade wszystko zaś, uczyć szacunku dla kultury rodzimej i innych kultur. Kształtować postawę patriotyzmu i poczucia przynależności do środowiska lokalnego, regionu, narodu, a wreszcie społeczności międzynarodowej.
Do przedstawienia zawartości programu wykorzystano ujęcie tabelaryczne w przekonaniu, iż zapewni ono czytelność, wygodę i przejrzystość podczas korzystania.
Do zagadnień i tematyki zajęć dostosowano szereg zadań edukacyjnych, które można modyfikować w zależności od potrzeb. Program zakłada współpracę zespołów przedmiotowych wynikającą z zaproponowanego sposobu realizacji zagadnień i tematyki zajęć.
Te same tematy i zagadnienia powtarzają się i są systematycznie coraz bardziej pogłębiane bez przerywania ciągłości, w celu stopniowego poszerzania wiedzy i umiejętności ucznia.
Program ułożony został z myślą o Regionie Cieszyńskim i miejscowości.
2. UCZESTNICY PROGRAMU
Uczestnikami programu są:
- dzieci od klasy I do klasy III,
- nauczyciele klas początkujących nauczania zintegrowanego (wychowawcy)
- realizator programu Anna Kwiatkowska, która jest odpowiedzialna za cały projekt oraz jego zrealizowanie,
w charakterze pomocy
- wychowawca świetlicy
- bibliotekarz
- nauczyciel plastyki (techniki)
- nauczyciel historii
- nauczyciel WOS-u
- nauczyciel wychowania fizycznego
3. CELE EDUKACYJNE
Celem jest, aby uczniowie danego regionu po ukończeniu klasy III szkoły podstawowej:
- poznali i zainteresowali się kulturą i tradycjami własnego regionu i jej związkami z kulturą narodową i europejską;
- byli świadomi własnej tożsamości narodowej;
- rozwijali w sobie postawy patriotyczne związane z tożsamością kultury regionalnej i narodowej;
- dostrzegali i pogłębiali kulturowe wartości rodzinne w powiązaniu z kulturą wspólnoty lokalnej;
- rozumieli znaczenie związków łączących tradycje rodzinne z tradycjami regionu;
- zostali przygotowani do pełnienia określonych ról w rodzinie i społeczeństwie;
- właściwie interpretowali wydarzenia z kręgu rodzinnego, środowiska lokalnego i narodowego;
- zostali przysposobieni do uczestnictwa w kulturze, dostrzegali ciągłość jej rozwoju i trwałość ludzkich osiągnięć;
- byli otwarci na różnorodność kultur i ludzkich postaw;
- potrafili korzystać z dorobku kulturowego;
- zostali wyposażeni w wiedzę o człowieku, życiu i świecie z perspektywy tradycji i współczesności;
- nabyli umiejętność korzystania z kronik, czasopism regionalnych i innych źródeł informacji.
4. TREŚCI NAUCZANIA - klasa I-III
(tabelka w załączniku)
5. BUDŻET
Klasa I
Wycieczka po najbliższej okolicy – koszt: 00,00 zł
Spotkanie z gawędziarzem w stroju regionalnym – koszt: 00,00 zł
Wykonanie ze szmatek „Ustroniaczka\" -symbolu miasta – koszt: 00,00 zł (w ramach zajęć)
Spotkanie z górnikiem – koszt: 00,00 zł
Wykonanie rysunku na temat „Moja rodzina\" – koszt: 00,00 zł (w ramach zajęć)
Zwiedzanie zabytkowego kościółka Św. Anny w Ustroniu-Nierodzimiu – koszt: 00,00 zł
Wycieczka: Ścieżka ekologiczna - „Skalica\" – koszt: 15 zł/osobę
Konkurs rysunkowy „Obrzędy religijne w moim regionie\" – koszt: 40 zł (nagrody)
„Mój wymarzony zawód\" - praca wykonana techniką kolażu, na podstawie oglądanych ilustracji –
koszt: 00,00 zł (w ramach zajęć)
Wyjazd do kina – koszt: 8 zł/ osobę
Przygotowanie Wigilijki klasowej – koszt: 50 zł (dekoracje)
Malowanie pisanek – koszt: 00,00 zł (w ramach zajęć)
Wieczór andrzejkowy - zabawa szkolna – koszt: 10 zł (dekoracje)
Sobótka - wspólne ognisko – koszt: 10 zł/ osobę (kięlbaska, bułka, napój)
Szkubaczki – wydzieranka – koszt: 00,00 zł (w ramach zajęć)
Ogólna kwota: około 200 zł
Klasa II
Wykonanie herbów miasta Ustronia -technika dowolna – koszt: 00,00 zł (w ramach zajęć)
Uzupełnianie drzewa genealogicznego swojej rodziny. – koszt: 00,00 zł (w ramach zajęć)
Wycieczka szlakiem starych budynków, młynów, kuźni i kościołów. – koszt: 00,00 zł (w ramach
zajęć)
Zgromadzenie widokówek, prospektów i informatorów dotyczących Ustronia jako miasta uzdrowiskowego i turystycznego -wykonanie zakładki. – koszt: 00,00 zł (w ramach zajęć)
Wyjazd do teatru im. A. Mickiewicza w Cieszynie. – koszt: 14 zł/ osobę
Wróżby i przesądy - wywiad ze starszym pokoleniem. – koszt: 00,00 zł (w ramach zajęć)
Wycieczka Pętlą Beskidzką. – koszt: 10 zł/ osobę
Rozmawiamy gwarą - konkurs na najlepszy dialog. – koszt: 30 zł (nagrody)
Dzieła twórców ludowych. Wykonanie rzeźby w mydle. Haftowanie serwetek. Nauka gry melodii ludowych na flecie. – koszt: 70 zł (dekoracje, przybory do wykonania rzeźby, haftowania)
Ogólna kwota: około 230 zł
Klasa III
Zaprojektowanie i wykonanie proporczyka swojego regionu. – koszt: 00,00 zł (w ramach zajęć)
Wyjazd do Muzeum Regionalnego „Stara zagroda\".– koszt: 15 zł/ osobę
Nagranie wywiadu z osobą ze starszego pokolenia według przygotowanych przez klasę pytań
– koszt: 00,00 zł
„Kim chciałbym zostać w przyszłości?\" -odgrywanie scenek dramowych – koszt: 00,00 zł (w
ramach zajęć)
Wykonanie listownika lub chwastnika. – koszt: 00,00 zł (w ramach zajęć)
Zwiedzanie Muzeum Koronkarstwa w Koniakowie. – koszt: 20 zł/ osobę
Konkurs znajomości gwary -tłumaczenie. – koszt: 40,00 zł (nagrody, dekoracje)
Ogólna kwota: około 150 zł
6. PRZEWIDYWANE EFEKTY KOŃCOWE
Aby założone przeze mnie cele zostały zrealizowane, uczniowie powinni:
- posiąść podstawową wiedzę o regionie, narodzie i Europie;
- znać ważniejsze daty i wydarzenia historyczne związane z naszym regionem i krajem;
- znać symbole narodowe wybranych państw i instytucji międzynarodowych;
- dostrzegać wpływ wartości związanych z kulturą regionu na życie poszczególnych ludzi;
- prezentować wybitne postacie naszego regionu;
- wyszukiwać pozapodręcznikowe źródła wiedzy regionalnej (pamiątki rodzinne, pocztówki, prasa, albumy, filmy, sztuki teatralne, literatura) oraz na ich podstawie przygotowywać informacje na określony temat;
- podczas prezentowania własnego regionu, jego walorów i cech wyróżniających stosować różnorodne techniki;
- działać na rzecz ochrony regionalnego dziedzictwa kulturowego i brać udział w lokalnych inicjatywach kulturalnych;
- rozpoznawać cechy charakteryzujące region (tańce, śpiew, stroje, tradycje itp.);
- świadomie i aktywnie uczestniczyć w życiu wspólnoty lokalnej;
- odczytywać związki łączące tradycję rodzinną i kształtować poczucie więzi ze społecznością lokalną i regionem.
7. LITERATURA
1. Bogdan Suchodolski, Dzieje kultury polskiej. Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1986
2. Historia Śląska (opr. Zbiorowe) PAN, Wrocław 1960
3. Kazimierz Popiolek, Śląskie dzieje, PWN Warszawa-Kraków 1981
4. Mieczysław Tobiasz, Pionierzy odrodzenia narodowego i politycznego na Śląsku, Katowice 1945
5. Jerzy Pośpiech, Zwyczaje i obrzędy doroczne na Śląsku, Instytut Śląski w Opolu 1987
6. Jan Tacina, Śląskie tańce ludowe, Bielsko-Biała 1981
7. Aleksander Widera, Od Cieszyna do Gogolina (Gawędy, baśnie, legendy) Instytut Śląski w Opolu 1978
8. Franciszek Popiołek, Historia osadnictwa w Beskidzie Śląskim Wydawnictwo Instytutu Śląskiego 1939
9. Śląsk Cieszyński. Geografia i przyroda. Macierz Ziemi Cieszyńskiej, Cieszyn 1997
10. Franciszek Popiołek, Studia z dziejów Śląska Cieszyńskiego, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach 1938
11. Jan Wantła, Karty z dziejów ludu Śląska Cieszyńskiego, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1954
12. Robert Mrózek, Nazwy miejscowe dawnego Śląska Cieszyńskiego, Katowice 1984
13. Józef Golec, Stefania Bojda, Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, Cieszyn 1993
14. Józef Ondrusz, Przysłowia i przemówienia ze Śląska Cieszyńskiego, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław 1960
15. Kalendarz Beskidzki 1.1-7, Towarzystwo Miłośników Ziemi Bielsko-Białej
16. Zwyczaje na Śląsku Cieszyńskim
17. Wybór źródeł do dziejów Ustronia t. 1-2, Polskie Towarzystwo Historyczne oddział w Cieszynie 1997-1999
18. Pamiętniki Ustrońskie 1.1 -10, Towarzystwo Miłośników Ustronia