? Białoruś jest krajem o ustroju semiprezydenckim (pół[rezydenckim). Jest to forma między pośrednia między systemem parlamentarnym a prezydenckim, wymyślony przez de Gaulle?a i Pompidou.
? W systemie semiprezydenckim sa 3 ośrodki władzy: parlament, rząd i prezydent.
PREZYDENT
? wybierany w wyborach powszechnych na 5 lat
? do października 2004 roku istniała możliwość jednorazowej reelekcji, jednak uległo to zmianie
? wraz z rządem sprawuje władzę wykonawczą
? wydaje dekrety, które mają moc ustawy i są w stosunku do niej nadrzędne
? uprawnienia prezydenta można podzielić na 4 grupy:
1) uprawnienia w stosunku do konstytyucyjnych organów państwa:
? za zgodą Izby Deputowanych powołuje premiera i ministrów
? ma prawo uchylania aktów rządu
? za zgodą Rady Republiki powołuje przewodniczących Sądu Najwyższego i Konstytucyjnego
? powołuje 6 z 12 sędziów Sądu Konstytucyjnego
? powołuje 6 członków Komisji Centralnej ds. wyborów i przeprowadzania referendów powszechnych
? zarządza wybory do parlamentu i do lokalnych organów przedstawicielskich
? rozwiązuje izby parlamentu
2) kompetencje prawodawcze:
? prawo inicjatywy ustawodawczej
? prawo podpisywania ustaw i weta zawieszającego
? prawo zarządzania referendów powszechnych
? do wystepowania do Sądu Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie zgodności z konstytucją aktów normatywnych
? prawo występowania do parlamentu z wnioskiem o zmiane lub uzupełnienie konstytucji
? wydawanie rozporządzeń i zarządzeń
? prawo wydawania na podstawie upoważnienia parlamentu dekretów a bez takiego upoważnienia również dekretów tymczasowych
3) kompetencje z zakresie stosunków zewnętrznych i obrony kraju:
? prowadzi rokowania i podpisuje umowy międzynarodowe
? powołuje i odwołuje dyplomatów
? zwołuje i przewodniczy Radzie Bezpieczeństwa
? powołuje i zwalnia państwowego sekretarza Rady Bezpieczeństwa
? jest głównodowodzącym Sił Zbrojnych
? powołuje i zwalnia wyższych dowódców Sił Zbrojnych
? wprowadza stan wojenny
? ogłasza mobilizację,
4) uprawnienia w sferze stosunków z obywatelami:
? decyduje o nadaniu obywatelstwa oraz o jego ustaniu i o azylu
? stosuje prawo łaski
? przyznaje nagrody i odznaczenia państwowe
? ustanawia święta państwowe i dni wolne
? wprowadza stan wyjątkowy.
? Prezydent może zostać usunięty z rządu za zdradę lub ciężkie przestępstwo. Wniosek o to przedstawia 1/3 Izby Deputowanych a śledztwa i oskarżenia dokonuje Rada Republiki. Za usunięciem musi opowiedzieć się 2/3 Izby Deputowanych i 2/3 Rady Republiki.
? W wypadku złego stanu zdrowia prezydent może zostać zwolniony z funkcji przedterminowo ? decyzję o tym podejmują Rada Republiki oraz Izba Deputowanych 2/3 głosów.
RZĄD
? wnosi do parlamentu projekty ustaw
? kieruje polityką wewnętrzną i zewnętrzną kraju
? określa kierunki gospodarczo-społecznego rozwoju kraju
PARLAMENT
? Władza ustawodawcza jest dwuizbowa. Dzieli się na Izbę Przedstawicieli {Reprezentantów} (110 posłów wybieranych w okręgach jednomandatowych w systemie większości bezwzględnej) oraz Radę Republiki (56 deputowanych wybieranych przez samorządy oraz 8 osób nominowanych przez prezydenta).
? inicjatywa ustawodawcza
? udzielanie inwestytury (nadanie urzędu) Radzie Ministrów
? funkcje kreacyjne
? kontrola działań rządu
SAD KONSTYTUCYJNY
? Organ składający się z 12 sędziów, spośród których 6 mianuje prezydent, a 6 wybiera Rada Republiki.
? Sąd Konstytucyjny orzeka o:
? zgodności ustaw, dekretów prezydenta, umów międzynarodowych itd. z konstytucją i umowami międzynarodowymi
? zgodności aktów prawnych organizacji międzynarodowych, do których należy Białoruś z konstytucją
? zgodności uchwał Rady Ministrów z konstytucją
? zgodności aktów prawnych każdego innego organu państwowego z konstytucją
