1.Rozwój fizyczny
W okresie średniego dzieciństwa tempo wzrostu i rozwoju fizycznego jest raczej powolne. Po ukończeniu 12 lat dzieci uzyskują około 90% swojego dorosłego wzrostu, a ważą w przybliżeniu 36,3 kg. W wieku szkolnym ich sylwetki tracą typowo dziecięce kontury. W rozdziale tym dokonano analizy pojawiających się w tym czasie zmian fizjologicznych. Dzieci rozwijają także swoje zdolności motoryczne. Po ukończeniu 6 lat większość jest zdolna do uczestniczenia w różnych formach aktywności, które wymagają angażowania dużych grup mięśniowych i udoskonalonej koordynacji ruchowej.
Dzięki wzrastającej świadomości zmian cielesnych i rozwijającym się zdolnościom motorycznym dzieci osiągają w tym okresie poczucie
postępy w zakresie zdolności pragmatycznych, sposobów używania fizycznego ja. Poziom ich dokonań w zakresie zdolności motorycznych zależy od wielu czynników, do których zalicza się tempo dojrzewania fizycznego, możliwości angażowania się w różne formy aktywności i stopień zaufania do samego siebie.
2. Rozwój umysłowy
Podczas Piagetowskiego podstadium myślenia
myślenia intuicyjnego (wchodzi ono w skład stadium myślenia przedoperacyjnego) dziecięce myślenie jest oparte raczej na bezpośrednich spostrzeżeniach niż na czynnościach umysłowych. Chociaż funkcja symboliczna stanowi ważne osiągniecie poznawcze, inne formy myślenia, zwłaszcza centracja, rozumowanie transdukcyjne, rozumowanie przekształceniowe i niezdolność do odwracania operacji umysłowych ograniczają rozwój intelektualny.
Stadium operacji konkretnych jest charakterystyczne
głównie poprzez zdolność do rozumienia stałości, zasady stwierdzającej, że bez względu na zmiany, którym podlega kształt lub fizyczne ułożenie obiektu, jego istotne właściwości pozostają takie same. Inne postępy dokonują się w zakresie klasyfikacji i szeregowania. Bardziej skuteczna organizacja umysłowa umożliwia dzieciom bardziej precyzyjne systematyzowanie i kategoryzowanie pojęć, zwłaszcza tych, które odnoszą się do kształtu i wielkości, pojęć przestrzennych, dotyczących wzajemnych stosunków pomiędzy przedmiotami, pojęć masy i czasu. Stopniowe osiąganie dojrzałości poznawczej, znajduje odzwierciedlenie także w ewolucji pojęcia śmierci.
Rozwój zdolności do rozwiązywania problemów doskonali operacje intelektualne. Na postępy w procesie uczenia się niektórych dzieci może oddziaływać negatywnie brak zdolności do uczenia się, określany jako trudność w przetwarzaniu, przypominaniu sobie lub wyrażaniu informacji.
W odniesieniu do rozwoju języka słownik przeciętnego dziecka, które ukończyło szósta klasę, obejmuje około 50 000 wyrazów. Rozumienie znaczeń słów abstrakcyjnych oraz wzajemnych powiązań pomiędzy pewnymi słowami zwykle pozostaje dla dzieci nieuchwytne. Podczas średniego wzrasta użycie zdań rozwiniętych i złożonych, dzieje się tak w znacznej mierze dlatego, że dzieci pojmują trzy ważne reguły: zdanie składa się z wyrażenia rzeczownikowego i czasownikowego, wyrażenie rzeczownikowe zawiera rodzajnik i rzeczownik, a wyrażenie czasownikowe – czasownik i wyrażenie rzeczownikowe. W miarę rozszerzania się wiedzy dotyczącej struktury zdania dzieci poznają więcej środków pozwalających wyrażać różne czynności. Rozdział ten omawia tez tez postępy w zakresie zdolności pragmatycznych, sposobów używania
języka w środowiskach społecznych, demonstruje on też dialekty(gwary) jako odmiany w stosowaniu języka.
3. Osobowość i rozwój społeczny
W wieku szkolnym następuje znaczny rozwój ról związanych z płcią, w dużej mierze z powodu wzrastającej dojrzałości poznawczej i społecznej. Jest to też okres, podczas którego emocje staj się bardziej specyficzne i wyrafinowane. Jest to widoczne w odniesieniu do takich emocji jak strach i lęk, złość i agresja, szczęście i humor oraz miłość.
W trakcie lat szkolnych następuje znaczny rozwój moralny. Piaget podkreślał ważność rozwoju poznawczego dla moralności i wyodrębnił stadia przedmoralne, moralnego realizmu, i moralnego relatywizmu. Podobnie jak Piaget, Kolberg także kładł nacisk na poznawczą podbudowę moralności. Charakteryzował on rozwój moralny, wyodrębniając poziomy: przedkonwencjonalny, konwencjonalny i pokonwencjonalny.
Rodzina i grupa rówieśnicza są ważnymi czynnikami socjalizacji. W odniesieniu do współczesnej rodziny badaliśmy wpływ telewizji na zachowanie dzieci. Interakcje z grupami rówieśników dają dzieciom sposobność do dzielenia się doświadczeniami, współdziałania i pracy na rzecz celów grupowych. Zabawa nadal przyczynia się do rozwoju w wielu aspektach. Rozdział zakończyliśmy omówieniem okresu latencji Freuda i kryzysem przedsiębiorczość lub poczucie niższości Eriksona.
