Ruch i światło w baroku są głównym środkiem wyrazu stanowiąc tym samym wyraźną opozycję do renesansu.Ruch, który przyszło mi omówić jest łatwo dostrzegalny w architekturze i powiązanej z nią rzeźbie jak i zarówno a może nawet przede wszystkim w malarstwie.
Zacznijmy zatem od malarstwa. Jest rzeczą oczywistą że za pomocą farby i pędzla najłatwiej ze wszystkich dziedzin ukazać ruch.To właśnie charakteryzuje tę epokę-próbowano uchwycić to, co nieuchwytne.Aby widz mógł odnieść wrażenie ruchu, postaci na obrazach niezależnie od tematyki dzieł uchwycone są w jednej chwili, prawie jakby zrobić im zdjęcie-w baroku podejmowano przeróżne tematy, tak więc w dziełach mitologicznych i religijnych bohaterowie najczęściej wielopostaciowych kompozycji uchwyceni są w momencie wysiłku, napięcia wszystkich mięśni (żeby posłużyc się przykładem: Rubens "Podniesienie krzyża" ; Rubens "Związek wody z ziemią") natomiast na obrazach przedstawiających sceny rodzajowe czy też portretach można poczuć się nie tylko jak widz ale jakby uczestnik całego wydarzenia które akurat ma miejsce, na przykład "Pani w czerwonym kapeluszu" Vermeera sprawia wrażenie nagle zawołanej kobiety oderwanej od czynności jaką właśnie wykonywała, jakby dosłownie przed chwilą odwróciła głowę i patrzyła wprost na swego obserwatora.Właściwie jedyną dziedziną malarstwa tak przecież dojrzale ukształtowaną w baroku w której ruch jest nieobecny jest martwa natura.Trudno się jednak temu dziwić z uwagi na pierwszy człon jej nazwy.W tej dziedzinie kluczową rolę odgrywa natomiast światło, które w innych rodzajach obrazów harmonijnie współżyje z ruchem.Światło na obarazach barokowych prowadzi wzrok widza ku omawianemu przeze mnie ruchowi, zwraca jego uwagę i wzbudza ciekawość.Co więcej prawie zawsze pada z niewidocznego na obrazie źródła w bardzo prosty sposób, sprawia wrażenie światła sztucznego, jakby z reflektora (nie, oni wtedy nie mieli reflektorów!).Gdyby nie światło ruch na obrazie barokowym w ogóle nie miałby szansy zaistnieć.Ruch oddany jest też w kompozycji obrazu, sceny religijne, rodzajowe i mitologiczne zawsze przedstawiają niesamowite zamieszanie, ciała postaci są ze spobą posplatane, unoszą się nienaturalnie w powietrzu, twarze bohaterów wyrażają to napięcie, to strach, czasem zainteresowanie.Zawsze jest to wyraz przelotny, chwilowy.Nienaturalne pozycje postaci na obrazach wymagały często skrótów perspektywicznych przez co ich ciała nabierają dziwnych na pierwszy rzut oka kształtów, gdy jednak dłużej przyjrzeć się tej problematyce zauważa się w tych ujęciach logikę i porzadek niewidoczne na początku.
