U schyłku XIX wieku najwcześniej pojawił się dramat naturalistyczny. Jego rozkwit na zachodzie przypada na lata osiemdziesiąte. Czołowym przedstawicielem był francuski pisarz Emil Zola. Jego postulaty odnośnie dramatu i teatru można sprowadzić do kilku punktów: ukazywanie „prawdy życiowej”, nawet gdy jest drastyczna; wprowadzenie warstw mieszczaństwa oraz ludu; indywidualizacja języka; skoncentrowanie akcji wokół jednego centralnego wydarzenia, ze zwróceniem szczególnej uwagi na analizę osobowości bohaterów ukształtowanych przez swoje środowisko; zamiast indywidualnej gry – zespołowa; dekoracje i kostiumy odtwarzające rzeczywistość.
Drugim najważniejszym reformatorem naturalistycznego dramatu europejskiego był Ibsen. Odkrył on źródło tragiczności w nieuniknionym konflikcie społeczeństwa i jednostki, jednostki twórczej, mającej silne poczucie indywidualności, swej wewnętrznej racji i prawdy; i społeczeństwa, które nie akceptuje żadnych odchyleń od przyjętych norm, konwenansów społecznych, towarzyskich. Ibsen zwracał także uwagę na czynnik, niezależny od człowieka, a mianowicie fatum dziedziczności.
August Strindberg, szwedzki dramatopisarz, zredukował akcję, zewnętrznych wydarzeń do potrzebnego minimum, a cały nacisk skupił na analizie wewnętrznych przeżyć bohaterów. Wśród tych bohaterów przeważają postacie patologiczne. Głównym motywem było odwieczne niezrozumienie się i walka płci. Determinantem zachowań ludzkich są pożądania i popędy.
Dużą rolę w rozwoju dramatu naturalistycznego odegrała „Potęga ciemnoty” Lwa Tołstoja. Dramat oparty na autentycznych wydarzeniach, ukazuje obraz wsi rosyjskiej, przesyconej zbrodniami, z pełną premedytacją przygotowywanych na scenie, na oczach widzów. Instynkt seksualny i żądza pieniędzy są jedynymi powodami postępowania postaci dramatu.
Naturalizm stanowił opozycję przeciwko mieszczańskiej rzeczywistości społeczno-kulturalnej. Szczególną rolę w tym sprzeciw pełnił obiektywizm. Warunkiem koniecznym dla powstania prawdziwej sztuki było ujęcie artystycznej wizji świata jako jedność. Wszystko jest ważne i ciekawe, zarówno piękno jak i brzydota.
Postulat ukazania świata jako jedność pociągał za sobą rozbicie sztywnych kanonów kompozycyjnych; teraz kompozycję miał narzucać materiał obserwacyjny. Pojawił się obszerny opis, zanika poczucie hierarchii ważności szczegółów, przedstawiane są wydarzenia codzienne, często przesadnie wyjaskrawione postaci złoczyńców i degeneratów.
W Polsce za główną przedstawicielkę naturalizmu w dramacie uważa się Gebrielę Zapolską; jej główne dzieła to: „Moralność pani Dulskiej”, „Ich czworo”, „Panna Maliczewska”, „Skiz”.
W „Moralności pani Dulskiej” z łatwością można dostrzec wpływ naturalizmu.
