Adaptacja istniejącego mieszkania m 5 w budynku wielorodzinnym dla osoby niepełnosprawnej
-
2004/2005
Spis treści:
I. Część opisowa
1. Podstawa i cel opracowania………………………4
2. Podstawowe parametry i wytyczne……………………4
3. Ogólna charakterystyka całego budynku…………. .5
3.1. Lokalizacja, kultura i rekreacja…………….5
3.2. Plan orientacyjny……………….……….……6
3.3. Opis ogólny budynku…………..…….……….….6
3.4. Dane techniczne budynku…………………....7
3.4.1.Konstrukcja budynku i elewacje…………...7
3.4.2. Lobby wejściowe………………………….8
3.4.3. Korytarze do wind i klatki schodowe……...8
3.4.4. Zagospodarowanie terenu…………………8
3.4.5. Komunikacja pionowa………....…………8
4. Opis inwentaryzacyjny mieszkania…………………9
4.1. Zestawienie pomieszcz. mieszkania istniejącego.9
4.2. Zestawienie pomieszcz. mieszkania zaadaptow10
5. Opis techniczny przebudowy mieszkania…...11
5.1. Przedpokój……………………………………11
5.2. Łazienka………………………………………12
5.2.1. Kabina ustępowa….…………………….12
5.2.2. Umywalka………………………………..13
5.2.3. Wanna……………………………………15
5.2.4. Natrysk…………………………16
5.2.5. Podstawowe wytyczne…………….17
5.3. Kuchnia…………………………………..17
5.3.1. Podstawowe wytyczne…………………….22
5.4. Sypialnia………………………………………22
5.4.1. Podstawowe wytyczne…………………….25
5.5. Gabinet.... ……………………………………..25
6. Materiały i wyposażenie…………………………….28
7. Wykończenie wnętrz....………… …………………..32
7.1. Oświetlenie....…… …………………...32
7.2. Podłogi...……………… …………………...33
7.3. Instalacje………………………...33
8. Zestawienie powierzchni i kubatury……………….33
9. Bibliografia….………………………………………36
9.1. Inne źródła....………… ………………………36
10. Uwagi……………………………………………..37
II. Część rysunkowa
1. Rys. nr 1 Rzut stanu istniejącego 1:50
2. Rys. nr 2 Rzut mieszkania po adaptacji 1:50
1. Podstawa i cel opracowania
Celem opracowania jest zaadaptowanie istniejącego mieszkania m5 dla rodziny czteroosobowej – 36 letniego pana Łukasza Gonery poruszającego się na wózku inwalidzkim, jego żony i dwójki dzieci. Sposób i zakres adaptacji mieszkania zależy od rodzaju i stopnia niesprawności oraz od nastawienia do pokonywania trudności osoby poruszającej się na wózku. Mieszkanie istniejące posiada już niektóre parametry ułatwiające poruszanie się niepełnosprawnego, takie jak szerokie drzwi czy duża powierzchnia użytkowa. Celem opracowania adaptacji jest zaprojektowanie mieszkania tak, aby stwarzało ono komfortowe warunki do wykonywania wszystkich podstawowych czynności.
Wszelkie działania osoby niepełnosprawnej w mieszkaniu obejmujące funkcje spania, wypoczynku, higieny osobistej, gotowania i sporządzania posiłków i pracy powinny być tej osobie w jak najszerszym zakresie zapewnione w sposób możliwie właściwy i naturalny.
1. Podstawowe parametry i wytyczne
Przystosowując mieszkanie, należało zacząć od określenia indywidualnych parametrów i potrzeb. To od nich zależy, jakie udogodnienia należało zastosować w mieszkaniu, aby zapewnić komfort i niezależność osobie niepełnosprawnej.
Na kolejnych stronach opisu zostały omówione warunki, w jakich najwygodniej wykonywać codzienne domowe czynności osobie niepełnosprawnej.
Najwięcej zmian wymagały wnętrza sypialni rodziców, łazienki, gabinetu, kuchni oraz przejścia i progi. Przy adaptacji wnętrza dla osoby poruszającej się na wózku, należało uwzględnić:
o Wymiary wózka inwalidzkiego – szerokość: 66cm, długość całkowita: 108 cm, wysokość: 95 cm, wysokość siedziska: 50 cm,
o Powierzchnię manewrową – potrzebną do wykonania skrętu lub obrotu: o 90o dookoła osi kół tylnych – 140 x 140 cm, o 180o za pomocą kilku ruchów – 150 x 150 cm,
o Strefę zasięgu rąk – ku górze 155 cm, ku dołowi 20 cm od podłogi, na boki (w obu kierunkach) – przy rękach rozłożonych w poziomie ramion – 165 cm.
W projekcie założono, że osoba, dla której przygotowywana została aranżacja jest przeciętnego wzrostu, aktywna i porusza się samodzielnie na wózku średniej wielkości.
3. Ogólna charakterystyka całego budynku
3.1. Lokalizacja, kultura i rekreacja
Willa Wilanów - zespół ekskluzywnych apartamentów w sąsiedztwie Pałacu Wilanowskiego. Projekt jest wyjątkowy nie tylko ze względu na swoją elegancką architekturę oraz wysoki standard, ale również na prestiżową lokalizację.
Pełna zieleni, cicha okolica Pałacu w Wilanowie od lat przyciąga spragnionych wytchnienia ludzi, mających dość miejskiego zgiełku, a jednocześnie niechcących rezygnować z komfortu, jakim jest bliskość centrum. Przeważa tu zabudowa willowa, jedno i dwurodzinna, z wplecionymi w nią zespołami kameralnych apartamentów. Dużo drzew, zadbane i pięknie urządzone ogródki przyciągają wzrok przechodniów i sprawiają, że można poczuć się tu jak letniskowej posiadłości.
Zabytkowy kompleks parkowo - pałacowy w Wilanowie przyciąga nie tylko turystów. Także mieszkańcy Warszawy chętnie tu przyjeżdżają, aby zwiedzić barokowy pałac i odpocząć w przepięknie utrzymanych królewskich ogrodach.
Atrakcyjne tereny rekreacyjne i wypoczynkowe w okolicach Wilanowa to również rezerwat Morysin, naturalne tereny koło Wisły, okolice Jeziorka Powsinkowskiego oraz uzdrowiskowe tężnie w Konstancinie. Do aktywnego wypoczynku zachęcają liczne boiska i korty tenisowe, można tu również pograć w golfa, popływać łódkami czy zażyć chwili wytchnienia przy łowieniu ryb lub jeździe konnej wśród pięknego krajobrazu.
3.2. Plan orientacyjny
Adres:
Ul. Urodzajna 11
02-954 Warszawa
Plan
3.3. Opis ogólny budynku
Dzięki swojemu willowemu charakterowi Willa Wilanów doskonale wkomponowuje się w otaczającą zabudowę. Ciekawa architektura nawiązuje zarówno do najlepszych wzorców lokalnych, jak i do architektury południowej Hiszpanii. Wykonane ze szlachetnych materiałów elewacje oraz pokryte dachówką spadziste dachy nadają bryle budynku lekkość i elegancję. Na trzech kondygnacjach znajduje się 35 luksusowych apartamentów o powierzchni od 52 do 207 m2. Dodatkowa podziemna kondygnacja, połączona z piętrami mieszkalnymi windami, zapewnia posesji odpowiednią ilość miejsc postojowych.
Mieści się tu również w pełni wyposażona część rekreacyjno - wypoczynkowa dla mieszkańców, gdzie po ciężkim dniu pracy można zrelaksować się w saunie lub poćwiczyć.
Wszystkie apartamenty mają przestronne tarasy lub balkony, większość posiada również kominki. Mieszkania na pierwszym i drugim piętrze są wyposażone dodatkowo w klimatyzację. W projekcie wykorzystane zostały najlepszej jakości okna oraz drzwi antywłamaniowe. Każdy z apartamentów posiada podłączenie do linii telefonicznej, telewizji satelitarnej, internetu oraz bezpośrednie połączenie ze stanowiskiem portiera. W standardzie znajduje się również ogrzewanie podłogowe. Dzięki odpowiednim rozwiązaniom konstrukcyjnym możliwa jest dowolna aranżacja wnętrz apartamentów.
Wysoki standard bezpieczeństwa osiągnięty zostanie dzięki zastosowaniu nowoczesnych systemów ochrony budynku i jego otoczenia. Pozwolą one mieszkańcom czuć się bezpiecznie, jednocześnie nie naruszając ich prywatności.
Podstawową cechą budynku jest jego zdolność do adaptacji nowych rozwiązań technicznych, zmian systemów kontroli i zarządzania dużym budynkiem np. integracja takich systemów jak:
o System obsługi parkingu (np. z możliwością sterowania przepustowości miejsc)
o System nagłośnienia budynku, selektywny i ogólnie słyszalny, zintegrowany z innymi systemami informacyjnymi z zastosowaniem dublowania sygnałów informacyjnych
o System automatyzacji budynku obejmujący kontrolę i sterowanie ogrzewaniem klimatyzacją, wentylacją, oświetleniem, monitoring dźwigów elektrycznych
o Sterowanie oświetleniem z podziałem na strefy i kondygnacje
o System ochrony i bezpieczeństwa
3.4. Dane techniczne budynku:
3.4.1. Konstrukcja budynku i elewacje:
o Konstrukcja żelbetowa z wypełnieniem pustakiem ceramicznym, pokrycie tynkiem barwionym, rustykowanie na parterze
o Dachówki ceramiczne
o Cokół z kamienia naturalnego
o Pasy na elewacji z terakoty mrozoodpornej
3.4.2. Lobby wejściowe:
o Podjazd dla osoby niepełnosprawnej
o Włoskie posadzki wysokiej jakości
o Polerowany dekoracyjny tynk gipsowy na ścianach do wysokości ok. 1,60 m, element oddzielający ze stali szlachetnej
o Rzeźbiony sufit z instalacją oświetleniową
o Drewniany kontuar recepcji
3.4.3. Korytarze do wind i klatki schodowe:
o Włoskie posadzki wysokiej jakości
o Polerowany dekoracyjny tynk gipsowy na ścianach do wysokości ok. 1,60, element oddzielający ze stali szlachetnej
o Płaski sufit podwieszany
o Oświetlenie boczne
3.4.4. Zagospodarowanie terenu:
o Chodnik z granitu północnoeuropejskiego do głównego wejścia
o Terakota mrozoodporna na pozostałych ścieżkach dla pieszych
o Dookoła budynku grupy niskich ozdobnych drzew i krzewów
o Prywatne ogródki obsiane trawą
o Oddzielenia ogródków – elementy drewniane, przygotowane do posadzenia pnączy
o W patio znajduje się fontanna i świetlik, doświetlający część rekreacyjną w podziemiu, oraz niska zieleń
o Ogrodzenie terenu – od frontu ogrodzenie z prętów stalowych na cokole. Na pozostałym terenie ogrodzenie z siatki metalowej i słupów
3.4.4. Komunikacja pionowa:
o Łatwość odczytu informacji o lokalizacji windy
o Łatwość odczytu informacji o lokalizacji windy
o Bezkolizyjny dostęp do windy
o Gabaryty windy umożliwiające transport określonej liczby pasażerów w tym uwzględniające parametry sprzętu osób poruszających się na wózkach
o Czytelność oznakowania dróg ewakuacji dla każdego użytkownika, poprzez systemy graficzne
o Łatwość odnalezienia informacji o poziomie budynku i drogach komunikacji
4. Opis inwentaryzacyjny mieszkania
Adaptowane mieszkanie ma nr 3.8 i znajduje się na drugim piętrze Willi Wilanów. Powierzchnia użytkowa wynosi 199,05 m2 a powierzchnia tarasów 62,57m2. Mieszkanie jest w stanie surowym.
Uwagi:
Przez przebudowanie mieszkania powierzchnia podłoża oraz powierzchnia ścian mieszkania istniejącego i adaptowanego różną się.
4.1. Zestawienie pomieszczeń mieszkania istniejącego:
Nr Opis Powierzchnia podłoża [m2] Powierzchnia ścian [m2]
1 Sypialnia rodziców 19,55 48,52
2 Garderoba rodziców 6,51 24,84
3 Pokój 1 dziecka 14,88 36,06
4 POKÓJ 2 dziecka 16,3 37,04
5 POKÓJ 3 dziecka 15,75 36,56
6 Łazienka 12,54 50,36
7 Kuchnia 14,79 39,4
8 Garderoba 1 4,14 21,69
9 HOLL 23,83 84,74
10 Pokój dzienny i jadalnia 55,29 66,18
11 WC 6,37 26,61
12 WC 3,11 17,07
13 Pralnia i schowek 5,99 32,61
14 Balkon 2,62 13,8
15 Balkon 2,62 13,8
16 Taras 57,33 62,7
Suma 261,62 611,98
Powierzchnia Użytkowa 199,05 521,68
Powierzchnia Tarasów 62,57 90,3
4.2. Zestawienie pomieszczeń mieszkania zaadaptowanego:
Nr Opis Powierzchnia podłoża [m2] Powierzchnia ścian [m2]
1 Sypialnia rodziców 23,75 52,31
2 Garderoba rodziców 5,11 21,68
3 Pokój 1 dziecka 14,01 33,7
4 Gabinet 16,41 36,8
5 POKÓJ 2 dziecka 15,76 35,97
6 Łazienka 12,8 44,09
7 Kuchnia 14,79 39
8 Garderoba 4,14 21,48
9 Holl 29,09 67,42
10 Pokój dzienny i jadalnia 55,3 66,2
11 WC 6,47 26,77
12 Pralnia i schowek 3,68 18,77
13 Balkon 2,62 13,8
14 Balkon 2,62 13,8
15 Taras 57,33 62,7
Suma 263,88 554,49
Powierzchnia Użytkowa 201,31 464,19
Powierzchnia Tarasów 62,57 90,3
5. Opis techniczny przebudowy mieszkania
5.1. Przedpokój
Przedpokój jest pomieszczeniem mającym zasadniczy wpływ na wartość użytkową mieszkania pod względem komunikacyjnym, stanowi on bowiem węzeł komunikacyjny w jego układzie funkcjonalnym. Układ konstrukcyjny istniejącego mieszkania pozwolił na wyburzenie niektórych ścianek działowych pokazanych na projekcie, i dzięki temu uzyskano wygodną komunikację. Drzwi prowadzące do mieszkania zmienione z szerokości 90 do 120 cm, aby zapewnić osobie niepełnosprawnej swobodny przejazd. Próg mieszczący się między klatką schodową a wejściem do mieszkania został całkowicie usunięty i wyrównany. Korytarze w hollu prowadzące do sypialni i gabinetu w istniejącym mieszkaniu były za wąskie, dlatego zostało zlikwidowane jedno WC i poszerzony został korytarz z najwęższego miejsca wynoszącego 90 cm do 120 cm. Dzięki temu w hollu uzyskano swobodną przestrzeń manewrową wynosząca 150x150 cm. Taka szerokość korytarza pozwala na przejazd wózkiem inwalidzkim i swobodne poruszanie się osób pieszych.
5.2. Łazienka
Łazienka dostosowana do potrzeb osoby niepełnosprawnej jest obszerna i ma możliwość zainstalowania niezbędnych urządzeń pomocniczych, takich jak poręcze, podpórki i uchwyty, ułatwiające poruszanie się i korzystanie z poszczególnych elementów wyposażenia. Przy projektowaniu łazienki dostępnej najważniejszą wytyczną była minimalna powierzchnia przestrzeni manewrowej wynosząca 150 x 150 cm dla wózka inwalidzkiego. Większość elementów wyposażenia łazienki to elementy stałe – umywalka lub wanna, które ze względu na swoje gabaryty warunkują rozplanowanie całej przestrzeni pomieszczenia. Oprócz zachowania zasad ergonomii i funkcjonalności podstawowym warunkiem projektu łazienki dla osoby niepełnosprawnej jest uwzględnienie zachowania zasad bezpieczeństwa. Zaprojektowana łazienka będzie umożliwiała korzystanie zarówno z wanny jak i prysznica, co daje dużą wygodę. W łazience znajduje się grzejnik drabinkowy, który doskonale nadaje się również do suszenia ręczników, a także szafka stojąca z drzwiczkami przesuwnymi oraz wygodnymi drzwiczkami wysuwanymi a półki i szuflady znajdują się w strefie wygodnego zasięgu. Drzwiczki szafek otwierają się do kąta 180o. Zastosowano również żaluzje. Podgrzewana podłoga zapewnia użytkownikom komfort przebywania w łazience, a oprócz tego mokra podłoga będzie szybciej wysychać. Gniazda elektryczne w łazience posiadają hermetyczną klapę zabezpieczającą przed dostaniem się wody. Są zamontowane w przedziale 40-130 cm od poziomu podłogi. Wszystkie dodatkowe akcesoria, galanterię łazienkową i przybory toaletowe są o gładkich, obłych kształtach, aby zminimalizować ryzyko strącenia, potłuczenia czy skaleczenia. Krawędzie wanny, blatów czy narożniki są obłe dla poprawienia bezpieczeństwa ich użytkowania.
5.2.1. Kabina ustępowa
Otwarta kabina ustępowa została zaprojektowana tak, by osoba poruszająca się na wózku mogła przesiadać się z wózka na sedes bokiem. Niepełnosprawny może podjechać równolegle do miski, po czym przesiąść się na nią korzystając z odpowiednich poręczy. Ten sposób przesiadania się wymagał z boku miski wolnej przestrzeni szerokości 80 cm, dlatego ścianka działowa tworząca otwartą kabinę została skrócona o 30 cm. Dzięki temu uzyskano przestrzeń manewrową, a także powierzchnię na ścianie dla poręczy. Kabina ustępowa została wyposażona w miskę ustępową lejową, wiszącą. Wysokość wraz z deską jest równa wysokości siedziska wózka, czyli 50 cm. Zastosowanie miski wiszącej pozwala na odzyskaniu powierzchni komunikacyjnej pod urządzeniem oraz ułatwia utrzymanie czystości posadzki. Oś miski ustępowej ustawionej bokiem do ściany działowej znajduje się w odległości 40 cm. Ułatwia to korzystanie z poręczy uchylnych zamontowanych na ścianie. Z drugiej strony muszli w odległości 35cm od jej osi zainstalowana została druga poręcz o wysięgu 60 cm. Dzięki temu osoba niepełnosprawna może przesiadać się z wózka na sedes także przodem. Miska ma długość 55 cm, co wystarczy do korzystania z podwieszanej miski ustępowej. W okolicy miski ustępowej znajduje się miejsce na tylny przycisk do spuszczania wody oraz papier toaletowy.
5.2.2. Umywalka
Zamiast umywalki został zainstalowany wygodny, stalowy dwukomorowy zlewozmywak z syfonem umożliwiającym podjazd wózkiem. Zapewnia on wygodny podjazd do brzegu umywalki oraz swobodne opacie łokci na bokach. Szerokość zlewozmywaka wynosi 60 cm a głębokość 50 cm. Blat po obu stronach zlewozmywaka może zostać wykorzystany jako miejsce od odstawienia przyborów toaletowych i kosmetyków. Przy adaptowaniu tej części łazienki, dobrym rozwiązaniem były dwa duże, nisko podwieszone na wysokości 90 cm lustra. Umożliwiają one doskonałe odbicie twarzy i ramion niepełnosprawnego. Duża powierzchnia luster sprawia, że są one wygodne także dla osób przed nim stojących.
Przy projektowaniu umywalki zastosowany został specjalny system odpływowy z syfonem podtynkowym, dzięki czemu nie jest on powodem kontuzji nóg przy manewrowaniu wózkiem. Baterie umywalkowe z mieszaczem o przedłużonej wlewce, są łatwo dostępne, bezpieczne i wymagające tylko minimalnych ruchów rękami. Gniazdka elektryczne znajdują się daleko od źródła wody. Są zainstalowane z boku umywalki w wewnątrz szafki zawieszonej przy umywalce. Jest to hermetyczny osprzęt natynkowy do zamontowania na meblu. Punkty świetlne przy umywalce są zamontowane w górze szafki i dobrze oświetlają twarz osoby na wózku. Przybory toaletowe znajdują się tradycyjnie na półce między lustrami oraz w szafce z boku umywalki.
5.2.3. Wanna
Zastosowana wanna służy nie tylko utrzymaniu higieny, ale także zapewnia kąpiele lecznicze i hydroterapię. Umożliwia położenie się i swobodne ruchy rąk. Wanna to posiada powierzchnię antypoślizgową o ryflowanym dnie zapewniającą bezpieczną kąpiel. Szerokość wanny wynosi 70 cm, głębokość 42 cm przy długości 170 cm. Wysokość wanny równa się wysokości siedziska wózka inwalidzkiego, czyli 50 cm. Zamontowana poręcz w kształcie litery L i dwie poręcze poziome pomagają osobie niepełnosprawnej we wszystkich fazach ruchu podczas wchodzenia do wanny i wychodzenia z niej. Bateria z termostatem umożliwia nastawienie temperatury wody przed wejściem do wanny, dzięki czemu osoba nie poparzy się. Jest także wyposażona w przyłącze do węża natrysku. Armatura jest zamontowana w miejscu zapewniającym kąpiącemu się łatwy dostęp bez konieczności podnoszenia tułowia. Na wannie znajduje się specjalna ażurowa ławka wannowa umożliwiająca obrót, mogąca pełnić funkcje siedziska czy stolika na przybory toaletowe.
5.2.4. Natrysk
Powierzchnia posadzki łazienki z natryskiem jest antypoślizgowa. Niezbędne pole manewrowe potrzebne do przesiadania się z wózka na krzesełko prysznicowe wynosi 130 x 160 cm. Przestrzeń powierzchni kabiny prysznicowej to 100 x 100 cm, ze spadkiem 1-2 procent w kierunku kratki ściekowej. Ważne jest, aby kratka znajdowała się pod siedziskiem prysznicowym. W łazience dokonano montażu zespołu prysznicowego, ławeczki o siedzisku ażurowym, a dla większego komfortu, wyłożonych ciepłym w dotyku winylem, zamocowane uchylne. Ławeczka posiada podłokietnik i oparcie tylne, co w znacznym stopniu poprawia komfort kąpieli. Zamontowano również panel prysznicowy wyposażone w funkcję hydro. Do przesiadania się służą odpowiednio dobrane antypoślizgowe składane poręcze asekuracyjne ze stali nierdzewnej zamontowane na ścianie. Obok prysznicu znajduje się także wygodna półka zamocowana na odpowiedniej i wygodnej wysokości.
5.2.5. Podstawowe wytyczne
o minimalna powierzchnia manewrowa 150 cm x 150 cm,
o optymalna wysokość uchwytów poziomych 75-80 cm od poziomu posadzki,
o antypoślizgowa powierzchnia,
o optymalna wysokość miski ustępowej 45-50 cm,
o przycisk spłukiwania wody na wysokości 100 cm,
o minimalne wymiary powierzchni brodzika 100 cm x 100 cm,
o wysokość górnej krawędzi umywalki 80 cm,
o wolna przestrzeń pod umywalką 65 cm,
o minimalna odległość gniazd elektrycznych od źródła wody 60 cm,
o wysokość gniazd elektrycznych 40-130 cm.
5.3. Kuchnia
Funkcjonalną kuchnię należało zaprojektować zgodnie z zasadami ergonomii, w taki sposób, aby ustawienie sprzętów i mebli umożliwiało przygotowanie posiłków w możliwie jak najbardziej wygodny i bezpieczny sposób. Szerokość drzwi kuchennych mierzona w świetle otworu wynosiła 80 cm, była to jednak za mała szerokość dla wózka osoby niepełnosprawnej, dlatego zastosowano drzwi szerokości 100 cm jednego skrzydła. Należało przewidzieć także wolną przestrzeń umożliwiającą manewrowanie wynoszącą 150 cm po obrysie koła oraz swobodnego dostępu do szafek i urządzeń kuchennych, a także dogodny dostęp do wszystkich urządzeń i sprzętów. Linia ciągu kuchennego została zaprojektowana bez załamań i występów ze względu na swobodne przesuwanie sprzętów i przygotowywanie posiłków. Drzwi otwierają się do wewnątrz, a skrzydło nie zachodzi na sprzęty kuchenne. Zaprojektowana wysokość płaszczyzny roboczej wynosi 80 cm od poziomu posadzki, natomiast głębokość blatu roboczego 55 cm. Jest to rozwiązanie wygodne zarówno dla sprawnego użytkownika, jak i osoby poruszającej się na wózku. Biorąc pod uwagę różnice w budowie ciała poszczególnych użytkowników kuchni, alternatywnym rozwiązaniem są zastosowane w szafkach blaty wysuwane. Łączna długość ciągu roboczego to optymalna płaszczyzna robocza wynosząca 500 cm. Blat roboczy w miejscu przygotowania posiłków między płytą kuchenną a zlewozmywakiem jest podjezdny.
Zlewozmywak został zabudowany szafką z drzwiczkami przesuwnymi sprawiającą wrażenie niedostępnego dla wózka, ale jest możliwe przesunięcie drzwiczek i swobodne podjechanie wózkiem pod zlewozmywak. Krawędzie blatów roboczych zostały zaokrąglone. Swobodny zasięg ruchu osoby poruszającej się na wózku znajduje się w paśmie 40-130 cm, dlatego należało rozplanować rozstaw szafek nie tylko dla wygody użytkownika, ale przede wszystkim dla bezpieczeństwa. Aby zapewnić swobodne manewrowanie wózkiem, należało:
• część dolnych szafek kuchennych przerobić szafki na kółkach, co dzięki temu pozwoliło na łatwe ich wysunięcie,
• dolną krawędź szafek stojących cofnąć o 15 cm od lica szafki na wysokość 30 cm, co umożliwiło podjazd dla osoby na wózku.
Newralgicznym punktem w kuchni były narożniki, ale przy adaptacji wykorzystano je jako atut, umieszczając tam funkcjonalne szafki z obrotowymi koszami i wysuwanym wnętrzem. W kuchni dla osoby niepełnosprawnej bardzo dobrym rozwiązaniem było zastosowanie szafek typu cargo, ten typ szafki pozwala na pełne wykorzystanie jej głębokości. Kolejnym rozwiązaniem było zastosowanie szafek z koszami i półkami obrotowymi. Drzwiczki szafek kuchennych otwierają się do 150 stopni, co znacznie ułatwi manewrowanie wózkiem i sięganie po produkty. Szuflady w szafkach zostały mocowane na prowadnicach rolkowych z blokadą uniemożliwiającą wypadnięcie. Uchwyty szafek i szuflad są wygodne, o nieostrych krawędziach i nie za mocno wystające poza lico szafki. Aby uwzględnić strefę dobrego zasięgu rąk osoby siedzącej na wózku, należało umieścić produkty żywnościowe i najczęściej używane przedmioty na wysokości 130 cm. Okap kuchenny w kuchni zaadaptowanej znajduje się na wysokości umożliwiającej łatwe sterowanie, czyli 30 cm nad blatem.
Dobrym rozwiązaniem dla osoby niepełnosprawnej jest zastosowany zlewozmywak jednokomorowy z ociekaczem. Bateria kuchenna jest jednouchwytowa z mieszaczem oraz wyciąganą rączką prysznicową - wlewką - pozwalającą na łatwiejsze mycie produktów czy urządzeń. Zastosowano zmywarkę o mniejszej ładowności ze względu na łatwiejszą obsługę, wbudowaną w ciągu płaszczyzny roboczej, co znacznie ułatwia ładowanie naczyń w pozycji siedzącej z boku.
Szafki i półki w kuchni przy adaptacji zostały tak rozmieszczone, aby osoba na wózku inwalidzkim mogła swobodnie sięgać po najczęściej używane przedmioty. Szafki wiszące zostały zamontowane na wysokości 30 cm nad miejscem pracy.
W kuchni osoby niepełnosprawnej bardzo dobrym rozwiązaniem było zastosowanie szafki typu cargo, ponieważ ten typ szafki pozwala na pełne wykorzystanie jej głębokości. W pozostałych szafkach zamiast tradycyjnych szuflad, zamontowane zostały ażurowe szuflady-koszyki. Mają one blokady zabezpieczające przed wypadaniem, są lekkie i przewiewne.
W kuchni wzdłuż ściany został umieszczony także dobrze dostępny, półokrągły stolik, o usytuowaniu blatu umożliwiającym podjazd wózkiem. Do wyposażenia kuchni dodano specjalne sprzęty ułatwiające osobie niepełnosprawnej wykonywanie poszczególnych czynności w kuchni, takie jak szczoteczka do mycia owoców, warzyw, naczyń; obieraczka do owoców i warzyw; szczotka do mycia naczyń; czy chwytak sterowany przyciskiem w rączce pomocny w wyjmowaniu przedmiotów z miejsc znajdujących się poza zasięgiem rąk.
Kontakty i włączniki elektryczne do sprzętu kuchennego powinny znajdują się na ścianach 10 cm powyżej krawędzi blatu lub na specjalnych panelach elektrycznych. Podłoga jest bez progów, stopni, uskoków czy załamań w posadzce, zaś powierzchnia podłogi antypoślizgowa. Przedmioty szklane i ceramiczne znajdują się na dolnych półkach lub na takiej wysokości, na jakiej jest możliwość pewnego uchwytu ręki.
Do oświetlenia kuchni jako podstawowe użyto jako oświetlenie górne jednej lampy. Jako oświetlenie blatu roboczego zastosowano system oświetlenia znajdujący się pod górnymi szafkami wiszącymi. Większe doświetlenie kuchni nie było konieczne z uwagi na znajdujące się w pomieszczeniu dwa okna.
5.3.1. Podstawowe wytyczne
• antypoślizgowa powierzchnia posadzki,
• minimalna powierzchnia manewrowa 150 cm,
• optymalna wysokość płaszczyzny roboczej to 80-85 cm,
• głębokość blatu roboczego 55-60 cm,
• minimalna szerokość blatu roboczego to 80 cm,
• minimalne pole płaszczyzny odstawczej przy zlewozmywaku i kuchence 40 cm,
• drzwiczki szafek kuchennych powinny się otwierać do 110-180 stopni.
5.4. Sypialnia
Wielkość miejsca do spania w zaadaptowanej sypialni umożliwia swobodne manewrowanie wózkiem oraz przesiadanie się i słanie łóżka. Usytuowanie łóżka zapewnia dostęp do niego z trzech stron, przy czym szerokość dojścia do jednego z boków, zapewnia przestrzeń wynoszącą 140 cm szerokości i 160 cm długości.
Pokój sypialny jest również wyposażony w:
o szafki nocne,
o toaletkę z wygodnym blatem podjezdnym i z krzesełkiem obrotowym,
o lustro nad toaletką, posiadające regulowany kąt nachylenia,
o bieliźniarkę z łatwymi do wysuwania szufladami,
o półkę nad łóżkiem, zamocowaną na wysokości,
o wyłączniki światła, łatwo dostępne z pozycji leżącej, umieszczone obok wezgłowia,
o lampki na wyginanych pałąkach, umieszczone na ścianie ponad łóżkiem
W sypialni łóżko zostało specjalnie dostosowane. Pozycję ciała można swobodnie zmieniać, regulując pilotem położenie każdej z trzech części stelaża. Ruch można zatrzymać w wybranej fazie. Oprócz tego na stelażu łóżka znajdują się również zagłówki na plecy. Zaprojektowana sypialnia to miejsce, w którym osoba poruszająca się na wózku może samodzielnie poruszać się bez potykania o komody czy szafy. Dodatkowym atutem jest to, że sypialnia znajduje się niedaleko łazienki.
Głównym oświetleniem w sypialni jest sufitowa lampa wisząca, bocznym oświetleniem są lampki znajdujące się przy łóżku, oraz podświetlane lustro.
Powierzchnia podłogi w sypialni powinna umożliwiać łatwe poruszanie się wózkiem, dlatego zastosowano panele podłogowe.
5.4.1. Podstawowe wytyczne
• wolna powierzchnia manewrowa dla wózka - 150 cm,
• minimalna szerokość drzwi 90 cm,
• antypoślizgowa powierzchnia podłogi,
• wygodna powierzchnia łóżka to 90 x 200 cm,
• optymalna wysokość łóżka z materacem to 50 cm od poziomu posadzki,
• wolny pas swobodnego dojścia do łóżka - 90 cm,
• wolne miejsce pod łóżkiem na podnóżek wózka, wysokość - 30 cm, głębokość 20 cm,
• zabezpieczenie krawędzi łóżka ruchomymi szczytami bocznymi.
5.5. Gabinet
Pomieszczenie to zostało zaprojektowane dla osoby na wózku, która wiele czasu spędza w domu pracując. Wymaga to wygodnego i odpowiednio wyposażonego miejsca pracy jest niezbędne. W toku adaptacji usytuowanie, wielkość i wyposażenie miejsca pracy było zależne od charakteru pracy. Założono w adaptacji, że osoba niepełnosprawna pracuje w gabinecie głównie wieczorem, przy świetle sztucznym, dlatego zrezygnowano z umieszczenia biurka przy oknie, zwłaszcza, że wpłynęłoby to na niekorzystne rozplanowanie wnętrza. Drzwi w gabinecie były za wąskie, dlatego zmieniono szerokość z 80 cm na 100 cm. Wielkość płaszczyzny roboczej, czyli blat biurka ma długość 60 cm i szerokość 150 cm, co całkowicie zaspokaja optymalne potrzeby przestrzeni do pracy. Dodatkowo biurko posiada funkcję regulacji długości nóg, co jest znacznie wygodniejsze dla osoby na wózku. Blat biurka jest specjalnie zabezpieczony listwą, co zapobiega spadaniu przedmiotów.
Cechy gabinetu:
• pomieszczenie wyposażone zostało w specjalne mobilne szafki-kontenery na kółkach z blokadami,
• monitor stojący na biurku znajduje się na poziomie wzroku,
• pod biurkiem znajduje się szafka na kółkach,
• zintegrowana listwa elektryczna dla korzystania z wielu urządzeń elektrycznych zainstalowana na boku biurka,
• biurko jest przystosowane do obsługi z dwóch stron,
• szuflady są zabezpieczone przed wypadnięciem i wyposażone w prowadnice ułatwiające wyciąganie.
• szafka na akta posiada dostępną wysokość 80 cm
• wyższe szafy mają dogodne rozstawienie półek, z wydzielonym miejscem
• na segregatory, akta itp.
W przypadku osób poruszających się na wózkach najważniejsze jest zachowanie odpowiedniej wolnej przestrzeni przy biurku ze względu na konieczność manewrowania. W celu zwiększenia powierzchni roboczej biurka, zastosowano system wysuwanych blatów, nadstawek i półek.
Podstawą jest zapewnienie światła dziennego, które zostało uzyskane przez obszerne okno. Pomieszczenie zostało także doświetlone przez sufitowe, boczne oraz znajdujące się na meblach światło sztuczne. Dla osoby niepełnosprawnej praworęcznej światło sztuczne znajduje się z lewej strony. Oświetlenie sztuczne zostało dobrane tak, aby była możliwość płynnej zmiany kąta nachylenia padania światła. W tym przypadku najkorzystniejszym rozwiązaniem było zastosowanie lampy na ruchomym ramieniu z możliwością zmiany ustawienia pion/poziom.
6. Materiały i wyposażenie
poręcze i uchwyty Makro-LUX, AKCJUM
miska ustępowa lejowa, wisząca dł. 55 cm, OMINA CLASIC, FHUJ OSTROWICKI, na zamówienie
deska sedesowa, OMINA VITA, FHUJ OSTROWICKI
stelaż KOMBIFIX do montażu miski ustępowej, GEBERIT
przycisk naścienny spłukujący dwudzielny pneumatyczny, GEBERIT
umywalkowy podtynkowy zestaw odpływowy, GEBERIT
bateria umywalkowe, bezdotykowa z mieszaczem, chrom, ELECTRA, ORAS OLESNO
uchwyt papieru toaletowego z przykrywką i hak z zaciskiem do montażu na poręczy, LEHNEN
kliniczna bateria umywalkowa z przedłużonym uchwytem, chrom, ORAS OLESNO
kliniczna bateria wannowo-natryskowa bez wylewki, z przedłużonym uchwytem, chrom, ORAS OLESNO
wanna 170 x 70 cm, dno ryflowane, GAMMA, SANITEC KOŁO
bateria wannowa termostatyczna, chrom, OPTIMA, ORAS OLESNO
wąż natryskowy wzmacniany, dł. 200 cm, ORAS OLESNO
rączka natryskowa z przyciskiem bidetta, chrom, VIENDA, ORAS OLESNO
trzymak naścienny na rączkę natryskową, chrom, ORAS OLESNO
ławka, Sklep ze sprzętem rehabilitacyjnym MHSI
uchwyt kątowy lewy 40 x 60 cm, chrom, GRAMED
uchwyt prosty 60 cm, chrom, GRAMED
uchwyt ruchomy 80 cm, chrom, GRAMED
uchwyt wannowy W4, 140 70 90 cm
krzesełko prysznicowe uchylne z oparciem, LEHNEN
uchwyt elementu przegubowego prysznicowego, LEHNEN
poręcz prysznicowa pozioma z gładkim ramieniem pionowym, 72,2 x 76,2x 110 cm lewa, stal nierdzewna, LEHNEN
koszyk na mydło do montażu na poręczy, LEHNEN
poręcze WC uchylne łukowe 60 cm, stal nierdzewna, LEHNEN
bateria prysznicowa termostatyczna, NMB 015, AKCJUM
prysznic bidetowy (rączka wysokociśnieniowa z wężem), AKCJUM
grzejnik drabinkowy FOCUS CHROM, chrom, ENIX
łóżko 2-osobowe (rama, stelaże, materace, zagłówki), ŁÓŻKA PRAWDZIWE
lampka KRAMARE, IKEA
lampa sufitowa CALYPSO, IKEA
lampa sufitowa DECO, ELEKTRA
toaletka ANTTIS, IKEA
lustro z regulowanym kątem nachylenia, Sklep ze sprzętem rehabilitacyjnym NEURON
antypoślizgowe płytki ceramiczne podłogowe 20 x 20 cm, PANAMA, BILMEX
uchwyty do szafek z chromowanego cynku TAG, IKEA
półka wysuwana z przegródkami KOMPLEMENT, IKEA
szafka z żaluzją z wyciętym otworem w blacie na 2 komory zlewozmywaka, na zamówienie
antypoślizgowe płytki ceramiczne podłogowe 35 x 35 cm, LIMA, OPOCZNO S.A.
komplet szafek kuchennych KALSEBO/FAKTUM wysokości 80 cm, IKEA
głęboka szuflada RATIONELL, IKEA
oświetlenie pod szafki wiszące NON, IKEA
wyciągana spiżarnia z szufladami na 2 wysokościach RATIONELL, IKEA
wieszak na pokrywki wewnątrz szafek RATIONELL, IKEA
kosze na platformie RATIONELL, IKEA
szafka z obrotowymi koszykami, IKEA
kosze druciane srebrne, różne wymiary, CASTORAMA
półokrągły stół LAURILA, IKEA
szczotka do zmywania naczyń, MEYRA, ORITO SERVICE
obieraczka do warzyw, MEYRA, ORITO SERVICE
szczotka do mycia warzyw, MEYRA, ORITO SERVICE
chwytak rehabilitacyjny, KAMATUR
bateria kuchenna z wyciąganą rączką natrysku i przedłużonym uchwytem, chrom, VEGA, ORAS OLESNO
lodówka, WHIRLPOOL POLSKA
piec z płytą ceramiczną, AMICA
okap kuchenny, WHIRLPOOL POLSKA
zlewozmywak blatowy jednokomorowy lewy, z syfonem INOX, AVVENIRE/DEANTE, CASTORAMA
prowadnice rolkowe, CASTORAMA
lampa z kloszem SAX, IKEA
stalowy mostek wykonany z blachy ryflowej, na zamówienie
biurko komputerowe z regulowaną długością nóg, na zamówienie
szafka na kółkach OPPLI na TV, IKEA
drążek z hakiem do zasłon, OBI
zestaw komputerowy, OPTIMUS
krzesło obrotowe, CASTORAMA
pojemniki z nylonu, OBI
prowadnica DOUBLE TOP W30P, VALCOMP
deska do prasowania z wyprofilowanymi nogami DRESSFIX DUO, AGED
zlewozmywak jednokomorowy, EMALIA
szafka ścienna, OBI
stołek na kółkach TRAKTOR, IKEA
dywan perski, OBI
system oświetleniowy MAGNESIUM, IKEA
lampa biurkowa z lakierowanej stali AROD, IKEA
szafka z szufladą na kółkach EFEKTIV, IKEA
regał na segregatory RS003, ELMA
reflektor SEXTOL, chrom, IKEA
lustra różnej wielkości, OBI
okleina na meble, CASTORAMA
7. Wykończenie wnętrz
7.1. Oświetlenie
Nowoczesne systemy oświetleniowe zastosowane przy adaptacji pozwalają oświetlić wnętrze nie tylko prawidłowo, ale też, dzięki oświetleniu, umożliwiają podkreślenie ciekawych elementów wnętrza, poprawiają proporcje pomieszczenia i ukrywają elementy mniej ciekawe.
Bez względu na wielkość i funkcję pomieszczenia - niezależnie od tego czy będzie to pokój dzienny, sypialnia, czy łazienka - zastosowano kilka alternatywnych możliwości oświetlenia, z różnego rodzaju źródłami światła.
Przy projektowaniu oświetlenia wzięto pod uwagę fakt, że skuteczność oświetlenia zależy od stopnia pochłaniania światła przez otoczenie. Inaczej światło "układa się" na powierzchniach jasnych i gładkich, a inaczej na ciemnych i fakturowanych, które pochłaniają znacznie więcej światła i dają zupełnie inne efekty wizualne.
Biorąc pod uwagę te parametry, oświetlenie zastosowane przy adaptacji mieszkania można podzielić na:
o oświetlenie stałe - głównie oświetlenie górne (sufit), boczne (ściany, wnęki)
o oświetlenie ruchome - lampy stojące, lampy na biurka, lampy montowane do półek i sprzętów ( lampy podłogowe mają stabilną, niewywrotną podstawę)
o oświetlenie robocze - powierzchnie robocze nie odbijają światła i nie dają refleksów
o oświetlenie akcentujące - oświetlenie punktowe, ukierunkowane pozwalające zaakcentować detal lub miejsce
W sypialni na przykład został wbudowany system dublowania włączników. Pozwala on na sterowanie światłem (włączanie/wyłączanie) z różnych miejsc w mieszkaniu. W pokoju dziennym zastosowano włączniki z opcją ściemniacza, który pozwoli na łatwe operowanie intensywnością światła i dodatkowo buduje nastrój w pomieszczeniu. Opcją, która kreuje wygląd w mieszkaniu, jest barwa światła sztucznego, która także ma niebagatelny wpływ na nasze samopoczucie.
Przyjazna dla otoczenia jest żółta barwa światła. Daje ona złudzenie i jest najbardziej porównywalna do światła dziennego. Zastosowana jest ona w pomieszczeniach, w kuchni, pokoju dziennym oraz gabinecie.
Biała barwa światła jest światłem "zimnym", niezmieniającym barw przedmiotów, ale też niezbyt przyjemnym dla oka. Oświetlenie tego typu zastosowano jest do pomieszczeń gospodarczych i mało używanych takich jak schowek, lub WC. W pozostałych pomieszczeniach barwy światła zmieszano.
7.2. Podłogi
Podłogi w mieszkaniu istniejącym nie zostały zmieniane z wyjątkiem kuchni oraz łazienek, gdzie zmieniono je na antypoślizgową posadzkę z płytek i terakoty. W pozostałych pomieszczeniach podłogi wykonane były z okładzin kamiennych oraz paneli podłogowych, co nie zostało zmienione.
7.3. Instalacje
Ogrzewanie, systemy wentylacyjne oraz instalacja elektryczna nie wymagały zmian. W łazience dodano grzejnik drabinkowy. Instalacje elektryczne wymagające zmian zostały opisane w poszczególnych pomieszczeniach.
8. Zestawienie powierzchni i kubatury
9. Bibliografia
• ABC mieszkania bez barier, Fundacja Dom Dostępny, Warszawa 2003
• Adaptacja mieszkań dla inwalidów, K. Jaranowska Wydawnictwo Spółdzielcze, Warszawa 1983r.
• Rozwiązania przestrzenne, architektoniczne i techniczne uwzględniające potrzeby osób niepełnosprawnych, Wydawnictwo Komandor, Warszawa 1998r.
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 89, poz. 415)
9.1. Inne źródła
Portal dla osób niepełnosprawnych
http://www.niepełnosprawni.info
Rehamobil - dystrybutor sprzętu rehabilitacyjnego, realizator wniosków NFZ w całej Polsce. Specjalizuje się w przystosowaniu budynków dla potrzeb osób niepełnosprawnych
http://www.rehamobil.pl
Dom bez Barier (wydawnictwo Murator)
http://www.dombezbarier.pl
Okna i drzwi - fakro
http://www.fakro.com.pl
Okna i drzwi - voma
http://www.voma.com.pl
Dźwigi/Windy
http://www.otis.com
Wyposażenie sanitarne
http://www.jak.waw.pl
Wyposażenie łazienek
http://www.akcjum.com.pl
Koło - łazienki
http://www.kolo.com.pl
Producent wind, dźwigów, specjalistycznych platform dla osób niepełnosprawnych
www.rokalcm.com
Sprzęt rehabilitacyjny oraz urządzenia likwidujące bariery architektoniczne
http://www.euromobil.ultra.pl
10. Uwagi
o Ilustracje aranżacji wnętrza łazienki, kuchni, sypialni oraz gabinetu zostały wykonane programem komputerowym do projektowania konstrukcyjnego i przestrzennego: ARCON 6.0.