Charakterystyka zanieczyszczeń
występujących na terenie
Powiatu Tureckiego
oraz sposoby ich ograniczania
Charakterystyka powiatu tureckiego
Powiat Turecki położony jest w wschodniej Wielkopolsce i graniczy z powiatami Kolskim, Konińskim, Kaliskim, oraz Poddębickim i Sieradzkim należącymi już do województwa Łódzkiego. Głównym ośrodkiem administracyjnym i gospodarczym powiatu tureckiego jest miasto Turek. Przez Turek przechodzi węzeł komunikacyjny o znaczeniu wojewódzkim i międzywojewódzkim (Konin 35 km, Sieradz 54 km, Kalisz 40 km, Łódź 80 km). Powiat turecki swym obszarem obejmuje 929,3 km kwadratowych, a zamieszkuje go około 84 tys. mieszkańców. Administracyjnie podzielony jest na sześć gmin wiejskich: Brudzew, Kawęczyn, Malanów, Przykona, Turek, Władysławów, dwie gminy miejsko ? wiejskie: Dobra i Tuliszków oraz jedną gminę miejską Turek.
Powiat turecki w całości położony jest w pasie nizin zwanych Krainą Wielkich Dolin, a konkretnie na Nizinie Wielkopolskiej. Rzeźba terenu powiatu, pomimo niezbyt dużych deniwelacji jest dość urozmaicona. Przeogromny wpływ na jej ukształtowanie miały czynniki geomorfologiczne i geologiczne całej epoki lodowcowej jak również okresów starszych. Rzeźba terenu powiatu tureckiego jest charakterystyczna dla krajobrazów staroglacjalnych związanych ze zlodowaceniem środkowopolskim. Są to formy akumulacji glacjalnej i szczelinowej, typowe dla krajobrazu wysoczyzn morenowych, płaskich, urozmaiconych jedynie skupiskami wydm rozciętych dolinami rzek. Zachodnią część powiatu stanowi Wysoczyzna Turecka wschodnią zaś dolina rzeki Warty.
Główną rzeką jest Warta, stanowiąca wschodnią granicę powiatu. Obszar położony na zachód od niej odwadniany jest przez zespół czterech cieków ? lewobrzeżnych dopływów. Są nimi: Teleszyna, Kiełbaska, Topiec i Powa.
Swoistą cechą powiatu tureckiego jest kopalnictwo odkrywkowe i dominujący w ogólnym bilansie wody udział wód podziemnych, drenowanych w toku eksploatacji górniczej.
Najważniejszym bogactwem naturalnym eksploatowanym na terenie powiatu jest węgiel brunatny. Udokumentowane i eksploatowane złoża występują na terenie gmin: Turek, Przykona, Brudzew i Władysławów. Węgiel wykorzystywany jest jako surowiec energetyczny w miejscowej Elektrowni ?ADAMÓW?. Poza węglem występują dość powszechnie pospolite surowce mineralne jak: piaski, żwiry, gliny morenowe, iły. Surowce te stanowią bazę kruszywa naturalnego dla potrzeb budownictwa i drogownictwa.
Walory przyrodnicze
Niemal cały krajobraz powiatu tureckiego ukształtowany został przez zlodowacenie środkowopolskie, stąd też jest to teren głównie płaski, na którym rzek jest niewiele, a naturalne zbiorniki wodne prawie w ogóle nie występują. Nie oznacza to jednak, że tereny powiatu tureckiego nie są interesujące pod względem przyrodniczym i krajobrazowym.
Atrakcyjność środowisku naturalnemu regionu nadają m.in.: obszary krajobrazu chronionego, kompleksy leśne, parki krajobrazowe, akweny wodne w Jeziorsku, Żeronicach i Przykonie, wzgórza morenowe, oraz pomniki przyrody, których na terenie powiatu jest 37.
Północną część powiatu tureckiego (gmina Władysławów) obejmują granice Złotogórskiego Obszaru Krajobrazu Chronionego. Obszar ten miejscami sprawia wrażenie terenu podgórskiego, gdzie wzniesienia sięgają 177 m n.p.m. Kilka kilometrów spaceru po nich pozwala zapomnieć, że znajdujemy się w Nizinnej Wielkopolsce. Na szczycie jednego z pagórków znajduje się ewangelicki cmentarz grzebalny, niestety mocno zdewastowany. W zagajnikach sosnowych znajdują się od wielu lat stanowiska bardzo rzadkiej i chronionej rośliny ? dziewięciosiłu bezłodygowego ? Carlina acaulis (oset górski). Spośród innych gatunków roślin wyróżnić można bluszcz pospolity, rojnika, kosaćca syberyjskiego. Dużą osobliwością przyrodniczą jest widłak torfowy, zwany też spławnym, najmniejszy z widłaków występujących w Polsce o wysokości sięgającej zaledwie 10 cm. Występujące tu lasy są siedliskiem wielu gatunków zwierząt. Spotkać w nich możemy dzika, lisa, sarnę, kunę ryjówkę aksamitną, wiewiórkę, i wiele innych. Jeszcze do niedawna w lasach Złotogórskiego Obszaru Krajobrazu Chronionego można było spotkać łosia. Ogromne połacie lasów stanowią również raj dla grzybiarzy i zbieraczy jagód.
Następnym obszarem chronionego krajobrazu jest Dolina Środkowej Warty nad Jeziorskiem. Utworzenie potężnego zbiornika retencyjnego w zasadniczy sposób zmieniło charakter doliny rzeki Warty. Powstałe warunki przyrodnicze okazały się być wymarzone dla ptaków, które masowo zaczęły zasiedlać nowo odkryte terytorium. Zbiornik okazał się niezwykle cennym terenem, zarówno dla ptaków lęgowych, jak i przelotnych. Dziś można śmiało powiedzieć, że pod względem ornitofauny ?Jeziorsko? stało się znaczącym obiektem w skali kraju, a na pewno jednym z najcenniejszych w środkowej Polsce. Praktycznie co roku na jego terenie bytują gromady bardzo rzadkich gatunków ptaków. Na ?Jeziorsku? zdecydowanie dominują mewy śmieszki. W sprzyjających latach populacja lęgowa tego gatunku liczy się w tysiącach osobników. W podobny sposób zakładają swe kolonie rybitwy zwyczajne, czarne i białoczelne, jest ich jednak znacznie mniej. Kolonijnie gnieżdżą się też kormorany. Ptaki te, wspólnie z czaplami siwymi, lęgną się od kilku lat w koloniach w środkowej części zbiornika. Licznie gnieżdżą się także krzyżówka, płaskonos, czernica, głowienka, łyska, perkoz dwuczuby i rdzawoszyi, czajka, rycyk, brodziec krwawodziób i inne. Wśród gatunków rzadkich, zakładających gniazda na ?Jeziorsku?, należy wymienić gęś gęgawę, mewy: małą, pospolitą i srebrzystą, rybitwę białowąsą, bataliona, podróżniczka. Niezwykle atrakcyjne warunki sprawiają, że na ?Jeziorsku? osiedlają się ptaki przystosowane do całkiem innego sposobu gniazdowania. Obfitość pokarmu zwabiła tu np. kormorana czarnego i czaplę siwą. Prawdziwe ptasie oblężenie przeżywa zbiornik w okresie wiosennego i jesiennego przelotu. Można tu wówczas zaobserwować około 230 gatunków ptaków m.in. brodźce, biegusy, bekasy, sieweczki, szlamiki, bociany, ślepowrony, ostrygojady, kuliki wielkie i małe. Wartość przyrodnicza zbiornika to oczywiście nie tylko ptaki. Liczba wędkarzy świadczy niezbicie, że wody zbiornika obfitują w ryby. Niedostępna i zakrzaczona, przez prawie pół roku pozbawiona wody, początkowa strefa zbiornika to ostoja dla saren, lisów, tchórzy gronostai i wielu innych gatunków zwierząt. Istotna jest również krajobrazowa wartość ?Jeziorska?. Liczne punkty widokowe na krawędzi pradoliny Warty, po obu stronach zbiornika, pozwalają podziwiać rozległe widoki, z których chyba najpiękniejsze otwierają się wiosną na tereny objęte strefą ciszy. Na prawym brzegu zbiornika, w pobliżu zapory, znajduje się krajobrazowo i przyrodniczo cenny obiekt. Jest to wysoka, urwista skarpa systematycznie podmywana wodami ?Jeziorska?, odsłaniająca interesujący profil geologiczny. Obserwować tu można wiele ciekawych zjawisk geologicznych, m.in. bardzo interesujące formy piaskowców oraz skamieniałości zwierząt morskich z minionych epok. Skarpa na całej długości, pomiędzy Popowem a Siedlątkowem, objęta została ochroną prawną w formie stanowiska dokumentacyjnego.
Dolina rzeki Teleszyny rozciąga się między miejscowościami: Dobrą, i Przykoną. Piękno krajobrazu, bogata fauna i flora zadecydowały o tym, że dolina ta również zaliczona została do obszaru krajobrazu chronionego. Zwierzęta takie jak: dzik, sarna, zając, jeleń, znalazły tu swoją ostoję, a przyczyniła się do tego bogata roślinność stanowiąca m.in. ich pożywienie. Część wschodnia obszaru obejmuje dolinę Teleszyny ze znaczną powierzchnią łąk, a część zachodnia to kompleksy leśne o urozmaiconym stanie gatunkowym drzewostanów i w tej części w większości swej bytują drapieżniki polne i leśne. W środkowym obszarze doliny znajduje się zbiornik retencyjny ?Żeronice?. Oprócz regulowania poziomu wody w rzece pełni on również funkcję rekreacyjną. Szczególnie często jest on oblegany przez wędkarzy.
Czarny Las w gminie Przykona znajduje się w strefie Uniejowskiego Obszaru Krajobrazu Chronionego. Ponadto wsie Ewinów i Radyczyny Kolonia leżące w obrębie Czarnego Lasu wchodzą w skład tzw. ?osi ekologicznej? doliny Warty. W leśnictwie Czarny Las, który stanowi największy kompleks leśny w gminie Przykona rośnie około 30 hektarów starodrzewia tzn. lasu którego wiek szacowany jest na ponad sto lat. Jest to ciekawe o tyle, że lasów o podobnym wieku jest coraz mniej, a drzewa które stanowią wspomniany las pamiętają zapewne początek XVIII wieku i cały XIX wiek. Na wyhodowanie takiego drzewostanu od chwili posadzenia przez pielęgnację młodników, cięcia przedrębne (trzebieże) do chwili obecnej pracowały cztery pokolenia leśników.
W obrębie wspomnianego lasu znajdują się cztery pomniki przyrody, do których należą: dwa świerki pospolite i dwa dęby szypułkowe. Z występujących roślin chronionych na uwagę zasługują licznie spotykane stanowiska wawrzynka wilczełyko, bluszczu pospolitego, widłaków, a pojedynczo sasanki łąkowej, lilii złotogłów, dziewięćsiła bezłodygowego, rojnika, kosaćca syberyjskiego. Bardzo bogato przedstawia się fauna Czarnego Lasu. Spotkać tu można: dzika, sarnę, lisa, zająca, łasicę, ryjówkę aksamitną, wiewiórkę, jeża zachodnioeuropejskiego. Z gnieżdżących się ptaków występują: bocian czarny, myszołów zwyczajny, jastrząb gołębiarz, kobuz, sierpówka, lelek, sowa uszata, dzięcioł czarny, kozoduj, dudek, zimorodek, wilga, raniuszek, gil, makolągwa, piegża. Gady reprezentowane są przez: jaszczurkę zwinkę, jaszczurkę żyworodną, padalca, zaskrońca i żmiję zygzakowatą.
Uniejowski Obszar Krajobrazu Chronionego obejmuje również wiele tzw. użytków ekologicznych znajdujących się w granicach powiatu tureckiego. Ten modny obecnie slogan jest określeniem niczego innego jak naturalnych zbiorników wodnych, stawów z przyległymi mokradłami, bagien, oczek wodnych, śródleśnych łąk, źródlisk, torfowisk, wrzosowisk. Tereny te stanowią swego rodzaju ?perłę? w środowisku przyrodniczym, przedstawiają bowiem szczególne walory przyrodnicze. W powiecie tureckim (gmina Przykona) reprezentowane są przez:
- Zbiorniki wodne we wsi Jeziórko, o łącznej powierzchni 1,8 ha,
- Bagna we wsi Ewinów o powierzchni 7,34 ha,
- Bagna we wsi Aleksandrów o powierzchni 0,25 ha,
- Oczka we wsi Ewinów o powierzchni 0,31 ha,
- Oczka wodne we wsi Gajówka i Jeziórko o powierzchni 0.30 ha,
- Łąki śródleśne ze szczególnie pięknymi widokami o powierzchni 4,96 ha,
- Torfowisko we wsi Dąbrowa w o powierzchni 4,13 ha,
- Torfowisko we wsi Józefina o powierzchni 0,7 ha,
- Wrzosowiska ? połacie zwartych kobierców wrzosu we wsi Aleksandrów o powierzchni 2,23 ha.
Kompleks leśny ?Zdrojki? - bogaty jest w różnorodne gatunki fauny i flory. Malownicze pagórki, jary, parowy, bogata szata roślinna z wieloma gatunkami roślin chronionych, liczne gatunki owadów, płazów, ptaków i ssaków sprawiają, że mieszkańcy wschodniej części Wielkopolski, nie obfitującej w tereny leśne, znajdują tam swoistą enklawę zieloności. Zorganizowane grupy dzieci i młodzieży skorzystać mogą z fachowej pomocy pracowników Nadleśnictwa, natomiast turyści indywidualni otrzymają mapki z dokładnym opisem szlaków i czekających tam atrakcji.
Zbiornik wodny ?Przykona? w gminie Przykona jest największym akwenem w całości znajdującym się na terenie powiatu tureckiego. Jego powierzchnia to ponad 130 ha lustra wody i ponad 50 ha przeznaczonych na cele rekreacyjne. Dodatkową atrakcją zbiornika jest znajdująca się na jego środku wyspa. Zbiornik ?Przykona? napełniony został wodą głębinową, która należy do pierwszej klasy czystości. Z pewnością przyczyni się to do rozwoju bogatej flory i fauny akwenu.
Silne uprzemysłowienie powiatu tureckiego wpłynęło również negatywnie na cechy krajobrazowe tego regionu. Funkcjonujące od wielu lat na tym terenie trzy odkrywki węgla brunatnego ?Adamów?, ?Władysławów? i ?Koźmin? spowodowały degradację części gruntów. Obecnie większość terenów zajmowanych przez kopalnię, jest po rekultywacji zwracana do użytkowania rolniczego prawie w takim samym stanie jak przed zajęciem. Jednakże nie zmienia to faktu, że odkrywkowa działalność kopalni na długie lata zachwiała równowagę przyrodniczą tego obszaru. Również znajdująca się w miejscowości Żuki (gmina Turek) elektrownia ?Adamów? ma negatywny wpływ na przyrodę i krajobraz powiatu. Jednak rygorystyczna ustawa o ochronie środowiska spowodowała, że na kominach elektrowni zainstalowano filtry, które w znacznym stopniu ograniczają emisję zanieczyszczeń do atmosfery. Zarówno elektrownia ?Adamów? jak i trzy Odkrywki Węgla Brunatnego stanowią wielkie obiekty przemysłowe i są produktami pracy ludzkiej. Obiekty takie w literaturze nazywane są walorami turystycznymi środowiska antropologicznego.
Zanieczyszczenia środowiska
Zanieczyszczenie środowiska to nic innego jak stan środowiska wynikający z wprowadzania do powietrza, wody lub gruntu, substancji stałych, ciekłych lub gazowych lub energii w takich ilościach i takim składzie, że może to ujemnie wpływać na zdrowie człowieka, przyrodę ożywioną, klimat, glebę, wodę lub powodować inne niekorzystne zmiany np. korozję metali.
Zanieczyszczenie środowiska może być spowodowane przez źródła naturalne (np. wulkany) lub sztuczne (antropogeniczne - spowodowane działalnością człowieka), które następuje w wyniku niezamierzonej, ale systematycznej działalności człowieka, polegającej na ciągłej emisji czynników degradujących środowisko lub jest następstwem awarii będącej przyczyną nagłego uwolnienia zanieczyszczeń.
Oceny stanu środowiska dokonuje się w odniesieniu do stanu naturalnego bez względu na to, czy jego zmiany są spowodowane przez substancje lub oddziaływania, dla których ustalono poziom stężeń dopuszczalnych.
Jak powszechnie wiadomo występują różnego rodzaju zanieczyszczenia, zacznę od zanieczyszczeń powietrza na terenie powiatu tureckiego:
? zanieczyszczenie powietrza - występowanie w atmosferze różnych substancji
w takiej koncentracji i przez tak długi czas, że prowadzi do szkodliwych konsekwencji dla zdrowia lub samopoczucia ludzi, dla organizmów żywych albo do uszkodzeń obiektów nieożywionych (np. przez korozję).
Główne zanieczyszczenia powietrza: dwutlenek siarki (SO2), tlenki azotu (NOx), tlenek węgla (CO), ozon troposferyczny (O3), ołów (Pb), pyły,
Głównym celem wszelkich dotychczasowych działań wydziału w ochronie powietrza jest poprawa stanu czystości powietrza. Podstawowe zadania jakie temu celowi służą to:
* ograniczanie emisji zanieczyszczeń z istniejących jednostek organizacyjnych poprzez ustalenie w nowych decyzjach o dopuszczalnej emisji warunków wymuszających ograniczanie emisji i jej uciążliwości.
* ograniczanie emisji zanieczyszczeń i likwidowanie istniejących i potencjalnych uciążliwości poprzez działalność kontrolną, opiniodawczą konsultacyjną, decyzyjną i finansową.
Działania określone w programie ochrony środowiska w części dotyczącej ochrony powietrza zmierzają do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza na terenie powiatu tureckiego, poprzez ograniczanie emisji substancji toksycznych do atmosfery, likwidowanie istniejących i potencjalnych uciążliwości, działalność kontrolną, opiniodawczą, konsultacyjną, decyzyjną i finansową.
Jednostki organizacyjne korzystające ze środowiska
Aktualnie w komputerowej ewidencji znajduje się około 2400 obiektów posiadających 25 398 źródeł emisji zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza . Ewidencja jest weryfikowana i uzupełniana na bieżąco z uwagi na powstawanie nowych zakładów, zmiany właścicieli i adresów, likwidacji, reorganizacji, itp. Na bieżąco wydawane są decyzje o dopuszczalnej emisji zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza ustalających maksymalne wielkości emisji i zobowiązujących do podejmowania działań zmierzających do poprawy stanu czystości powietrza. Wszystkie zakłady najbardziej uciążliwe posiadają decyzje o dopuszczalnej emisji.
Przy wydawaniu nowych decyzji dla jednostek organizacyjnych przyjęto następującą strategię
* dla wszystkich jednostek, które mają techniczne i lokalizacyjne możliwości podłączenia s sieci cieplnych wydawane są decyzje o likwidacji kotłowni.
* zakłady zobowiązywane są do podejmowania działań mających na celu ograniczenie emisji poprzez zmianę paliwa na ciekłe lub gazowe.
* wszystkie jednostki wprowadzające zanieczyszczenia do powietrza zobowiązywane są c prawidłowej eksploatacji źródeł emisji i posiadanych urządzeń odpylających oraz do ograniczanie emisji wtórnej,
*decyzje dla zakładów o największej emisji nakładają obowiązki prowadzenia pomiarów emisji i imisji zanieczyszczeń.
Opiniowane są wnioski na dofinansowanie inwestycji związanych z ochroną powietrza i ochroną przed hałasem biorąc pod uwagę rozwiązania projektowe i spodziewane efekty ekologiczne ograniczenia emisji i uciążliwości.
W codziennych kontaktach z przedstawicielami zakładów i samorządów propagowane są najnowsze rozwiązania techniczne i organizacyjne mogące przyczynić się do poprawy stanu środowiska.
Opłaty są jednym z najważniejszych ekonomicznych środków ochrony środowiska, którego celem jest stymulowanie podmiotów gospodarczych do oszczędnego korzystania z jego zasobów i minimalizowania szkodliwych zmian. Opłatami za wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza objęte są wszystkie istotne jednostki organizacyjne.
Emisja zanieczyszczeń - stan istniejący
O stanie zanieczyszczenia powietrza w powiecie tureckim decyduje kompleks paliwowo- energetyczny. Ponad 90% zanieczyszczeń z terenu powiatu emitują zakłady związanie z tym sektorem gospodarki.
Emisja zanieczyszczeń w powiecie tureckim
Emisja pyłu Mg
OSM Turek- 57 ton na dobę
Emisja SO2
OSM Turek- 104 ton na dobę
Emisja CO
OSM Turek- 54 ton na dobę
Emisja NO2
OSM Turek- 42 ton na dobę
Następny tym zanieczyszczeń, który pragnę opisać są zanieczyszczenia wód. Przez zanieczyszczenia wody rozumiemy zmiany cech fizycznych, chemicznych i biologicznych, uniemożliwiające wykorzystanie wód do celów pitnych lub gospodarczych. Główne zanieczyszczenia wód to pestycydy, węglowodory, fenole, metale ciężkie.
Na wody powierzchniowe składają się rzeki i jeziora oraz niewielkie zbiorniki sztuczne. Rzeka Kiełbaska na kilku odcinkach mieści się w III klasie czystości, jeśli chodzi o zanieczyszczenia fizykochemiczne, natomiast zanieczyszczenia bakteriologiczne dyskwalifikują rzekę do klasy non.
Pozostałe badane rzeki były w większości badanych parametrów zanieczyszczeń pozaklasowe. Stwierdzić należy, że rzeki nie mieszczące się w klasach czystości zdyskwalifikowane zostały ze względu na miano coli, azot azotynowy i fosfor ogólny. Świadczy to o tym, że głównym źródłem zanieczyszczeń rzek w powiecie tureckim są ścieki komunalne.
Powiat tureckim wyszedł tym problemom naprzeciw i z pomocą środków WFOŚiGW sfinansowano budowę oczyszczalni typu ?Lemna? w Przykonie. Ponadto dokończono budowę oczyszczalni w Tuliszkowie i Kawęczynie.
Bardzo ważne przy omawianiu różnego typu zanieczyszczeń należy wspomnieć o gospodarce odpadami. Pomimo, iż nie ma na terenie powiatu tureckiego składowiska odpadów przemysłowych to powszechnie występuje problem z tak zwanymi ?dziki wysypiskami?, które nie tylko szkodzą walorom krajobrazowym ,ale również i środowisku człowieka. Przykro to stwierdzić, ale władze przypominają sobie dopiero przy obchodach Dnia Sprzątania Świata, stwierdzają iż taki problem istnieje, jednak nie ma w tej kwestii konkretnych działań. Często też występują problemy co do ilości koszy na śmieci w powiecie tureckim. Na przykład przy przystankach autobusowych, gdzie często są one albo przepełnione albo tak uszkodzone (np. przez rdzę), że koszami ich nazwać nie można!
Ochrona przyrody
Po tak pesymistycznej wizji powiatu tureckiego należy jednak wskazać iż w granicach powiatu tureckiego znajduje się siedem parków krajobrazowych, głównie otaczających dworki lub pałace. W niektórych parkach zachowały się interesujące pomniki przyrody.
1. Park krajobrazowy o powierzchni ok. 5 ha otaczający dwór znajdujący się w Dobrej. Tworzą go m.in.: jesiony, lipy, klony, topole, wiązy i świerki. W parku zachowała się również 200-metrowa aleja, składająca się z około 100 kasztanowców o obwodach 150 ? 300 cm. będąca obecnie pomnikiem przyrody.
2. Park krajobrazowy w Brudzyniu o powierzchni 7 ha z eklektycznym dworem. Rosną w nim głównie drzewa rodzime, m. In.: lipy, świerki, olchy, jesiony i wierzby, w wieku od 50 do około 100 lat.
3. Park krajobrazowy w Kawęczynie o powierzchni 6 ha, leżący przy późnoklasycystycznym dworze z połowy XIX wieku. W parku znajduje się 250 metrowa aleja grabowo-lipowa licząca 30 grabów i 50 lip o obwodach pni 100 ? 300 cm stanowiąca obecnie pomnik przyrody.
4. Park krajobrazowy w Grzymiszewie (gmina Tuliszków) o powierzchni około 4 ha, położony na zachodnim krańcu wsi o ciekawym drzewostanie. Oprócz gatunków rodzimych rosną tu drzewa egzotyczne m.in.: cypryśnik błotny o obwodzie 400 cm, sosna czarna i tulipanowiec. Ciekawym okazem jest klon srebrzystolistny, który na wysokości 0,5 metra od ziemi rozgałęzia się na 14 konarów o obwodach od 50 do 250 cm. W lesie około 4 km na północny wschód od wsi niedaleko leśniczówki Grzymiszew, rośnie grupa pomnikowych dębów szypułkowych, z których najokazalsze mają 600 i 650 cm obwodu.
5. Park krajobrazowy w Tuliszkowie o powierzchni 7 ha znajdujący się we wschodniej części miasta. Podziwiać w nim można dorodne jesiony, klony, brzozy i kasztanowce. W parku na sztucznie usypanej wyspie widnieje późnoklasycystyczny spichlerz z 1830 roku. Na skraju parku stoi dwór pochodzący z tego samego okresu.
6. Park krajobrazowy w Smaszewie (gmina Tuliszków) o powierzchni 5,5 ha, położony przy parterowym dworku z XIX wieku. Jego drzewostan tworzą głównie klony, lipy, jawory i jesiony w wieku od 50 do 100 lat.
7. Park krajobrazowy w Brudzewie z XIX wieku o powierzchni około 4 ha. Ochronie w nim podlegają 3 platany klonolistne zrośnięte w szyi korzeniowej.
Ponadto do pomników przyrody znajdujących się na terenie powiatu należą:
- Dąb Bartek rosnący w Kotwasicach (gm. Malanów). Jest on symbolem tej gminy i z tego też powodu znajduje się w herbie tej miejscowości. Według legendy w jego cieniu wypoczywał Napoleon maszerując na podbój Rosji. Obwód drzewa wynosi 840 cm.
- Dąb Wolności w Tuliszkowie o obwodzie 250 cm posadzony w 1919 roku przez Bartłomieja Patrzykonta, weterana powstania styczniowego.
- Dąb szypułkowy w Skęczniewie (Gmina Turek) o obwodzie 450 cm i wieku ponad 100 lat.
- Brzoza rosnąca na sośnie w Tuliszkowie ? drzewa te można oglądać przy ulicy Gromadzkiej.
- Glediczja trójcierniowa rosnąca w Piętnie (gmina Tuliszków) w wieku około 100 lat o obwodzie 300 cm.
- Jesion wyniosły również rosnący w Piętnie o obwodzie 400 cm.
- Głaz narzutowy będący pamiątką działalności lodowca, leżący w lesie koło Słodkowa (gmina Turek) o wymiarach: 3 m długości, 2 szerokości i wysokości 1 m.
- Głaz narzutowy we wsi Przyborów (gmina Władysławów) o wymiarach 3,5 m długości, 2 szerokości i 80 cm wysokości
