WSTĘPNE INFORMACJE
Zapisane znakami chińskimi słowo Japonia ma dwa czytania: Nihon oraz Nippon. Pierwsze jest używane w języku codziennym, drugie – wykorzystuje się raczej w oficjalnych sytuacjach. Znaki te tłumaczy się jako: Kraj Wschodzącego Słońca . Urzędowym językiem jest japoński (Nihongo/Nippongo), nie stosuje się praktycznie alfabetu łacińskiego, ale pismo kanji, czyli znaki pochodzenia chińskiego używane do zapisu słów oraz dwie formy pisma sylabicznego kana, powstałe poprzez uproszczenie znaków kanji: hiragana – głównie do zapisu form gramatycznych – oraz katakana, głównie do zapisu zapożyczeń i wyrazów dźwiękonaśladowczych.
Większość Japończyków deklaruje przynależność do jednej z wielu szkół buddyjskich. Mniejszą popularnością cieszy się oryginalna japońska religia shinto. Trudno wskazać liczbę wyznawców jednej z obu wymienionych religii, gdyż Japończycy wyznają często obie religie jednocześnie. Pozostałe, jak chrześcijaństwo, mają niewielką liczbę wiernych (około 1% wyznawców).
Japonia jest krajem położonym na ok. 3900 wyspach. Większość z tych wysp jest bardzo małego rozmiaru. Największe cztery wyspy tworzące terytorium Japonii to: Honsiu, Hokkaido, Kiusiu i Sikoku. Całkowita powierzchnia kraju wynosi 378 000 km .Wyspy tworzą ciąg o długości prawie czterech tysięcy kilometrów. Japonia to archipelag wysp i wysepek ciągnących się wzdłuż wschodnich wybrzeży Azji i tworzących łuk długości 2990 km . Liczne półwyspy i zatoki sprawiają, że linia brzegowa jest bardzo dobrze rozwinięta, a jej długość wynosi 29 751 km . Na południowym zachodzie przez Morze Wschodniochińskie Japonia graniczy z Chinami, na zachodzie Morze Japońskie oddziela kraj od obu Korei oraz Rosji. Na północy cieśnina La Prouse'a oddziela Japonię od rosyjskiej wyspy Sachalin, a cieśnina Nemuro od Wysp Kurylskich, terytorium spornego z Rosją. Od wschodu i południa kraj oblewają wody Oceanu Spokojnego, a wzdłuż wybrzeży ciągnie się głęboki rów tektoniczny – Rów Japoński.
Japonia podzielona jest na 47 jednostek administracyjnych: 43 prefektury ,dwa okręgi miejskie – Kyoto i Osaka okręg specjalny– cała wyspa Hokkaido oraz okręg stołeczny –Tokio. Japonia podzielona jest także na 8 regionów: Hokkaido , Tohoku , Kanto , Chubu, Kinki (potocznie zwany Kansai), Chugoku, Shikoku oraz Kyushu (obejmujące również prefekturę Okinawa).
Japonię zamieszkuje 125 mln ludzi. Jest to ósmy kraj świata pod względem liczby ludności. Powierzchnia wysp jest raczej górzysta przez co tereny zamieszkałe to jedynie ok.10%. Gęstość zaludnienia jest bardzo duża, przeciętnie 338 osób na km²
System polityczny Japonii to monarchia konstytucyjna.
Monarchia konstytucyjna - forma ustroju politycznego, w którym głową państwa jest monarcha, którego kompetencje są ograniczone przez konstytucję. Monarchie konstytucyjne są zwykle formą przejściową między monarchią a republiką, gdyż istnieje parlament lub inna republikańska forma władzy, posiadająca reprezentację rojalistów, którzy chcą przywrócenia władzy królewskiej i republikanów, którzy chcą ograniczenia władzy królewskiej. Ze względu na to, ta forma rządów jest bardzo nietrwała i zwykle przekształca się albo w republikę albo powraca do monarchii.
Nie należy mylić monarchii konstytucyjnej z monarchią parlamentarną, która z klasycznego punktu widzenia jest republiką (władzę sprawuje parlament).
Konstytucja
Historia konstytucjonalizmu japońskiego nie jest długa – przez wiele setek lat Japonia rządzona była w sposób absolutny przez cesarzy bądź szogunów. W tamtych czasach nie było miejsca na jakiekolwiek instytucje demokratyczne. Dopiero po obaleniu ostatniego szoguna z rodu Tokugawa i przywróceniu w 1868 roku pełni władzy cesarskiej przez cesarza Mutsuhito rozpoczęto proces modernizacji i demokratyzacji systemu politycznego Japonii. Pierwszymi aktami prawnymi, o których można powiedzieć, że miały rangę konstytucyjną, były cesarskie reskrypty z kwietnia 1868 roku oraz prawo podatkowe z lipca 1873 roku. Uwieńczeniem tego etapu było nadanie przez cesarza Meiji w 1889 roku pierwszej, wprowadzającej pewne elementy demokracji parlamentarnej, konstytucji. Zachowywała ona najwyższą władzę cesarską, poświadczając jego boskie pochodzenie, a obieralność przedstawicielskiego ciała ustawodawczego (Kokkai) była tylko częściowa i odnosiła się jedynie do izby niższej (Izby Reprezentantów). Rola parlamentu ograniczona była do veta wobec nowych podatków. Na przeszkodzie reprezentatywności parlamentu stały wysokie cenzusy majątkowe i wiekowe. Na dodatek prawa parlamentu musiały być zaakceptowane przez Radę Cesarską – czyli doradców cesarza. Ogólnie cały system ukształtowany w owym czasie nie może być nazwany demokratycznym.
Współczesny system polityczny Japonii ukształtował się w wyniku poniesionej przez nią w czasie II wojny światowej klęski i wynika bezpośrednio z postanowień konferencji poczdamskiej. Tak zwana deklaracja poczdamska z 26 lipca 1945 roku, będąca w zasadzie formą ultimatum trzech państw: Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Chin (Związek Radziecki przyłączył się do niej później), wzywała Japonię do bezwarunkowej kapitulacji oraz precyzowała cele i warunki aliantów
Główne przemiany w Japonii odbyły się pod wpływem amerykańskich wytycznych. Okupacją Japonii oraz siłami alianckimi dowodził amerykański generał MacArthur. Alianci przystąpili do demilitaryzacji kraju i demokratyzacji systemu politycznego. Pierwsze reformy polegały na zlikwidowaniu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i ogromnych instytucji kapitałowych – zaibatsu., wprowadzeniu powszechnych wyborów gubernatorów prefektur, na reformie rolnej, reformie systemu edukacji, legalizacji działalności związków zawodowych oraz zakazanie działalności politycznej, gospodarczej politykom biorącym udział w rządzeniu krajem podczas wojny.
Tekst konstytucji, którego przygotowanie początkowo zlecono specjalnej japońskiej komisji do spraw rewizji konstytucji Meiji, został w rezultacie napisany i narzucony stronie japońskiej przez zespół utworzony przez naczelnego dowódcę sił sprzymierzonych gen Mac Arthura . 6 marca 1946 opublikowano amerykański projekt konstytucji lecz przedstawiono go jako japoński, a po uchwaleniu go przez obie izby parlamentu cesarz Hirohito promulgował go 3 listopada 1946 roku. De facto konstytucja weszła w życie 3 maja 1947
roku. Składa się z 11 rozdziałów i 103 artykułów. Pierwszy rozdział konstytucji traktuje o Cesarzu, ma to znaczenie symboliczne i stanowi ukłon w stronę tradycji.
Podstawę powstałego na mocy konstytucji systemu stanowią ogólnie przyjęte zasady demokratyzmu (demokracji): trójpodziału władzy, szerokich gwarancji praw i wolności jednostki ( kobiety uzyskały prawa wyborcze ) oraz rozdziału państwa i religii.
Dodatkową cechą japońskiego systemu jest pacyfizm, wyrażający się rezygnacją z wojny jako środka uprawiania polityki i z posiadania własnej siły militarnej. Jednym z najbardziej znanych artykułów japońskiej konstytucji jest artykuł 9, mówiący o wyrzeczeniu się wojny przez Japonię. Pacyfizm podniesiony do rangi zasady konstytucyjnej z tak daleko idącymi konsekwencjami (deklaracja nieposiadania sił zbrojnych) jest jedyną tego typu regulacją w świecie.
Analizując konstytucję Japonii należy stwierdzić, iż pod wpływem amerykańskich rozwiązań zostały w niej uwzględnione prawie wszystkie, powszechnie uznawane za podstawowe, prawa i wolności człowieka. Do najważniejszych, jakie znalazły swoje odzwierciedlenie w przepisach konstytucji z 1946 roku, należy niewątpliwie zaliczyć równość wobec prawa, wolność myśli i przekonań, wolność wyznania oraz prawo własności i wynikające z niego prawo do niczym nie skrępowanej działalności ekonomicznej. Na podstawie konstytucji niedopuszczalna jest jakakolwiek dyskryminacja we wszystkich sferach życia: politycznej, ekonomicznej, społecznej – niezależnie od rasy, wyznania, płci, pozycji społecznej oraz pochodzenia.
Konstytucja zrównując w prawach kobietę i mężczyznę dawała kobiecie po raz pierwszy możliwość samodzielnego decydowania o własnym losie. Pierwszym sygnałem nowych uregulowań prawnych było przyznanie w 1946 roku kobietom praw wyborczych.
Mimo tych przepisów, w dalszym ciągu w wielu rodzinach kobiety są traktowane gorzej niż mężczyźni. Japonia deklaruje się jako państwo światopoglądowo neutralne.
W konstytucji znalazły się również gwarancje praw ekonomicznych i socjalnych. Obok wolności wyboru zawodu, za nienaruszalne uznane zostało prawo własności i posiadania majątku, a przejęcie własności prywatnej na użytek publiczny może odbyć się jedynie za słusznym odszkodowaniem, jednocześnie do rangi przepisu konstytucyjnego podniesiony został obowiązek podatkowy. Za jedno z podstawowych praw uznane zostało prawo do utrzymania równego wykształcenia i objęcia wszystkich bez wyjątku dzieci bezpłatnym wykształceniem podstawowym.
Wiele miejsca poświęcono kwestiom gwarancji równości i praw jednostki związanych z procesem sądowym i działalnością wymiaru sprawiedliwości. Zapisana została zasada powszechności dostępu do sądów, zakaz aresztowania bez odpowiedniego nakazu sądowego, aresztowania i więzienia bez postawienia zarzutów czy odmówienia prawa do skorzystania z obrońcy.
Konstytucja w ciągu prawie 60 lat jej obowiązywania oparła się próbom zmian. Obecnie toczą się liczne dyskusje nad jej zmianą, gdyż nie przystaje ona w niektórych fragmentach do współczesności i norm prawa międzynarodowego.
Zmiana konstytucji
Zainicjowanie zmiany następuje w takim samym trybie jak przy ustawach zwykłych, natomiast poprawka do konstytucji musi zostać przyjęta w obu izbach oddzielnie większością 2/3 głosów ogólnej liczby członków obu izb. Przyjęta poprawka wymaga zatwierdzenia w referendum specjalnie zarządzanym lub odbywającym się razem z wyborami parlamentarnymi. Zatwierdzenie następuje większością ogólnej liczby głosów oddanych w referendum .Zatwierdzone w taki sposób poprawki są natychmiast promulgowane przez Cesarza w imieniu narodu jako integralna część niniejszej Konstytucji.
Cesarz
Pod terminem cesarz do połowy VII w. należy rozumieć głowę (wodza) najsilniejszego rodu, a później wodza tego związku plemiennego, który był związany z kultem bogini słońca Amaterasu. Z początku taki cesarz dysponował władzą patriarchalną, władzą najstarszego i najmądrzejszego. Potem łączył on funkcję wodza wojskowego, duchownego i sędziego
W myśl zasad głoszonych w tak zwanej konstytucji Meiji z 1889, cesarz był głową państwa i pełnił zwierzchnictwo nad wszystkimi innymi rodzajami władz. Skupiał w swoich rękach pełnię władzy cywilnej, a jednocześnie nie ponosił odpowiedzialności za swoje decyzje – ponosili ją ministrowie. Żaden sąd nie posiadał kompetencji, by go sądzić, nie mógł być również zdetronizowany. Był jednocześnie wodzem naczelnym armii i marynarki wojennej. Powojenna konstytucja zrywa z tą tradycją i, choć poświęca cesarzowi rozdział pierwszy, to odbiera mu wszystkie atrybuty władzy
Współczesna Japonia jest cesarstwem, ale – jak wiele innych monarchii – jednocześnie państwem, w którym władza wcale nie jest sprawowana przez zasiadającego na tronie.
Japońska nazwa władcy - Tenno, nie jest równorzędna z europejskim słowem „cesarz” – należy ją tłumaczyć jako „syn niebios”, co stanowi bezpośrednie nawiązanie do tradycji mówiącej o boskim pochodzeniu rodu cesarskiego. Różne od europejskich są również insygnia owej władzy: wstępując na tron otrzymuje lustro, klejnot i miecz, symbolizujące mądrość, uczynność i męskość.
Cesarz w Japonii jest symbolem Państwa i jedności narodu, wywodzącym swoje stanowisko z woli narodu, do którego należy władza suwerenna. Tron Cesarski jest dynastyczny i dziedziczony zgodnie z Ustawą o Domu Cesarskim, uchwaloną przez Parlament.
Prawo Domu Cesarskiego szczegółowo określa kto i w jakiej kolejności ma prawo do tronu:
Artykuł 1. mówi, że japoński tron cesarski będzie dziedziczony przez mężczyzn i przekazywany w linii męskiej.
Artykuł 2. określa kolejność do tronu: najstarszy syn cesarza, najstarszy syn najstarszego syna cesarza, pozostali synowie i wnukowie najstarszego syna cesarza, drugi syn cesarza i jego potomstwo płci męskiej, pozostali potomkowie cesarza, cesarscy bracia i ich potomstwo, cesarscy stryjowie i ich potomstwo. Jeśli nie uda się wyłonić następcy według powyższych założeń, tron powinien przypaść najbliższemu cesarskiemu krewnemu płci męskiej. Jeśli będzie więcej kandydatów o tym samym stopniu pokrewieństwa, pierwszeństwo ma osoba z rodu bliższego cesarskiemu, a jeśli i tych będzie więcej – starsza wiekiem.
Dla niektórych jednak nie do przyjęcia jest wstąpienie na tron „dziesiątej wody po kisielu”, dlatego też rozważa się możliwość zmian w prawie, aby kobiety również mogły dziedziczyć tron.
Dotychczas historia japońska odnotowała osiem władczyń. Jednak każda z nich miała „opiekuna” w osobie regenta – nie sprawowały samodzielnych rządów. Poza tym ich dzieci były wyłączone z dziedziczenia tronu jako potomkowie mężczyzny nie z rodu cesarskiego.
Wszelka działalność Cesarza w sprawach państwowych wymaga rady i aprobaty Rządu; Rząd ponosi za nią odpowiedzialność. Cesarz podejmuje w sprawach państwowych tylko takie działania, jakie przewiduje Konstytucja i nie posiada władzy w zakresie kierowania państwem. Cesarz może przekazać wykonywanie swoich uprawnień w sprawach państwowych w przypadkach, które może określić ustawa. Jeśli zgodnie z Ustawą o Domu Cesarskim zostanie ustanowiona regencja, Regent działa w sprawach państwowych w imieniu Cesarza. Cesarz pełni głównie funkcje reprezentacyjne i ceremonialne.
Kompetencje cesarza
• mianuje Premiera powołanego przez Parlament.
• mianuje Prezesa Sądu Najwyższego powołanego przez Rząd.
• za radą i aprobatą Rządu, podejmuje w imieniu narodu działalność w następujących sprawach państwowych:
promulguje poprawki do Konstytucji, ustawy, rozporządzenia Rządu i traktaty,
zwołuje Parlament ,
rozwiązuje Izbę Reprezentantów ,
zarządza powszechne wybory do Parlamentu ,
podpisuje ogólne i specjalne amnestie, akty złagodzenia kary, darowania wykonania kary oraz rehabilitacje ,
przyznaje odznaczenia ,
podpisuje dokumenty ratyfikacyjne i inne dokumenty dyplomatyczne w zakresie przewidzianym ustawą ,
przyjmuje obcych ambasadorów i ministrów pełnomocnych ,
wykonuje funkcje protokolarne .
Dom Cesarski nie może bez upoważnienia Parlamentu otrzymywać ani przyjmować, jak również dokonywać darowizn. Cały majątek Domu Cesarskiego należy do Państwa. Wszelkie wydatki Domu Cesarskiego przyznawane są przez Parlament w budżecie.
Obecnie cesarzem Japonii jest Akihito, właściwie Akihito Tsugo-no Miya (Książę Tsugo), urodził się 23 grudnia 1933 r. w pałacu cesarskim w Tokio, jako syn cesarza Showa (Hirohito) i cesarzowej Kojun (Nagako). Po śmierci cesarza Hirohito 7 styczna 1989 r. Akihito wstąpił na tron i został 125-tym cesarzem w historii Japonii - w najstarszej, nieprzerwanej dynastii na świecie. Uroczystości związane z intronizacją (Sokui Rei Seiden no Gi) miały miejsce w Tokio 12 listopada 1990 r. Cesarz Akihito, jak nakazuje obyczaj kraju, sam wybrał nazwę epoki swego panowania, ogłaszając, iż będzie to era „Heisei” – „Drogi do harmonii i pokoju”. Po objęciu Chryzantemowego Tronu, Cesarz Akihito kontynuował - wbrew wcześniejszym tradycjom - zagraniczne podróże. Odwiedził ponad 40 państw Europy, Ameryki, Afryki a także Azji, gdzie przedmiotem kontrowersji w samej Japonii stały się składane przez władcę wyrazy ubolewania z powodu działań armii cesarskiej w tych państwach w okresie kolonizacji i II wojny światowej. Sprawuje swa niepodzielną władzę z woli ludu. Cesarz nie jest juz, tak jak jego ojciec, Hirohito, uznawany przez Japończyków za Syna Niebios. Prawo do boskości odebrano władcom Japonii w 1945 roku (Hirohito zmuszony został, aby się swej boskości wyrzec), a monarchia japońska przeszła te sama ewolucje, co monarchie europejskie. 9 lipca 2002 r. Cesarz Akihito wraz z Cesarzową Michiko był po raz pierwszy z oficjalną wizytą w Polsce , na zaproszenie prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego.
Władza ustawodawcza
Parlament – Kokkai jest najwyższym organem władzy państwowej i jedynym organem ustawodawczym państwa , składa się z dwóch Izb, a mianowicie Izby Reprezentantów i Izby Radców .
W skład obu Izb wchodzą wybierani członkowie, przedstawiciele całego narodu . Liczbę członków każdej Izby określa Konstytucja . W żadnym przypadku nie może mieć miejsca dyskryminacja z powodu rasy, wyznania, płci, pozycji społecznej, pochodzenia rodzinnego, wykształcenia, stanu majątkowego lub osiąganych dochodów .
Izba Reprezentantów liczy 480 deputowanych , a okres pełnomocnictwa członków wynosi 4 lata , są oni wybierani w wyborach powszechnych ( 300 wybieranych jest w wyborach większościowych , w jednomandatowych okręgach , wybór zwykłą większością głosów a 180 proporcjonalnie – metodą d’Hondta w 11 blokach regionalnych ) .Izba Reprezentantów może być rozwiązana przez cesarza jeśli uchwali ona votum nieufności wobec rządu lub odrzuci wniosek gabinetu o votum zaufania ( w przypadku powiązania Izba Radców nie obraduje również ).
W przypadku Izby Radców liczba deputowanych wynosi 252 wybieranych na 6 lat , z tym że co 3 lata wymieniana jest połowa składu . 100 deputowanych wybieranych jest w wyborach proporcjonalnych z list krajowych a 152 w jedno lub wielomandatowych okręgach wyborczych w 47 prefekturach . Okręgi wyborcze, sposób głosowania oraz inne sprawy związane z wyborami członków obu Izb określa konstytucja . Nikt nie może być równocześnie członkiem obu Izb. Członkowie tych Izb otrzymują ze Skarbu Państwa stosowne wynagrodzenie . Z wyjątkiem przewidzianych przypadków nie mogą być pozbawieni wolności w czasie sesji parlamentarnej, a członek pozbawiony wolności przed otwarciem sesji zostanie na żądanie Izby zwolniony na czas trwania sesji .Nie mogą być pociągani do odpowiedzialności poza Izbą z powodu przemówień, oświadczeń i głosowań w Izbie. Zwyczajną sesję Parlamentu zwołuje się raz do roku. Rząd może zwoływać nadzwyczajne sesje Parlamentu. Na żądanie co najmniej jednej czwartej ogólnej liczby członków którejkolwiek z Izb Rząd zobowiązany jest podjąć decyzję o zwołaniu takiej sesji.
System wyborczy
Ustawa o powszechnym prawie wyborczym z 15 kwietnia 1950 roku nadała wszystkim obywatelom Japonii, którzy ukończyli 20 rok życia, czynne prawo wyborcze do obu izb, zaś bierne do Izby Reprezentantów tym, którzy ukończyli 25 lat, a do Izby Radców – 30 lat.
Kampania wyborcza ograniczona jest wieloma przepisami: po pierwsze, może trwać 15 dni do Izby Reprezentantów, 18 do Izby Radców. Zabronione jest prowadzenie kampanii „od drzwi do drzwi”.
W 1962 roku wprowadzono zasadę, że partia może odbyć tylko 4 spotkania wyborcze dla każdego kandydata, podczas których mieli prawo rozprowadzić do 500 plakatów wyborczych. Ograniczona była również swoboda używania ulotek: można ich było mieć 3 rodzaje. Ograniczony jest również czas na kampanie w mas mediach. Zabronione jest publikowanie sondaży przedwyborczych. Wybory są powszechne i tajne.
W przypadku rozwiązania Izby Reprezentantów powszechne wybory do tej Izby muszą się odbyć w okresie czterdziestu (40) dni od daty rozwiązania, a Parlament musi zebrać się w okresie trzydziestu dni od daty wyborów .W okresie wyborów Izba Reprezentantów jest rozwiązana, nie działa również Izba Radców. Jednakże w razie nagłej potrzeby państwowej Rząd może zwołać Izbę Radców na sesję nagłą .Środki podjęte na sesji, mają charakter tymczasowy i tracą moc, o ile nie zaakceptuje ich Izba Reprezentantów w terminie dziesięciu (10) dni od otwarcia następnej sesji Parlamentu.
Każda Izba rozstrzyga spory dotyczące mandatu jej członków. Jednakże dla uznania mandatu za nieważny niezbędne jest podjęcie uchwały większością co najmniej dwóch trzecich obecnych członków tej Izby .Dla ważności działań każdej z Izb konieczna jest obecność co najmniej jednej trzeciej ogólnej liczby jej członków .W każdej z Izb decyzje o wszelkich sprawach zapadają większością głosów obecnych członków, z wyjątkiem przypadków przewidzianych Konstytucją; w przypadku równej ilości głosów, decyduje głos przewodniczącego .Obrady każdej Izby są jawne. Jednakże jawność obrad może być uchylona, jeśli zażąda tego większość dwóch trzecich obecnych członków.
W każdej Izbie prowadzi się protokóły posiedzeń . Protokoły takie są publikowane i ogólnie dostępne, za wyjątkiem tych części posiedzeń, co do których uważa się, że wymagają utrzymania tajności. Na żądanie co najmniej jednej piątej obecnych członków sposób głosowania członków Izby w jakiejkolwiek sprawie podawany jest w protokole.
Każda Izba wybiera swego przewodniczącego i innych funkcjonariuszy, tak samo jak ustala swój regulamin dotyczący posiedzeń, trybu postępowania i dyscypliny wewnętrznej i może karać członków za zakłócające porządek postępowanie. Jednakże dla wykluczenia członka wymagane jest podjęcie uchwały większością co najmniej dwóch trzecich obecnych członków Izby . Inicjatywa ustawodawcza przysługuje członkom obu izb i rządowi. Projekt ustawy może zostać skierowany do dowolnej izby; jednak w większości są one kierowane do Izby Reprezentantów. Projekt staje się ustawą po przyjęciu przez obie Izby, chyba, że Konstytucja stanowi inaczej. Projekt, który przyjęty został przez Izbę Reprezentantów, a co do którego Izba Radców podjęła decyzję odmienną od podjętej przez Izbę Reprezentantów, staje się ustawą z chwilą, gdy zostanie ponownie przyjęty przez Izbę Reprezentantów większością co najmniej dwóch trzecich głosów obecnych członków. Postanowienia ustępu poprzedniego nie wykluczają zwołania przez Izbę Reprezentantów posiedzenia wspólnej komisji obu Izb, przewidzianej ustawą. W przypadku nie podjęcia przez Izbę Radców ostatecznej decyzji w terminie sześćdziesięciu (60) dni od otrzymania projektu przyjętego przez Izbę Reprezentantów, wyłączając okres ferii parlamentarnych ,Izba Reprezentantów może uznać, że nastąpiło odrzucenie tego projektu przez Izbę Radców. Projekt budżetu musi być w pierwszej kolejności przedłożony Izbie Reprezentantów. Jeżeli przy rozpatrywaniu projektu budżetu Izba Radców podejmuje decyzję odmienną od podjętej przez Izbę Reprezentantów i jeśli nie zostanie osiągnięte porozumienie nawet we wspólnej komisji obu Izb, przewidzianej ustawą, jak również w przypadku gdy Izba Radców nie podejmie ostatecznej decyzji w terminie trzydziestu (30) dni, wyłączając okres ferii parlamentarnych, od otrzymania budżetu przyjętego przez Izbę Reprezentantów, decyzja Izby Reprezentantów staje się decyzją Parlamentu.
Każda z Izb może przeprowadzić dochodzenia w sprawach dotyczących kierowania państwem i może żądać stawienia się i składania zeznań przez świadków oraz przedkładania dokumentów.
Premier i inni Ministrowie Stanu mogą w każdym czasie występować w każdej z Izb dla ustosunkowania się do projektów ustaw, bez względu na to, czy są członkami danej Izby. Mają oni obowiązek stawienia się jeśli obecność ich jest potrzebna dla udzielania odpowiedzi lub składania wyjaśnień. Dla rozstrzygnięcia o sprawach sędziów, przeciwko którym wszczęto postępowanie o ich usunięcie, Parlament powołuje specjalny trybunał spośród członków obu Izb.
Władza wykonawcza
Cała władza wykonawcza w Japonii należy do Rządu . Cechą swoistą systemu japońskiego jest również to, że Rządowi przypisane zostały niektóre cechy władzy ustawodawczej i sądowniczej. Rolą tego gabinetu jest wskazywanie kandydata na prezesa i mianowanie pozostałych sędziów Sądu Najwyższego oraz mianowanie sędziów sądów niższych instancji z listy przygotowanej przez Sąd Najwyższy. Rząd decyduje ponadto o powszechnej amnestii, złagodzeniu lub darowaniu kary oraz rehabilitacji. Uprawnienia Rządu obejmują też zwoływanie nadzwyczajnych sesji Parlamentu, wydawanie rozporządzeń wykonawczych do konstytucji i ustaw.
Rząd Japonii, składa się z Premiera oraz Ministrów Stanu, których liczba nie może przekraczać 20. Dwunastu spośród nich stoi na czele ministerstw, reszta kieruje agencjami, które funkcjonują w strukturze Urzędu Premiera . Premier powoływany jest przez obie Izby Parlamentu spośród jego członków, formalnie jest mianowany przez cesarza. Ministrów mianuje sam Premier, konstytucja nakazuje, by Ministrowie byli cywilami oraz większość zasiadała w Parlamencie.
Rząd jest ciałem kolegialnym i podejmuje decyzje na swoich posiedzeniach, którym przewodniczy Premier. Premier też kontroluje wykonanie decyzji, ale to Rząd kolegialnie jest odpowiedzialny przed Parlamentem. W celu sprawnego funkcjonowania Rządu , utworzony został Sekretariat Gabinetu, którego pracami kieruje dyrektor w randze Ministra. Zadaniem Sekretariatu jest opracowywanie harmonogramu posiedzeń gabinetu oraz koordynowanie i uzgadnianie wzajemnych relacji pomiędzy poszczególnymi ministerstwami.
Podstawową funkcją Rządu jest sprawowanie nadzoru i kontroli nad poszczególnymi działami administracji a poza tym: wykonywanie ustaw, kierowanie polityką zagraniczną, regulowanie spraw pracowników administracji państwowej, wydawanie rozporządzeń do aktów normatywnych, przygotowanie projektu budżetu i przedłożenie go Parlamentowi.
Premier
Jest wybierany spośród członków rządzącej partii, musi być członkiem Parlamentu. Może on powoływać i odwoływać Ministrów, których większość także musi być członkami Parlamentu. Rząd jest odpowiedzialny przed Parlamentem . Partia Liberalno-Demokratyczna (PLD) jest u władzy od 1955 r., oprócz krótkiego okresu rządów koalicji partii będących w opozycji do PLD w 1993 r. Największą partią opozycyjną jest Partia Demokratyczna .
Premiera Japonii wyznacza cesarz po desygnowaniu go przez Parlament Japonii spośród swoich członków. Następnie, po otrzymaniu wotum zaufania w Izbie Reprezentantów, obejmuje on swój urząd. Premier, jako szef gabinetu, wyznacza i dymisjonuje Ministrów Stanu. Obecny urząd Premiera działa na mocy konstytucji z 1946.
Prawie wszyscy Premierzy są absolwentami Uniwersytetu Tokijskiego. W całej historii, tylko kilku Premierów ukończyło mniej znane (mniej poważane) japońskie uczelnie.
Obecnie Premierem Japonii jest od 26 września 2006 jest Shinzō Abe
Jest to najmłodszy Premier Japonii po II wojnie światowej i pierwszy po niej urodzony.
Ukończył nauki polityczne na Uniwersytecie Seikei (1977). Uważa się go za politycznego "jastrzębia". Abe zapowiada zmianę pacyfistycznej konstytucji Japonii i zwiększenie roli polityczno-militarnej państwa tak jak to wynika z potencjału gospodarczego i demograficznego. Pomimo iż uważa się go za nacjonalistę, zaniechał wizyt w świątyni Yasukuni by poprawić stosunki z Chinami i Koreą Południową. W tym celu odbył też spotkania z przywódcami tych państw. Forsuje program promowania patriotyzmu i zwiększenia dyscypliny w szkołach.
Władza Sądownicza
Najwyższy sąd to Wszechmocny Sąd. Inne to sądy regionalne, wysokie sądy, sądy familijne, i sądy podsumowujące. Sędziowie się wybierani przez Gabinet.
Restauracja Meiji przyniosła zmianę dotychczasowego systemu – pierwszym krokiem było podporządkowanie w 1871 roku wszystkich spraw cywilnych i karnych Ministerstwu Sprawiedliwości. W 1875 roku powstał, wzorowany na francuskim, Sąd Najwyższy.
Współczesny system sądowy ustalony został przez ustawę o organizacji sądów z 16 kwietnia 1947 roku . Godne uwagi jest to, iż władze anglosaskie nie narzuciły Japończykom swojego systemu sądowego opartego na precedensie. Sądownictwo japońskie rozwijało się dalej według linii francusko – pruskiej.
Według konstytucji, cała władza sądownicza należy do Sądu Najwyższego i tych sądów niższego stopnia, które ustanowi ustawa. Wszystkie sądy są podporządkowane Sądowi Najwyższemu. Nie istnieje w japońskim systemie sądownictwa instytucja ławy przysięgłych ani podział na sądy cywilne i karne. Nie może być ustanowiony żaden nadzwyczajny trybunał ani nie może otrzymać ostatecznej władzy orzekania żaden urząd lub organ władzy wykonawczej.
Obok Sadu Najwyższego funkcjonują: sądy wyższe, sądy okręgowe, sądy rodzinne i sądy do spraw mniejszej wagi.
Sąd Najwyższy tworzy 15 sędziów, na jego czele stoi Prezes, który jest desygnowany przez Rząd , zaś mianowany przez cesarza. Pozostałych 14 sędziów mianowanych jest przez Rząd , ale te nominacje muszą uzyskać akceptację wyborców i podlega kontroli narodu przy pierwszych powszechnych wyborach członków Izby Reprezentantów po mianowaniu .
Procedurze takiego „potwierdzenia” sędziowie Sądu Najwyższego muszą poddawać się co 10 lat. Sąd Najwyższy pełni funkcję sądu apelacyjnego dla wszystkich rodzajów spraw. Jednocześnie uprawniony jest do decydowania o zgodności ustaw, rozporządzeń, zarządzeń i czynności urzędowych z konstytucją. Sądowi Najwyższemu przysługuje prawo ustanawiania regulaminów, określających zasady postępowania i praktyki procesowej oraz spraw dotyczących adwokatów, dyscypliny wewnętrznej sądów i administracji wymiaru sprawiedliwości .Oskarżyciele publiczni podporządkowani są regulaminom ustanawianym przez Sąd Najwyższy. Sąd Najwyższy może przekazać sądom niższego stopnia uprawnienia do ustanawiania regulaminów, w zakresie dotyczącym tych sądów . Sędziowie Sądu Najwyższego przechodzą na emeryturę po osiągnięciu określonego wieku określonego ustawą Wszyscy sędziowie Sądu Najwyższego otrzymują w określonych stałych terminach stosowne wynagrodzenie, które nie może być zmniejszone w okresie sprawowania urzędu.
Wszyscy sędziowie są niezawiśli, kierują się w orzekaniu swoim sumieniem, a związani są jedynie Konstytucją oraz ustawami. Sędziowie, o ile nie zostaną uznani za niezdolnych fizycznie lub psychicznie do pełnienia swych obowiązków, są nieusuwalni, chyba że zostaną postawieni publicznie w stan oskarżenia. Żaden urząd ani organ władzy wykonawczej nie może prowadzić przeciwko sędziom postępowania dyscyplinarnego. Sędzia zostaje zwolniony, jeśli w postępowaniu określonym w ustępie poprzednim większość głosujących wypowie się za jego zwolnieniem.
Sędziowie sądów niższego stopnia otrzymują w określonych stałych terminach stosowne wynagrodzenie, które nie może być zmniejszone w okresie sprawowania urzędu.
Sądy wyższe obejmują swą jurysdykcją więcej niż jedną prefekturę, jest ich 8, każdy z nich składa się z przewodniczącego i izb, tworzonych przez 3 lub 5 sędziów. Sędziowie są powoływani na 10 lat z możliwością ponownego mianowania. Są to przede wszystkim sądy apelacyjne, choć niektóre z przestępstw, na przykład przeciwko bezpieczeństwu państwa, są rozpatrywane przez nie w I instancji. Sądów okręgowych jest 50, po jednym w każdej z prefektur oraz 4 na Hokkaido. O ich składzie decyduje Sąd Najwyższy. Sprawy prowadzi zwykle jeden sędzia, w poważnych sprawach 3.
Sądom rodzinnym podlegają wszystkie przestępstwa młodocianych, czyli osoby do 20 roku życia i nieletnich, rozwody oraz sprawy związane z własnością rodzinną. Jest ich 50.
Sądów do spraw mniejszej wagi jest 452 i są rozmieszczone w całym kraju. Są to sądy o bardzo uproszczonej procedurze, orzekają w składzie najczęściej jednoosobowym. Sędziowie tych sądów nie muszą być sędziami zawodowymi, mogą to być osoby fizyczne posiadające odpowiednią wiedzę prawniczą. Rozpatrują one sprawy cywilne z roszczeniami nie większymi niż 900 000 jenów oraz drobne przestępstwa kryminalne.
Samorząd lokalny i finanse
Postanowienia odnoszące się do organizacji i działalności terytorialnych jednostek publicznych określa ustawa, zgodnie z zasadą autonomii lokalnej. Zgodnie z ustawą terytorialne jednostki publiczne powołują zgromadzenia, jako swoje organa obradujące . Wyżsi funkcjonariusze wszelkich terytorialnych jednostek publicznych, członkowie zgromadzeń oraz inni funkcjonariusze lokalni, których określi ustawa, wybierani są w swoich okręgach drogą bezpośredniego, powszechnego, głosowania. Terytorialne jednostki publiczne mają prawo zarządzać swoim majątkiem, swoimi sprawami i kierować administracją oraz w ramach ustawowych uchwalać własne przepisy. Ustawa specjalna, odnosząca się do jednej tylko terytorialnej jednostki publicznej, nie może być uchwalona przez Parlament bez zgody większości wyborców z tej jednostki, uzyskanej zgodnie z ustawą.
Zarządzenie finansami państwowymi wykonywane jest w sposób określony przez Parlament. Nowe podatki mogą być wprowadzone a istniejące zmieniane tylko w drodze ustawy lub w warunkach określonych ustawą. Dokonywanie wydatków oraz zaciąganie zobowiązań przez Państwo wymaga upoważnienia Parlamentu.
Rząd przygotowuje i przedkłada Parlamentowi do rozpatrzenia i decyzji projekt budżetu na każdy rok budżetowy .W celu zapobieżenia nieprzewidzialnym niedoborom w budżecie Parlament może utworzyć fundusz rezerwowy, z którego wydatki dokonywane są na odpowiedzialność Rządu . Rząd zobowiązany jest uzyskać następnie zatwierdzenie przez Parlament wszystkich płatności dokonanych z funduszu rezerwowego. Cały majątek Domu Cesarskiego należy do Państwa. Wszelkie wydatki Domu Cesarskiego przyznawane są przez Parlament w budżecie.
Fundusze publiczne nie mogą być wydatkowane, a inny majątek przeznaczony na użytek, korzyść lub na utrzymywanie jakiejkolwiek instytucji lub stowarzyszenia religijnego, bądź na przedsięwzięcia filantropijne, dobroczynne lub oświatowe bez poddania tego kontroli władz publicznych. Sprawozdanie o dochodach i wydatkach Państwa podlega corocznemu badaniu przez Izbę Obrachunkową i przedkładane jest przez Rząd Parlamentowi wraz z ustaleniami badania w roku budżetowym następującym bezpośrednio po okresie objętym sprawozdaniem. Rząd w regularnych terminach, a co najmniej raz w roku, składa Parlamentowi i narodowi sprawozdanie o stanie finansów państwa.