Tematem utworu sa rozwazania podmiotu lirycznego dotyczące życia i jego przeciwności. Podmiot liryczny się nie ujawnia. Jest to przykład liryli pośredniej opisowej. Pidmiot liryczny można utożsamić z człoweikiem, który wiele przeżył i doświadczył. Adresatem jest każdy czytelnik. Mamy tu do czynienia ztoposem okrętu, który tutaj oznacza życie ludzkie ze wszystkimi jego przeciwnościami.

W zasadzie porównywanie "Sarmaty", widzianego jako typowego obywatela XVI, XVII-wiecznej Polski, z tzw. "człowiekiem XX wieku" byłoby równoznaczne wykazywaniu oczywistych różnic, kontrastów widocznych pomiędzy ideologiami, poglądami dwóch odległych epok Taki tok rozumowania doprowadziłby autora pracy do wielu wniosków-truizmów, poprzedzonych wariacjami na przykład na temat diametralnej zmiany w podejściu do roli edukacji w życiu człowieka, czy też zmiany znaczenia pojęcia "kosmopolita" w XX wieku.

Na początku powiem trochę o samym stylu barokowym - powstał w Rzymie w końcu XVI wieku, skąd rozpowszechnił się na całą Europę – a później nawet przekroczył granice kontynentu – i trwał do połowy XVII wieku. Do najbardziej typowych jego cech należą: monumentalizm, dynamizm, malowniczość, płynność linii, bogactwo dekoracji i form ornamentalnych.

BAROK, kierunek w kulturze eur. XVII i 1 poł. XVIII w., zapoczątkowany we Włoszech w 2 poł. XVI w.; objął także niektóre kraje Ameryki Łacińskiej. Słowo barok, o nie wyjaśnionej do czasów obecnych genezie, pojawiło się w XVII w. i pierwotnie oznaczało dziwactwa, nieregularności w sztuce; termin użyty w estetyce w poł.