Anoreksja

Biologia Odsłon: 1391
1. Ogólne pojęcie anoreksji
Pojecie anorexia powstało przez połączenie greckich słów : an (pozbawienie, brak) oraz orexis (apetyt) choroba cywilizacyjna polegająca na utracie wagi wywołanej przez osobę chorą, z objawami dysmorfofobii w której odczuwa ona lęk, ponieważ nie spełnia wymogów współczesnego świata co do własnego wyglądu oraz w sposób zaburzony spostrzega własne ciało. Lęk przybiera postać uporczywej idei nadwartościowej, w związku z czym pacjent wyznacza sobie niski limit wagi. Dotyczy przeważnie dziewcząt i kobiet w wieku 10-13 lat oraz 16-21.

2. Płeć i wiek a zaburzenia odżywiania się
Analizując rozpowszechnienie zaburzeń odżywiania się, należy uwzględnić dwie istotne zmienne:
- wiek
- płeć osób badanych
W zasadzie nie ma pewnych danych epidemiologicznych na temat anoreksji u dzieci do 13 roku życia. W ostatnich latach pojawia się wiele doniesień i prezentacji kazuistycznych przypadków jadłowstrętu psychicznego u dzieci pomiędzy 8 a 13 rokiem życia. Można przy tym sądzić, że nie jest to zjawisko nowe. Przegląd badań obejmujących populację dzieci do lat 13 wskazuje na większy niż w okresie dojrzewania procent chłopców cierpiących z powodu jadłowstrętu psychicznego. Mieści się on pomiędzy 5 a 10% u dziewcząt występuje znaczna przewaga zachorowań. Przykładem mogą być badania Hendrena obejmujące uczennice w wieku 12 – 18 lat, które ustaliły wysoki procent osób ( 18% ) u których wystepowały objawy, podczas gdy nie spełniały one wszystkich kryteriów DSM IIIR Poszukując wyjaśnień narastania zaburzeń odżywiania się w okresie dojrzewania , zwraca się uwagę na fakt , iż jest to faza normatywnego kryzysu. Kryzys ten wynika z burzliwie zachodzących przemian dokonujących się na płaszczyźnie biologicznej, psychologicznej i społecznej. Zmieniające się ciało sprawia, że młody człowiek koncentruje uwagę na własnym organizmie i jego funkcjonowaniu. Często towarzyszy temu poczucie niepewności i własnej atrakcyjności. Kolejną kwestia związana z okresem dorastania dotyczy rozwoju autonomii i niezależności. Trudności w separowaniu się są często źródłem niskiej samooceny i ogólnego poczucia braku satysfakcji. Osoby które doświadczają trudności w oddzielaniu się od rodziny, w rozwijaniu nowych relacji zgodnych z oczekiwaniami kultury mogą wybrać opcję wycofania się poprzez powrót do obszarów bezpiecznych, do relacji z dzieciństwo, Anoreksja może być postrzegana jako ekstremalna forma takich zachowań, gdzie regresja przybiera forę zarówno fizyczną jak i emocjonalną.
3. Zmiany psychiczne i fizyczne u osób cierpiących na anoreksje
- wyniszczenie
- zwolnienie czynności serca i tętna
- niskie ciśnienie krwi
- wzdęcia
- zaparcia
- obrzęki dłoni i stóp
- sucha, łuszcząca się skóra
- meszek na twarzy i ciele
- znaczna utrata włosów
- zimne dłonie
- nadmierne pocenie się stóp
- niedokrwistość (anemia)
- brak miesiączki lub bardzo wydłużone okresy między menstruacjami (kobiety)
- drażliwość
- dezorientacja/zakłopotanie
- nastroje depresyjne (poczucie beznadziejności, niska samoocena)
- izolowanie się od otoczenia
- bezsenność
- zachowania obsesyjno - kompulsywne, zwłaszcza w odniesieniu do jedzenia
- krótki oddech
- częste bóle głowy
4. Przebieg anoreksji psychicznej
Zwykle jadłowstręt psychiczny rozpoczyna się od odchudzania. Uchwytną w wywiadzie klinicznym jego przyczyną mogą być :krytyczna uwaga kogoś z otoczenia chorego dotycząca jego rzeczywistej nadwagi, dentyfikacja ze sławną modelką czy aktorką stosującą dietę, presja środowiska, jak to ma miejsce na przykład w szkołach baletowych,przekonanie o zbawiennym wpływie na zdrowie specjalnych eliminacyjnych diet
Spadek wagi ciała pacjentki osiągają poprzez rygorystyczne ograniczanie jedzenia. Początkowo chore podejmują różnorakie diety, w których przestają jeść słodycze, produkty wysokokaloryczne. Z czasem ograniczanie jedzenia przybiera coraz większe rozmiary. Pacjentki jedzą rzadko i w bardzo niewielkich ilościach. Myśli o jedzeniu stają się często obsesyjnym problemem towarzyszącym wszelkim aktywnościom. Nieraz cały wysiłek chorych zmierza w kierunku unikania sytuacji, w których musiałaby coś jeść. Unikają wizyt w barach, restauracjach, imprez związanych z konsumpcją, wspólnych posiłków z rodziną. Pacjentki odczuwają ponadto lęk przed przybraniem na wadze. Nawet w fazie dużego wyniszczenia nadal intensywnie ograniczają jedzenie bojąc się przytyć. Z tego powodu odczuwają lęk i poczucie winy po zjedzeniu posiłku.
Kolejnym objawem anoreksji jest zaburzony sposób, w jaki chore postrzegają wagę swego ciała oraz jego sylwetkę. Kiedy pacjentka z cechami dużego wyniszczenia, z wagą 28 kg twierdzi, że nadal ma zbyt grubą szyję, pośladki i uda, to wtedy mamy do czynienia ze zniekształconym postrzeganiem rzeczywistości. Chore wiedzą, że są zbyt chude, słyszą, że wszyscy wokół tak je oceniają, a mimo to czują, że ich biodra i nogi są zbyt grube.
Część pacjentek z anoreksją prowokuje wymioty, nadużywa środków przeczyszczających i leków moczopędnych, podejmuje intensywne uprawiania sportu. Obok ograniczania jedzenia może występować wzmożone łaknienie z napadami obżarstwa, jednak wówczas ilość spożywanego jedzenia jest mniejsza niż u pacjentek z bulimią.
W początkowym okresie pacjentki mimo drastycznie ograniczanego jedzenia odczuwają dużą ilość energii, potrafią intensywnie się uczyć, być aktywne i podejmować szereg obowiązków. W następnym okresie w miarę pogłębianie się objawów głodzenia, pojawiają się u chorych objawy osłabienia, spowolnienia, stany smutku, chwiejności nastroju, utrata potrzeb seksualnych. Pacjentki coraz trudniej podejmują różne prace, odczuwają lęk, wycofują się z kontaktów społecznych.
Obok wymienionych objawów w jadłowstręcie psychicznym notuje się szereg objawów fizycznych będących w dużej mierze skutkami ciężkiego i długotrwałego głodzenia się. Skóra tych osób jest sucha, niekiedy szara, kończyny zimne. Ciśnienie krwi niskie, występuje bradykardia, niekiedy zaburzenia rytmu, cechy odwodnienia, obrzęki, pacjentki narzekają na różnorakie objawy żołądkowo-jelitowe. Czynność osi podgórze-przysadka - nadnercza jest zmieniona, w efekcie występują zaburzenia lub brak miesiączki. U chorych z kilkuletnim przebiegiem choroby stwierdza się zwykle leukopenię i niedokrwistość z niedoboru żelaza. U osób przewlekle chorujących częstym objawem jest osteoporoza kości. Pacjentki, u których występują okresowo objawy objadania się i wymiotów mogą mieć powikłania w formie nadżerek i owrzodzeń jamy ustnej, przełyku, zmiany elektrolitowe pod postacią zasadowicy, hipokaliemii i hiponatremii. Przebieg schorzenia jest przewlekły z tendencją do nawrotów. Badania nad przebiegiem anoreksji psychicznej wykazały, że trwałe wyleczenie bez nawrotów spotyka się u około 15% chorych. Około 44 % osiąga masę z pogranicza normy, a miesiączka ma charakter nieregularny. Stan zdrowia 1 chorych nie poprawia się.
Anoreksja psychiczna jest zaburzeniem psychicznym o wysokim stopniu śmiertelności. Badania wykazały, że w 11-18 % choroba kończy się zgonem. Przyczyną śmierci bywa samobójstwo, nagła niewydolność krążenia i zaburzenie elektrolitowe

5. Leczenie anoreksji

Każdy przypadek wymaga indywidualnego traktowania ze względu na objawy wyniszczenia, zaburzeń patofizjologicznych i metabolicznych oraz zmiany psychiczne.

Biologiczne metody leczenia to:
• terapia ratująca życie, przeciwdziałająca odwodnieniu, zaburzeniom elektrolitowym i wyniszczeniu,
• restytucja wagi,
• leczenie i przeciwdziałanie późnym powikłaniom.

Na początku terapii prowadzonej najczęściej w warunkach szpitalnych, w zależności od stwierdzanych zaburzeń chore otrzymują albuminy, plazmę, krew, płyny elektrolitowe. Etap drugi to przeciwdziałanie wyniszczeniu i uzyskanie przyrostu masy ciała poprzez stosowanie odpowiedniej diety, czasem też karmienie sondą lub parenteralnie, gdy pacjentka odmawia przyjmowania pokarmów. Początkowo dieta powinna być ubogotłuszczowa i ubogolaktozowa o zawartości 1200-1500 kcal dziennie i zwiększana stopniowo do3500 kcal/dobę. Optymalny przyrost wagi to 0,5-1,5 kg tygodniowo do wartości 80-95% masy należnej. Możliwe jest w tym okresie wystąpienie zaburzeń gastroenterologicznych i powikłań ze strony układu sercowo-naczyniowego. Farmakoterapia nie daje wyraźnych pozytywnych efektów. Ani leki pobudzające łaknienie ani jakiekolwiek leki stosowane w psychiatrii nie mają znaczącego wpływu na stan chorych. Często zapisywane są neuroleptyki i leki przeciwdepresyjne oraz leki wpływające na motorykę przewodu pokarmowego. Pacjentki, u których nie dochodzi do powrotu miesiączki mimo uzyskania prawidłowej masy ciała poddawane są krótkotrwałej, kilkumiesięcznej terapii estrogenowo- progesteronowej. Ostatnio próbuje się stosować w celach leczniczych cynk, którego niedobór stwierdza się u osób z anoreksją. W związku z wyniszczeniem i zmienionym metabolizmem chorych skutki działania leków mogą być nietypowe.

Wskazania do hospitalizacji w anoreksji psychicznej to:
• zły stan somatyczny (waga poniżej 30% wagi należnej),
• bradykardia poniżej 40 uderzeń na minutę,
• zaburzenia elektrolitowe szczególnie hipokaliemia,
• intensywne stosowanie środków odwadniających i przeczyszczających,
• ciężka depresja lub skłonności samobójcze,
• brak odpowiedzi na leczenie ambulatoryjne,
• niski wiek chorej

Related Articles