PROBLEM SIEROCTWA SPOŁECZNEGO
Powszechnie przyjmuje się, że naturalna rodzina jest najlepszym środowiskiem opiekuńczo-wychowawczym dla każdego dziecka, ale tylko wtedy, gdy spełnia we właściwy sposób swoją funkcję. Jeżeli mamy natomiast do czynienia z rodziną dysfunkcyjną (taką, która nie spełnia wszystkich podstawowych funkcji opiekuńczych wobec dzieci) lub z rodziną patologiczną (niespełniającą żadnej funkcji), to konieczna jest natychmiastowa interwencja, aby jak najszybciej chronić dzieci przed negatywnymi wpływami takich rodzin. Sieroctwo społeczne to nie tylko problem pedagogiczny, ale także społeczny, ekonomiczny, psychologiczny i socjologiczny. Ponieważ problem dzieci osieroconych i opuszczonych istnieje od wieków, od dawna zastanawiano się więc, kto i w jaki sposób ma się takimi dziećmi zajmować. Na bazie wieloletniego doświadczenia dopracowano się dwóch zasadniczych modeli: zakładowego i rodzinnego.
FORMY OPIEKI NAD DZIECKIEM OSIEROCONYM I OPUSZCZONYM
Typową formą zakładową opieki nad dziećmi osieroconymi i opuszczonymi są domy dziecka. Domy dziecka maja na pewno wiele wad: znaczna liczba wychowanków przy nielicznym i zmieniającym się personelu, anonimowość dziecka, brak normalnych kontaktów społecznych z otoczeniem, podporządkowanie codziennego życia regulaminom i porządkom. Dom dziecka jest szczególnie bezradny w zaspokajaniu potrzeb emocjonalnych dzieci. W wyniku tego rodzi się poczucie osamotnienia uczuciowego dziecka, prowadzące najczęściej do zaburzeń w rozwoju fizycznym i psychicznym. Jak wynika z badań, wychowankowie tradycyjnych placówek rzadziej podejmują dalszą naukę, wracając często do swoich poprzednich, patologicznych środowisk, stając się klientami opieki społecznej.
Pomimo istnienia wielu wzorowych domów dziecka, najlepszym rozwiązaniem pozostają formy rodzinnej opieki zastępczej.
W ramach systemu całkowitej opieki rodzinnej nad dzieckiem funkcjonują obecnie:
-rodziny adopcyjne
-rodziny zastępcze,
-rodzinne domy dziecka,
-wioski dziecięce,
-rodziny opiekuńcze.
RODZINA ZASTĘPCZA
Jest ona jedną z form rodzinnej opieki nad dzieckiem i stanowi szansę na prawdziwy dom dla dziecka osieroconego lub opuszczonego przez rodziców, którzy nie chcą, nie mogą lub nie są w stanie wykonywać swoich obowiązków wobec własnych dzieci. Rodzina zastępcza tworzona jest przez małżonków lub przez osobę samotną, którzy jako opiekunowie przejmują opiekę nad dzieckiem, na podstawie orzeczenia sądu rodzinnego o ograniczeniu, pozbawieniu lub zawieszeniu praw rodzicielskich wobec rodziców biologicznych. Dziecko w rodzinie zastępczej tylko przebywa, pozostając najczęściej członkiem rodziny biologicznej. Pobyt ten może trwać przez różny okres: albo do czasu umożliwiającego powrót do rodziny lub do pełnoletniości.
