Konflikty
konflikt- zjawisko powszechne. To sprzeczność interesów. Nie jest równoznaczny z kłótnią.
Ujawnienie konfliktów jest rzeczą pozytywna, ponieważ:
1.
świadczy o wolności partnerów. Małżonkowie mają równe prawa. Gdy małżonkowie się kochają czują się bezpiecznie i ujawniają różnice zdań
2.
umożliwiają zmianę sytuacji na lepsza, są szansa na rozwój
3.
dobrze rozwiązany konflikt zbliża ludzi i cementuje, rodzi poczucie bezpieczeństwa
4.
źle rozwiązany konflikt może niszczyć wspólnotę
Ważne jest ujawnianie konfliktów. Konflikt może skończyć się kompromisem- małżonkowie dostosowują się po połowie. Kompromis nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem.
Mamy możliwość wypracowania konsensusu- wspólne dążenie do jednego celu
cel M ? ? Ż
M Ż
konsensus kompromis
Wypracowanie wspólnego celu, dostosowanie polega na tym, że małżonkowie ujawniają różnice i wspólnie dochodzą do konsensusu. Konsensus wymaga dłuższego dialogu,ale daje lepsze efekty.
Postępowanie z konfliktem
1.
podsycanie konfliktu- gdy partner stoi przy swoim stanowisku, nie słucha drugiej strony, nie przedstawia argumentów, oskarża, lekceważy druga stronę. Może wymuszać zwycięstwo siłą. Prowadzi do nasilenia konfliktu i przekształcenia więzi w negatywne lub całkowitego zerwania więzi
2.
tłumienie konfliktu- powoduje eskalację, 3 sposoby tłumienia:
a) pozorne ustępstwo- może prowadzić do gwałtownego wybuchu emocjonalnego do nieracjonalnego rozwiązania w sytuacji trudnej, może unieszczęśliwiać osobę milcząca (wzmacnia napięcie)
b) unikanie konfliktów- może być zakorzenione w osobowości lub wynikać z doświadczeń lub to i to. Unikanie konfliktów zew powoduje konflikty wew
c) rozmowa- ale nie o tym co jest istotne
3.
rozwiązywanie konfliktu- obie strony zakładają, że mają jakieś racje i mogą je uzewnętrznić- uzasadnienie motywów. Ważny jest wzajemny szacunek. Obie strony szukają rozwiązania satysfakcjonującego obie strony
Etapy rozwiązywania konfliktu
1.
etap wstępny- wiąże się z identyfikacją konfliktu
małżonkowie muszą uświadomić sonie swoje intencje, przyznać się do różnicy zdań:
- ustalenie miejsca i czasu rozwiązania konfliktu. Czasami nieodpowiednia jest sytuacja pośpiechu, złe samopoczucie rozmówcy
- właściwe miejsce- by było tylko te dwie osoby (bez osoby trzeciej)
- najlepiej nie rozmawiać w silnych emocjach, ale i również nie odkładać zbyt długo
2.
etap właściwa rozmowa
- wyrażenie swych argumentów
- wysłuchanie drugiej osoby
-komunikaty typu ?ja?
- uświadomienie sobie, że atak skierowany jest na konflikt, a nie na siebie. Działamy jako sojusznicy przeciw konfliktowi.
- zbyt szybka rada zamyka rozmowę, hamuje
- informacje zwrotne pomagają zrozumieć intencje partnera. Bardzo ważną czynnością jest słuchanie partnera
3.
etap- szukanie wspólnych rozwiązań
- gordon- ważne jest szczere przyznanie do swoich racji, intencji, motywów, często to zmienia obraz konfliktu
- ustalenie wspólnego terenu ? gdzie jest zbieżność interesów, wspólnego celu
- następnie generacja pomysłów ?burza mózgów?. Nie oceniamy pomysłów pod względem logicznym, moralnym
- wybieramy jeden pomysł- na tym etapie oceniamy pomysły (czy dany pomysł zaspakaja potrzeby moje i małżonka)
-wprowadzenie pomysłu w życie. Sprawdzenie czy to rozwiązanie jest adekwatne i czy przynosi satysfakcję obu stronom
- gdy rozwiązanie nie zadowala szukamy nowego rozwiązania
Kratochwil- reguły podejmowania sporu. Konflikt będzie właściwie rozwiązany gdy będzie zachowany odpowiedni styl sporu:
1.
konkretność- rozmowa dotyczy konkretnych spraw
2.
komunikacja- jasna, czytelna
3.
współudział- jeśli dla jednej strony jest coś ważne, to druga strona powinna się tym zainteresować
4.
zachowanie właściwych reguł fair play:
konsekwencje nie zachowania zasad fair play:
- przypieranie do muru (gdy partnerowi nie zostawia się honorowego wyjścia)
- obrażanie drugiej osoby poprzez używanie argumentów nie związanych z konfliktem, często raniących
-straszenie konsekwencjami nieadekwatnymi do problemu
- atakowanie osób lub rzeczy mających dla współmałżonka szczególną wartość (rodziców)
- uogólnianie typu ?ty zawsze?, ?ty nigdy?
- lekceważenie osoby- nie słuchanie jej, tego co mówi
Jeśli jest zachowany odpowiedni styl sporu możemy osiągnąć odpowiednie wyniki:
1.
odreagowanie negatywnych emocji- spada napięcie, odzyskanie poczucia bezpieczeństwa,
2.
zbliżenie- bez odreagowania emocji nie można liczyć na pogłębienie więzi
3.
wiadomości o partnerze sporu
4.
konkretne efekty, np. zwiększenie elastyczności partnerów, zrozumienie zasad, konstruktywnego rozwiązywania konfliktów
W rozwiązywaniu konfliktów musi zaistnieć każdy etap, ważne by nie koncentrować się na sobie.
Reakcje na krzywdę
Reakcja na krzywdę to poczucie cierpienia, upokorzenia, nienawiści, złości, bólu.
Przy prawdziwej krzywdzie reakcje mogą być różnorodne:
1.
? bez rozumu? (spontaniczne)
1. agresja spontaniczna (oko za oko...)- skutkiem jest zatruwanie całego otoczenia
2. agresja przeniesiona (dziecko bite w domu przenosi agresję np. na kolegę a nie na ojca)
3. tłumienie negatywnych emocji (objawy psychosomatyczne)
2.
? z rozumem?
1. ?zły rozum?
a) zemsta, krzywda. Grzech
2. ?dobry rozum?
- uśmierzanie bólu (poprzez np. wysiłek, relaks, modlitwę)
- rozwiązywanie konfliktów (pojednanie)
- przebaczenie
Potrzeba przebaczenia jest uniwersalna, dotyczy każdego z nas. Nikt nie rozwija się bez zranienia.
Etapy przebaczenia:
1.
uświadomienie sobie krzywdy
2.
motywacja do przebaczenia (wzmacniają okoliczności łagodzące dla krzywdziciela, poczucie, że samemu ma się własne słabości; motywacja religijna- odniesienie do miłosierdzia Bożego)
3.
rozmowa z krzywdzicielem
4.
decyzja przebaczenia- to akt woli
5.
odczucie wolności, ulgi, radości, otwarcia się na innych
Przebaczenie przede wszystkim potrzebne jest osobie krzywdzonej. Nie jest równoznaczne z pojednaniem.
2 etapy przebaczenia w rodzinie:
1.
gdy ktoś dostrzega swą winę i prosi o przebaczeniem
2.
gdy ktoś nie potrafi dostrzec i zrozumieć, że zranił. To przebaczenie jest jeszcze bardziej potrzebne
Przebaczenie to proces
Wola przebaczenia nie jest równa procesowi przebaczenia. Trzeba sobie dać czas na leczenie emocji. Ważna jest konfrontacja z tym bólem. Złe jest spychanie bólu do podświadomości, gdyż kiedyś może wybuchnąć.
Proces przebaczenia nie jest spontaniczny. Wymaga aktu woli i czasu, ponieważ:
1.
są trudności związane z samym sobą (nie mogę, chcę, ale..)
2.
skrzywdzony dostaje ambiwalencji w stosunku do krzywdziciela
3.
ważne by skrzywdzony zobaczył dobrą i złą stronę, cechy krzywdziciela- przynosi to ulgę
4.
zmiana sposobu myślenia o sobie w kategoriach ofiary, do zmiany- ja jestem autorem mojego życia
Dobra jest konfrontacja z krzywdą przy osobie bliskiej, wspomagającej. Ważne by nie osadzać i nie bronic krzywdziciela. Osoba wspomagająca powinna okazać życzliwość. Otwarcie się świadomości osoby skrzywdzonej, skoro słuchacz przyjął te emocje, to ja też mogę. Wyrzucanie żalu pomaga zrozumieć
triada krzywdy nierozwiązanej- wiąże się z przezywanym bólem, złością, bezsilnością.
Etapy życia rodzinnego wg Duvalla:
1.
małżeństwo bez dzieci
2.
rodzina wychowująca małe dzieci ( od urodzenia do 30 msc życia pierwszego dziecka)
3.
rodzina z dzieckiem w wieku przedszkolnym (30 msc- 6 r.ż pierwszego dziecka)
4.
rodzina z dzieckiem w wieku szkolnym (najstarsze dziecko mdz 6 a 13 r.ż.)
5.
rodzina z nastolatkami (mdz 13 a 21 r.ż pierwszego dziecka
6.
rodzina z dzieckiem opuszczającym dom ?puste gniazdo? (od pierwszego do ostatniego dziecka)
7.
rodzice w wieku średnim, wycofanie się z aktywności, przejście na emeryturę
8.
starzenie się członków rodziny (śmierć małżonków)
Klasyfikacja wg Halley'a- 6 faz:
1.
narzeczeństwo
2.
wczesne małżeństwo
3.
narodziny dziecka
4.
średnia faza małżeńska (rodzina z dzieckiem w wieku szkolnym)
5.
rodzice oddzieleni od dzieci
6.
emerytura i starość
charakterystyka etapów Duvalla:
narzeczeństwo
w sensie formalnym to nie rodzina. To przygotowanie do małżeństwa. To nie tylko obserwacja partnera i siebie. To doświadczenie siebie w konkretnej relacji. Do dobrego doświadczenia siebie i kogoś potrzebna jest różnorodność sytuacji. To możliwość lepszego wniknięcia w relacje.
Optymalny czas dla narzeczeństwa to ok 1 roku. Zbyt krótkie- nie da się nawiązać relacji, zbyt długie- wyjałowienie.
Zadania:
1.
nauka komunikacji
poruszanie ważnych problemów w relacji buduje zaufanie, daje możliwość wzajemnego wsparcia, poznanie jaki system wartości ma druga osoba, system potrzeb, światopogląd, rodzinne pochodzenie
2.
uświadomić sobie własne dziedzictwo kulturowe wyniesione z rodziny pochodzenia (które rzeczy narzeczeni akceptują, a które chcą zmienić)
3.
porozumiewanie się i zapoczątkowanie pracy nad budowaniem własnego, nowego stylu życia w rodzinie (tzw, trzecia droga)
4.
przepracowanie relacji z własnymi rodzicami (przewartościowanie relacji małżeńskiej nad relację rodzicielską. Opuszczenie domu rodzinnego może nastąpić przez:
- zerwanie stosunków (kontakty minimalne. Wiąże się to z brakiem przebaczenia i negatywnymi emocjami)
- najlepiej jest przekształcić relacje na bardziej stosowne poprzez zerwanie adaptacyjne .możliwość wolności w nowym związku ale i możliwość oparcia w rodzinie pochodzenia
5.
uświadomienie sobie motywacji zawarcia związku. Im większa świadomość tym większa wolność
6.
analiza tego czy zostały zakończone poprzednie związki. Zakończenie fizyczne i psychiczne
7.
budowanie rytuałów i tradycji
w wybór małżonka powinna być zaangażowana postawa miłości:
* poznanie
* emocje
* wymiar behawioralny ( zachowania).
Gdy te trzy elementy są zgodne, aktywne można mówić o postawie do związku.
Ad 1)
Zwykle rozpoczyna się ślubem, mające znaczenie prawne, duchowe, społeczne. Na ogól jest silne zadowolenia z małżeństwa. Głównym celem jest bycie razem.
Zadania
1.
nauka komunikacji (najlepszy okres na bliskość seksualną i porozumienia)
2.
przepracowanie problemów z rodzin generacyjnych i wypracowanie trzeciej drogi.
Na tym etapie mogą się pojawić problemy mieszkaniowe. Pogodzenie pracy z czasem dla rodziny. Selekcjonowanie kontaktów towarzyskich. Małżonkowie na tym etapie powinni rozwiązywać wszystkie konflikty i problemy.
Małżonkowie nie powinny zbyt długo odkładać decyzji o potomstwie.
Istotne by uniezależnić się od rodziców.
Ad 2)
Ciąża to okres trudny ale i oczekiwany. Narodziny to rewolucja, zmuszają do zmiany (role, czas, budżet). Ojciec może wyręczać matkę w czynnościach opiekuńczych, wtedy matka nie przerzuca frustracji na ojca. Często porzucenie pracy wywołuje wielką frustrację u matki. ( dziecko do 1 r.ż nawiązuje kontakt z jedną osobą.
Zadania:
1.
potrzeba ustalenia wpływu dziadków na wychowanie. Postawienie granic
2.
gdy rodzice długo oczekiwali na dziecko, a jedno z małżonków wchodzi w rolę dziecka, może pojawić się zazdrość- praca nad zazdrością
jeżeli dziecko jest głównym celem małżeństwa może nastąpić strukturalny kryzys małżeństwa. Przewartościowanie osoby dziecka nad małżeństwo (powstanie koalicji). Taka sytuacja może doprowadzić do rozpadu związku.
To etap pierwszego wyżu rozwodowego. Pojawia się więcej konfliktów. Odzywają się problemy nie rozwiązane w przeszłości.
Ta sytuacja może nauczyć współdziałania, wzajemnego rozumienia.
Mogą pojawić się problemy z życiem seksualnym (zmęczenie. Możliwość poczęcia następnego potomka)
Ad 3,4)
To etap wyjścia dziecka poza rodzinę, w świat. Dziecko narażone jest na krytykę. Rodzice odczuwają to na sobie. Ta krytyka może powodować wygórowane oczekiwań ze strony rodziców. W tym etapie dzieci wymagają pomocy przy odrabianiu zadań (pojawia się konflikt- kto ma pomagać). Rodzice odczuwają wyzwolenie podczas nieobecności dziecka. Następuje pogłębienie związku, duże zadowolenie z małżeństwa.
Niebezpieczeństwa tego okresu:
* małżonkowie w pędzie za sukcesem zawodowym mijają się (mogą zagubić cele swego związku). Ważne by razem spędzali przyjemne chwile.
Ad 5)
t u pojawiają się, nasilają problemy wychowawcze. Rodzice tracą wpływy. Dzieci weryfikują ich hierarchię wartości. Małżonkowie przechodzą kryzys polowy życia; robią bilans- co osiągnęli, a co się nie udało. Kobieta może czuć się niepotrzebna. Rodzice zaczynają odczuwać pierwsze symptomy odchodzenia dzieci z domu.
Ad 6)
Dorastające dzieci odchodzą z domu- nasilenie rozwodów (czasami to dzieci utrzymują równowagę w rodzinie).
Może tez być ,że małżonkowie mogą wrócić do siebie. Rośnie zadowolenie z małżeństwa. Tu zbiera się żniwo poprzednich okresów.
Zadania;
* wejście w rolę dziadków
* tp też okres utraty własnych rodziców- konfrontacja ze śmiercią
ad 7)
Małżonkowie odczuwają, że pewne sprawności obniżają się (zmysły), zmniejsza się szybkość reagowania. Rozwijają się sprawności duchowe- rozwaga, doświadczenie. Rośnie głębokość więzi międzyludzkich. Dla pracoholików jest to trudny okres- wygasza się aktywność zawodowa. Dla osób, które harmonijnie dzieliły obowiązki wygasza ? aktywności. Małżonkowie są ze sobą 24 h- mogą pojawiać się konflikty, choroby- ucieczki w chorobę by zaangażować drugą osobę.
3 postawy wobec własnej starości:
1.
postawa wycofania- ? do niczego się nie nadaję?- zatrzymuje rozwój duchowy. Osoba taka nie może obdarzyć innych tym co najlepsze
2.
postawa zaprzeczenia- nie przyjmowanie starości do wiadomości. Do wszystkiego chce się wtrącać, kontrolować by było jak dawniej
3.
akceptacja- wew pogodzenie się ze starością. Rozwijanie wew sprawności- łagodności, rozwagi, mądrości życiowej. Starość to ukoronowanie życia. Gdy małżonkowie dobrze się do tego przygotowali- wypełnili wszystkie zadania, następuje pogłębienie związku.
Ad 8)
Okres wdowieństwa- największy stres życia. To etap przygotowania do własnej śmierci.
Śmierć w rodzinie- zawsze jest za wcześnie i zawsze za trudna. Zwykle zaczyna się od choroby. Gdy jest to choroba terminalna to jest to okres najtrudniejszy dla rodziców i dzieci. Rodzice oczekują rozmowy wsparcia a dzieci nie są gotowe. Ważne by etap szoku przeszedł na etap akceptacji. Ważna jest rozmowa- to czas na załatwienie ostatnich spraw, rozmów, czas na przebaczenie.
Etapy żałoby:
1. zaprzeczanie
2. szok, odrętwienie
3. protest, płacz (obj psychosomatyczne)
Wybór współmałżonka
Wybór współmałżonka dokonuje się na kilku polach:
1.
socjologiczne pole wyboru
na zasadzie podobieństwa (terytorialne, narodowe, wieku z tendencją do starszego mężczyzny)
a) podobieństwo antropomorficzne- (wzrost, pantomimika)
b) podobieństwo co do wykształcenia- (z tendencja do wyższego wykształcenia mężczyzny)
c) podobieństwo zawodu
2.
pole psychologiczne
a) pole osobowościowe
b)pole kulturowe
c) pole postaw
Nieświadomy filtr- wpływ na wybór współmałżonka- tendencje pochodzące z podświadomości. Nieświadome szukanie partnera podobnego do osoby, z która mamy dobra relację ( ojciec, ciocia).
Wybór współmałżonka dokonuje się gdy jest pozytywna motywacja.
Postulaty wyboru;
1.
moment wyboru zamienić w proces wyboru- rozciągnąć go w czasie
2.
należy poznać małżonka w każdej sytuacji
3.
decyzja w momencie, gdy możemy kierować swoimi uczuciami i nie zaszły fakty uniemożliwiające zmianę decyzji
2 aspekty postulujące zerwanie związku
1.
gdy partner jest niedojrzały
2.
gdy partner jest w innym związku ( też zdrada psychiczna)
Ważne by określić stan dojrzałości ( jak panuje nad emocjami, jak je rozumie, jak radzi sobie z nimi).
Dojrzałość do małżeństwa
1.
dojrzałość prawna- kobieta 18 lat, mężczyzna 21
2.
dojrzałość fizyczna- ukończenie wzrostu organizmu (ok 20 r.ż.). to fizyczna zdolność organizmu do podjęcia zadań związanych z małżeństwem
3.
dojrzałość socjalna i ekonomiczna- osiągnięcie samodzielności finansowej (istotna jest możliwość samodzielnego zamieszkania, umiejętność zajęcia się rodziną
4.
dojrzałość osobowościowa- radzenie sobie z emocjami
5.
dojrzałość seksualna- zdolność do podjęcia współżycia (dziewczynki ok. 12- 13 r.ż. Średni 3 lata po pierwszej miesiączce mogą zajść w ciążę; chłopcy 14, 15 r.ż)
6.
dojrzałość psychoseksualna- łączenie popędu seksualnego z postawą wobec drugiego człowieka. Z dojrzałością psychoseksualną wiąże się właściwa identyfikacja z własna płcią. Akceptacja własnego ciała ma dyzy wpływ na zadowolenie z życia seksualnego i na dojrzałość psychoseksualną.
Czynniki warunkujące podjęcie dobrej decyzji o małżeństwie;
1. samodzielność
osdojrzałościapotrafi rozdzielać autorytety np. wujek będzie autorytetem jako ojciec ale nie jako mąż
2.
samoświadomość
Gdy w sytuacjach trudnych osoba używa tylko mechanizmów obronnych nie ma mowy o samoświadomości. Człowiek potrafi kontrolować i kierować swoimi emocjami
3.
zdolność do miłości
miłość rozumiana jako postawy. Względnie trwały sposób odnoszenia się do kogoś. 3 elementy postawy miłości:
- emocjonalny
- behawioralny
- poznawczy
Z faktu, że miłość jest postawą wynika trwałość i dynamiczność (miłość się rozwija)
małżeństwo to nowa jakość, to nie suma dwóch osób. Tą nowa jakość tworzą interakcje i wspólne cele.
Małżeństwo jest szczęśliwe gdy cel jednej osoby staje się celem obojga.
Cechy dojrzałej miłości małżeńskiej
1.
współobecność (bliskość)- zaangażowane obie strony. Brak bliskości, obecności jednego z małżonków w szczególności na pierwszym etapie małżeństwa powoduje rozbicie. Obecność psychiczna- pomoc, wzajemne wyręczanie się. Bliskość jest warunkiem dobrego seksu.
2.
Wierność- lojalność wobec współmałżonka ( to małżonek ma być najbliższym przyjacielem. Współmałżonek daje poczucie bezpieczeństwa
3.
współodczuwanie i współdziałanie- rozumienie siebie nawzajem, zaufanie, dobra, empatyczna komunikacja
4.
wzajemne obdarowywanie się
Psychiczne uwarunkowania szczęścia małżeńskiego
1.
czynniki , które działają przed zawarciem małżeństwa
1. właściwa dojrzałość
2. właściwy wybór
3. przygotowanie d małżeństwa. Jakość relacji w narzeczeństwie
4. motywacja:
a) pozytywna- oparta o postawę miłości
b) negatywna- wiąże się z ucieczka przed samotnością, nieplanowana ciążą, naciskami
2.
czynniki mające wpływ w trakcie trwania małżeństwa:
1. wewnętrzne
a) spełnienie przysięgi małżeńskiej
b) dobra komunikacja, umiejętność rozwiązywania konfliktów
c) dojrzałość osobowa małżonków
d) jakość więzi małżonków
2. zewnętrzne
a) warunki ekonomiczne (głównie samodzielne mieszkanie)
b) ustalenie granic w relacjach z rodzinami pochodzenia
c) środki masowego przekazu
Postawy rodzicielskie
Postawa- względnie stały sposób odnoszenia się rodzica do dziecka. To całościowa forma ustosunkowań rodziców do dzieci z uwzględnieniem zagadnień wychowawczych.
Cechuje się stałością i dynamizmem. Zmiana postawy rodzicielskiej zależna jest od wieku dziecka.
Typologia postaw rodzicielskich wg Kennera
1.
akceptacja i miłość
2.
jawne odrzucenie
3.
postawa nadmiernych wymagań
4.
postawa nadmiernej opieki
Typologia postaw wg Anny Roe
władza
2 3
wrogość miłość
1 4
autonomia
4 postawa, oparta na miłości i autonomii jest prawidłowa.
Typologia postaw rodzinnych wg Marii Ziemskiej
Powinna wyodrębniać tyle postaw pozytywnych, co negatywnych.
1.
odtrącenie- akceptacja
2.
unikanie kontaktów z dzieckiem- współdziałanie
3.
nadmierne chronienie- rozumna swoboda
4.
nadmierne wymagania- uznanie praw dziecka
Postaw pozytywne
1.
akceptacja
pełna akceptacja dziecka, z wszystkimi jego możliwościami jak i ograniczeniami, słabościami. Nieskrępowane wyrażanie uczuć rodziców w stosunku do dziecka i nawzajem. Daje poczucie bezpieczeństwa i zadowolenie z życia. Jest podstawą do nawiązywania prawidłowych więzi w dorosłym życiu
2.
współdziałanie dziecka
Rodzice angażując się w wychowanie dziecka poświęcają mu czas, interesują się dzieckiem, jego uczuciami, aktywnością. Traktują dziecko jak partnera do rozmowy. Rezultatem jest zaufanie do rodziców
3.
dawanie dziecku rozumnej swobody
rodzice są autorytetem dla dziecka. Dają dziecku możliwość podejmowania decyzji dostosowanych do wieku. Rodzice ufają dziecku, pozwalają na błędy. Dbają o zdrowie i bezpieczeństwo dziecka; nie ograniczają nadmiernie jego aktywności. Daje to dziecku motywację do pokonywania trudności
4.
uznawanie praw dziecka
Rodzice uznają i szanują prawa dziecka. Często rozmawiają z dzieckiem, ale nie narzucają gotowych koncepcji życia. To wyzwala lojalność dziecka wobec rodziców.
Postawy negatywne:
1.
odtrącenie
Dziecko jest emocjonalnie odrzucone przez rodziców. Dzieci traktowane są jak przeszkoda w realizacji ich celów. Rodzice okazują niechęć, rozczarowanie, negatywne emocje. Dziecko jest zaniedbane w sensie fizycznym i psychicznym; często karane.
Postawa ta hamuje rozwój uczuć wyższych i sprzyja rozwojowi dewiacji osobowościowych.
2.
Unikanie kontaktu z dzieckiem.
Rodzice nie interesują się sprawami i problemami dziecka, są obojętni emocjonalnie. Obcowanie z dzieckiem nie sprawia im przyjemności. Nie zaspakajanie potrzeb dziecka lub tylko zaspakajanie potrzeb zew (ekonomicznych). Konsekwencje dla dziecka:
- Dziecko nie jest stałe w swoich planach i zamierzeniach.
- Nie jest zdolne do obiektywnej oceny.
- Problemy z nawiązaniem trwałych relacji uczuciowych
- problemy z koncentracją uwagi
- bojaźliwość, nieufność
3.
Nadmierne chronienie
rodzice mają bezkrytyczne podejście do dziecka. Zwykle ta postawa łączy się z silnym lękiem u rodzica/ów. Konsekwencje:
- mało samodzielne
- objawy opóźnionej dojrzałości emocjonalnej i społecznej
- duża zależność od rodziców również w dorosłym życiu
- brak inicjatywy
- ustępliwość
4.
nadmierne wymagania
rodzice nie liczą się z indywidualnymi możliwościami, potrzebami, cechami dziecka. Stawiają nieadekwatne do wieku i potrzeb wymagania. Ograniczają dziecko. Stosują system nagród i kar; dużo krytyki. Konsekwencje:
- niewiara we własne możliwości
- przewrażliwienie
- niepewne, lękowe
- zależność od dorosłych
- nieodporne na frustrację, mające problemy z kontrolą uczuć. Silne tłumienie złości, agresji, później nieadekwatne wybuchy
- trudności w nawiązywaniu kontaktu z rówieśnikami
- uległość
Na dojrzałą miłość rodzicielską wg M. Braun- Gałkowskiej składają się:
*
właściwa bliskość
*
odpowiednia pomoc
*
rozumna swoboda
*
stosowne wymagania
ad1) zależna od wieku dziecka. Im dziecko młodsze tym większa potrzeba bliskości. Z wiekiem zmniejsza się do autonomii.
Ad2) młodszemu dziecku potrzebne jest więcej wsparcia, z wiekiem potrzebna w trudnych sytuacjach
ad3) w okresie dorastania potrzebna jest większość ilość swobody
ad4) wymagania adekwatne do możliwości dziecka, zwiększają się stopniowo wraz z wiekiem dziecka
Niedomiar Nadmiar
brak wymagań nadmierna bliskość
brak norm
brak pomocy
dyrygowanie
odrzucenie nadmierne wymagania
