Podstawowe funkcje prawa-charakterystyka.
Prawo pełni w państwie różnorodne funkcje zarówno wobec obywatela jak i wobec całej zbiorowości. Prawo reguluje życie polityczne, społeczne, gospodarcze i kulturalne w państwie, występuje również jako czynnik kontrolujący poszczególne sfery życia społecznego.
Podstawowe funkcje prawa:
• Stabilizująca
• Dynamizująca
• Ochronna
• Organizacyjna
• Represyjna
• Wychowawcza
F. Stabilizująca:
Utrwalenie ładu gospodarczego i społecznego, wytyczone przez prawo normy są egzekwowane przez organy prawne, co gwarantuje skuteczność w reakcji na wszelkiego rodzaju naruszenia porządku i sytuacje konfliktowe. Wiąże się również z koniecznością podejmowania pewnych działań adaptacyjnych , związanych z procesami zmian społecznych.
F. Dynamizująca:
Wprowadzanie zmian w układzie i kształtowaniu nowych stosunków społecznych; zmiany te mogą być wynikiem działań koordynujących działania zbiorowe i przynajmniej w jakiejś mierze oddziaływać na tok dokonywujących się przeobrażeń. Mogą one również mieć charakter planowy, oparty na prognozach naukowych, zgodny z wytyczonym kierunkiem rozwoju społeczeństwa i dostosowanym do niego kierunkiem rozwoju norm i instytucji prawnych .
F. Ochronna:
Ochrona wartości które są ogólnie przyjętych i ważne ze społecznego punktu widzenia.
F. Organizacyjna:
Określa ramy i drogę działania władzy i organizacji publicznych.
F. Represyjna:
Określa wymiar kary za dokonanie przestępstwa, działa odstraszająco na sprawców, a także realizuje zasadę nieuchronności poniesienia kary za dokonane przestępstwo.
F. Wychowawcza:
Kształtuje pozytywne zachowania wobec przepisów prawnych np. wobec przestrzegania przepisów ruchu drogowego, mówimy wówczas o charakterze prewencyjnym. Pełni także funkcję resocjalizacyjną, kiedy zastosowana kara działa tak, że osoba, której dotyczy nie jest skłonna pogwałcić istniejących norm prawnych ponownie.
Wyróżnić można również funkcje:
• kontrolną - polega na tym, że rezultatem działania prawa jest poddanie zachowań ludzkich społecznej kontroli, m.in. przez eliminowanie odstępstw od obowiązujących norm. W ten sposób zachowania stają się obliczalne i przewidywalne; wzrasta poczucie pewności i bezpieczeństwa
• dystrybutywną - jest rezultatem tego, że prawo przyczynia się do rozdziału w społeczeństwie różnego rodzaju dóbr i ciężarów (materialnych, moralnych). Widać to szczególnie wyraźnie w przypadku norm prawa cywilnego czy podatkowego
• regulacja konfliktów - polega na tym, że rezultatem działania prawa (przestrzegania i stosowania) jest rozstrzyganie sporów między ludźmi, sporów, które pojawiają się w przypadku niezgodności interesów i opinii jednostek i grup ludzkich.
• kulturotwórcza - prawo integruje ludność zamieszkującą na danym terenie np. działający zgodnie z prawem samorząd. Wpływa na kultywowanie określonych przez daną społeczność wartości. Znajomość przepisów prawnych określa poziom kultury np. politycznej danej zbiorowości. Prawo decyduje o ciągłości historycznej danego narodu i państwa.
• gwarancyjna - prawo wyznacza granice pomiędzy uprawnieniami państwa, a wolnością jednostki. Określa jakie zachowanie jednostki wobec państwa jest zabronione. Z drugiej strony wyznacza granice działania państwa wobec jednostki. Granice te stanowią istniejące normy prawne będące jedyną podstawą działania.
