Poezja
Podmiot liryczny- osoba mówiąca w wierszu
Zwrotka (strofa)- układ wersów połączonymi rymami
Wers- linijka tekstu
Rym, podobieństwo brzmienia wyrazów na końcu wersu
Rytm- opiera się na powtarzalności pewnych elementów
Uosobienie (personifikacja)- nadanie przedmiotom cech ludzkich przedmiotom i zwierzętom
Ożywienie (animizacja) – nadanie przedmiotom cech istot żywych
Kontrast- zestawienie dwóch elementów na zasadzie przeciwieństwa
Powtórzenie- wielokrotne użycie tego samego wyrazu lub wyrażenia
Refren- powtórzenie całego fragmentu po każdej zwrotce
Dzwiękonaśladownictwo (onomatopeja)- naśladowanie dźwięków za, pomocą wyrazów np. szum lub zlepków głosek np. szy…
Instrumentacja głoskowa – nasycenie tekstu daną grupą głosek
Przenośnia (metafora)- tworzenie nowych, znaczeń o niedosłownym znaczeniu
Proza
Narrator- osoba mogąca w tekście pisanym prozą (1 os. Lub 3 os.)
Bohater- osoba, która bierze udział w zdarzeniach
Świat przedstawiony- powstaje w wyobraźni autora i obejmuje: czas, miejsce, bohaterów, zdarzenia
Narracja- to wypowiedz narratora prezentująca ciąg zdarzeń
Akcja- ciąg zdarzeń logicznie ze sobą powiązanych i rozwijających się w czasie
Świat rzeczywisty- naprawdę istniejący
Świat fikcyjny – świat wymyślony przez autora
Świat realistyczny- wymyślony, ale prawdo podobny
Świat fantastyczny- wymyślony i nieprawdopodobny
Gatunki literackie
Baśń- tekst napisany prozą
Opowiadanie- krótki tekst pisany prozą z niewielką
Liczbą bohaterów i zdarzeń.
Powieść- obszerny utwór pisany prozą z rozbudowaną akcją
Formy wypowiedzi
Dialog-zapis rozmowy
List
-data, miejsce
-nagłówek
-wstęp
-zasadnicza treść listu
-pożegnanie, pozdrowienie
-podpis
-PS
Pozdrowienia
Życzenia
Opis- tekst prezentujący czyjeś wygląd czegoś lub kogoś
Charakterystyka- tekst prezentujący czyjeś wnętrze np. osobowość charakter
- przedstawienie postaci
-osobowość
-charakter
- cechy intelektu
- ocena postaci
Opowiadanie- tekst prezentujący przebieg zdarzeń
Plan wydarzeń- wydarzenia zapisane w punktach według ustalonej kolejności
Ogłoszenie- tekst dotyczący zagubienia czegoś lub zapowiadające jakieś zdarzenie
Zaproszenie
-kogo
-z jakiej okazji
-gdzie i kiedy
-kto zaprasza
-podpis