Życie
Urodzona w Suwałkach w 1842 roku. Po ukończeniu warszawskiej pensji,
tej samej co Orzeszkowa, wyszła za mąż za Jarosława Konopnickiego, z którym
miała ośmioro dzieci. Małżeństwo było jednak bardzo nieudane i trzydziestopięcioletnia
pisarka postanowiła odejść wraz z dziećmi od męża i zacząć
wieść życie samodzielne. Było początkowo ono niezwykle trudne,
zarobkowała Konopnicka jako nauczycielka, stale jednak pisząc. W rezultacie
udało się jej osiągnąć poważny sukces. Po roku 1890, szykanowana
przez władze carskie oraz zmuszona leczyć jedną z córek, wyjeżdża na dłuższy
czas za granicę. Stale jednak utrzymuje kontakt z krajem, gdzie dużo –
także w prasie – publikuje. Włącza się w różne akcje społeczne, między innymi
strajk młodzieży szkolnej we Wrześni. Po powrocie do kraju otrzymuje
jako dar od narodu dworek w Żarnowcu, co pomogło jej w osiągnięciu stabilizacji
życiowej. Umarła w 1910 roku.
• Odważna emancypantka – decyzja
o odejściu od niedobrego męża
wraz z dziećmi była naprawdę bardzo
odważna; dalsze decyzje Konopnicka
podejmowała z taką samą
determinacją. Dzięki temu osiągnęła
sukces, zapewniła i dzieciom,
i sobie utrzymanie, a nie było to
łatwe dla samotnej kobiety pod koniec
wieku dziewiętnastego.
• Autorka pierwszych polskich repor- reportaży
taży więziennych – pierwsza podjęła
taką tematykę, odwiedzając więzienie
dla kobiet i próbując przedstawić
problem ich trudnej egzystencji.
• Liryczka czasów niepoetyckich –
znana jako autorka utworów publicystycznych,
jest jednak także interesującą
twórczynią wielu liryków,
także o chrakterze erotycznym,
ukazujących subtelność duszy
ludzkiej (np. Kubek).
Twórczość
• Bardzo różnorodna tematyka i gatunki. Znana – jedna z pierwszych – pisarka
literatury dziecięcej (O krasnoludkach i sierotce Marysi, Na jagody).
Pozytywistka ukazująca problemy społeczne, niedolę dzieci – Nasza szkapa.
Problem asymilacji Żydów, ich równouprawnienia oraz stosunku społeczeństwa
polskiego do pogromów antyżydowskich ukazany w noweli Mendel
Gdański.
• Miłosierdzie gminy – obraz fałszywego miłosierdzia, które skazuje człowieka
na cierpienie i niezasłużoną pogardę.
• Wiersze, mające często tematykę, rzec można, publicystyczną: Wolny najmita
o problemach chłopów po uwłaszczeniu, Jaś nie doczekał, A jak poszedł
król na wojnę – problemy nierówności społecznej.
• Rota – najsławniejszy wiersz poetki, stylizowana przysięga narodu: „Nie
rzucim ziemi, skąd nasz ród…”, zainspirowana wydarzeniami we Wrześni,
gdzie młodzież szkolna i jej rodzice bardzo ostro wystąpili przeciw germanizacji.
Utwór pełnił funkcję nieoficjalnego hymnu narodowego, do dziś
jest często śpiewany podczas uroczystości państwowych i kościelnych.
