Dobór metod i technik badawczych musi być poprzedzony etapami postępowania badawczego. Praca badawcza składa się z wielu czynności następujących po sobie w określonej kolejności, która powinna sprzyjać jak najsprawniejszemu rozwiązaniu podjętego problemu badawczego.
1)Określenie przedmiotu i celu badań
Badania w politologii są inspirowane przez liczne i różne potrzeby. Możemy wyróżnić dwa typy badań:
poznawcze – obejmują problemy metodologiczne. Rezultatem są nowe twierdzenia i teorie.
praktyczne – stosują osiągnięcia danej nauki. Wynikiem są ustalenia, czy i o ile istniejące teorie są przydatne o rozwiązywania konkretnych problemów.
Ze względu na charakter powiązania działalności naukowej z praktyką wyróżniamy trzy typy badań:
podstawowe – zmierzające do zwiększenia wiedzy naukowej , odkrycia nowych pól badań bez określonego celu praktycznego,
stosowane – mające na celu nie tylko zwiększenie zasobu wiedzy naukowej ale także rozwiązanie zadania praktycznego,
rozwojowe – korzystające z rezultatu badań podstawowych i stosowanych oraz wiedzy empirycznej w celu wprowadzenia nowych metod lub udoskonalenia metod już istniejących.
Z ogólnometodologicznego punktu widzenia wyróżniamy następujące badania:
weryfikacyjne – celem, których jest weryfikacja ogólnego twierdzenia lub zespołu twierdzeń,
diagnostyczne – których celem jest określenie i wyjaśnienie właściwości i zasad funkcjonowania wybranego wycinka rzeczywistości,
prognostyczne – celem, których jest wskazanie prognozy przyszłych stanów rzeczy konkretnego wycinka rzeczywistości na tle odcinka już przebadanego.
Przedmiotem badań są różne twory życia społeczno-politycznego, na które składają się:
zbiorowości i zbiory społecznego,
instytucje społeczno-polityczne,
procesy i zjawiska społeczno-polityczne.
W badaniach istotną kwestię stanowi wyraźne wskazanie głównego celu badań i celów ubocznych.
2)Problem badawczy
W poznaniu badawczym dużą wagę przywiązuje się do wyraźnego postawienia problemu oraz jego poprawnego sprecyzowania. Wadliwie postawiony problem badawczy niweczy wartość całego badania. Problemem w ujęciu naukowym jest logiczne ujęcie przeżywanej niewiedzy i chęć uzupełnienia brakującej wiedzy.
Problemy badawcze są pytaniami, na które poszukuje się odpowiedzi na drodze badań naukowych. Wyróżniamy podstawowe typy problemów:
teoretyczne i praktyczne,
ogólne i szczegółowe,
podstawowe i cząstkowe.
Oprócz wymienionych podstawowych typów wyróżnić możemy:
a) ze względów merytorycznych:
problemy twórcze,
problemy optymalizacyjne,
dewiacyjne.
b) ze względu na zakres:
problemy całego systemu,
problemy podsystemów,
problemy poszczególnych jednostek organizacyjnych.
