Najważniejsze wydarzenia potopu szwedzkiego:
A.Wkroczenie wojsk szwedzkich do Polski latem 1655r. w liczbie ok. 40 000(Wielkopolska i Litwa).
B.Kapitulacja:
Wielkopolskiego pospolitego ruszenia pod Ujściem 25 VII 1655r.,
Poddanie Poznania Szwedom pod wpływem Krzysztofa Opalińskiego, wojewody poznańskiego i innych magnatów,
Poddanie Szwedom Litwy przez Janusza Radziwiłła, wojewodę wileńskiego(Kiejdany 20 X 1655r. ),
Warszawy (wrzesień) i Krakowa (październik) 1655r.
C.Ucieczka Jana Kazimierza na Śląsk i wydanie w Opolu (20 XI 1655r.) uniwersału wzywającego naród do walki ze Szwedami.
D.Partyzantka chłopów na Podkarpaciu, odbicie Szwedom Nowego Sącza (XII 1655r.).
E.Obrona Częstochowy:19 XI-27 XII 1655r.
F.Powrót króla i złożenie ślubów w katedrze lwowskiej.
G.VI-VII 1656r.- bitwy pod Warszawą; 30 VI zajęcie jej przez Polaków, 28-30 VII ponowne zajęcie jej przez Szwedów na kilka tygodni.
H.Stopniowe wycofywanie się Szwedów z ziem Polski i Litwy, wypieranych przez wojska Stefana Czarnieckiego.
I.Ostatecznie zakończenie zmagań dopiero 3 V 1660r. pokojem oliwskim.
Sprawozdanie Sienkiewicza (na podstawie ?Potopu?):
Ad. A
Sienkiewicz na samym początku ukazuje potęgę wojsk szwedzkich, ich dominacje nad wojskami polskimi. Bezradność Polaków usprawiedliwia osłabieniem ojczyzny poprzez zabory. O klęskach dowiadujemy się jedynie ? po krótce?.
Narrator zatem jest zdecydowanie subiektywny . Według niego Polacy nie są prawdziwym spójnym wojskiem oraz nie potrafią podejmować szybkich, spójnych decyzji.
Ad. C
Dosyć krótki opis ucieczki Króla, usprawiedliwiający go- decyzja Króla jawi się jako słuszna i konieczna.
Ad. D
Wyolbrzymienie zwycięstw Polaków.
Ad. E
Wojna od tego momentu jest traktowana jako świętość. Z opisów Sienkiewicza wynika jedynie, że Polacy od tej pory odnoszą tylko sukcesy, a tak naprawdę fakty są inne.
Autor dokładniej opisywał zwycięstwa niż bitwy przegrane, wiele klęsk opisał skrótowo. Szczególne znaczenie nadał obronie Częstochowy. W Historii Polski w XVII-wiecznej dostrzegł analogię do sytuacji Polski w XIX wieku(wtedy powstał ?Potop?). Prawdę historyczną podporządkował idei krzepienia serc(nie traktował jej konsekwentnie). Heroizował głównych bohaterów. Zasadę konstrukcyjną ?Potopu? oparł na barokowym kontraście w kreacji zdarzeń i bohaterów:
1.wojna jako profanum staje się sacrum, ponieważ dotyczy obrony najważniejszych wartości.
2.tytuł ?Potop?(nawiązuje do Biblijnej symboliki) to jednocześnie kara za grzechy magnatów nadzieja dla cierpiących.
3.kontrastowa prezentacja postaci; wyraźny podział na pozytywne i negatywne. Czyli patriotów i katolików , a drugiej strony zdrajców.