PRAWA PACJENTA
- Prawo do wyrażenia zgody na interwencję medyczną
- Prawo do informacji
- Prawo do intymności i poszanowania godności
- Prawo do pomocy medycznej
- Prawo do opieki medycznej odpowiedniej jakości
- Prawo do tajemnicy
- Prawo dostępu do dokumentacji medycznej
- Prawo do ochrony danych znajdujących się w dokumentacji medycznej (art. 18, ust. 2 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej),
- Prawo do wyrażenia i cofnięcia w każdym czasie sprzeciwu na pobranie po jego śmierci komórek, tkanek i narządów (art. 4 i art. 5 ust. 1-4 ustawy o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów),
- Prawo do umierania w spokoju i godności (art. 19, ust. 1, pkt 5 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej).
Pacjenci przebywający w szpitalu lub w innych zakładach opieki zdrowotnej, przeznaczonych dla osób wymagających całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych, mają ponadto prawo do:
- dodatkowej opieki pielęgnacyjnej sprawowanej przez osobę bliską lub inną osobę wskazaną przez siebie (art. 19, ust. 3, pkt 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej),
- kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z osobami z zewnątrz (art. 19, ust. 3, pkt 2 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej),
- opieki duszpasterskiej (art. 19, ust. 3, pkt 3 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej).
Prawo do wyrażenia zgody na interwencję medyczną
Pacjent ma prawo do wyrażenia zgody lub odmowy na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych, po uzyskaniu odpowiedniej informacji. Uzyskanie zgody pacjenta jest główną podstawą legalności działania lekarza.
Podstawa prawna:
- art. 32 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza (Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 204 z późn.zm),
- art. 19 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. z 1991 r. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.).
Prawo do informacji
Pacjent ma prawo do informacji o swoim stanie zdrowia.
Lekarz ma obowiązek udzielać pacjentowi (lub jego ustawowemu przedstawicielowi) informacji o:
· stanie zdrowia pacjenta,
· rozpoznaniu,
· proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych,
· dających się przewidzieć następstwach zastosowania albo zaniechania tych metod,
· wynikach leczenia oraz
· rokowaniu.
Obowiązkiem lekarza jest przekazanie tych informacji w przystępny sposób - tak, by pacjent mógł je zrozumieć.
Prawo do informacji obejmuje także dostęp do informacji o prawach pacjenta. Zapewnienie pacjentom dostępu do informacji o przysługujących im prawach należy do obowiązków kierownika zakładu opieki zdrowotnej.
Podstawa prawna:
- art. 19 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. z 1991 r. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.),
- art. 31 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza (Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 204 z późn.zm).
Prawo do intymności i poszanowania godności
W czasie korzystania ze świadczeń zdrowotnych pacjent ma prawo do intymności i poszanowania godności osobistej.
Świadczenia te powinny być udzielane w obecności niezbędnego (ze względu na ich rodzaj) personelu medycznego. Obecność innych osób (np. studentów medycyny) jest możliwa pod warunkiem, że pacjent i lekarz wyrażą na nią zgodę.
Podstawa prawna:
- art. 36 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza (Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 204 z późn.zm),
- art. 19 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. z 1991 r. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.),
- art. 12 Kodeksu Etyki Lekarskiej.
Prawo do pomocy medycznej
W stanach nagłych świadczenia opieki zdrowotnej są udzielane świadczeniobiorcy niezwłocznie.
Świadczeniobiorca ma prawo skorzystać w stanie nagłym ze świadczeń opieki zdrowotnej w niezbędnym zakresie udzielanych przez świadczeniodawcę, który nie zawarł umowy z Funduszem (np. prywatny gabinet lub szpital)
Podstawa prawna:
- Art. 19 Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 04. Nr 210, poz. 2135).
- art. 30 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza (Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 204 z późn.zm).
- art. 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. z 1991 r. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.).
Prawo do opieki medycznej odpowiedniej jakości
Pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej, a w sytuacji ograniczonych możliwości udzielenia odpowiednich świadczeń - do korzystania z rzetelnej, opartej na kryteriach medycznych procedury ustalającej kolejność dostępu do tych świadczeń.
Podstawa prawna:
- art. 19 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. z 1991 r. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.),
- art. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza (Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 204 z późn.zm).
Prawo do tajemnicy
Lekarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji dotyczących pacjenta, uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu. Informacje te stanowią tzw. tajemnicę lekarską.
Lekarz jest związany tajemnicą również po śmierci pacjenta (z wyjątkiem sytuacji określonych w ustawie o zawodzie lekarza).
Lekarz jest zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy, gdy:
· zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób,
· zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innemu lekarzowi lub uprawnionym osobom uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń,
· jest to niezbędne do praktycznej nauki zawodów medycznych lub celów naukowych oraz
· w innych przypadkach, określonych w ustawie o zawodzie lekarza.
Lekarz nie może podać do publicznej wiadomości danych umożliwiających identyfikację pacjenta bez jego zgody.
Podstawa prawna:
- art. 40 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza (Dz.U. z 2002 r., Nr 21, poz. 204 z późn.zm).
Prawo dostępu do dokumentacji medycznej
Dokumentacja medyczna jest udostępniana na wniosek: pacjenta, którego dotyczy, jego przedstawiciela ustawowego lub osoby przez niego upoważnionej, a w razie śmierci pacjenta - osoby przez niego upoważnionej do uzyskiwania dokumentacji w przypadku jego zgonu, na miejscu w zakładzie, za pośrednictwem lekarza prowadzącego.
Podstawa prawna:
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2001 r. w sprawie rodzajów dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania (Dz. U. Nr 88, poz. 966) oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2001 r. w sprawie indywidualnej dokumentacji medycznej, sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania (Dz. U. Nr 83, poz. 903).
