KIERUNKI W SZTUCE MŁODEJ POLSKI (malarstwo, literatura)
1. Symbolizm – założenia tego kierunku sformułował Maurycy Maeterlinck (dramaturg belgijski):
a. symbolizm odrzuca wzorzec literatury opisowej,
b. nie jest ważna doskonałość formy,
c. literatura nie powinna opisywać świata, tylko to, co jest niewyrażalne i nieuchwytne,
d. świat składa się z materii i ducha, zadaniem sztuki jest uchwycenie ducha,
e. ducha nie można uchwycić za pomocą zwykłych środków stosowanych przez sztukę realistyczną,
f. świat ducha, to, co nieuchwytne, trzeba wyrazić za pomocą symboli, które mogą być interpretowane w różny sposób,
g. dramaty Wyspiańskiego.
2. Impresjonizm – kierunek ukształtowany we Francji w drugiej połowie XIX wieku:
a. sztuka powinna przedstawiać odbiór świata zewnętrznego przez jednostkę,
b. sztuka powinna notować subiektywne, indywidualne wrażenia (impresje),
c. impresjonizm nie opisuje stałych momentów tylko ulotne chwile,
d. kładą nacisk na nastrojowość, walory muzyczne i brzmieniowe (Tetmajer Na Anioł Pański, Melodia mgieł nocnych, Kasprowicz Krzak dzikiej róży, Hymny),
3. Ekspresjonizm – kierunek ukształtowany w sztuce przed I WŚ, najważniejsze nie jest odtwarzanie rzeczywistości zewnętrznej, ale przekazanie świata wewnętrznego artysty, posługuje się symbolem, groteską, hiperbolą, poetyką snu, posługuje się kontrastem, np. hymny Kasprowicza.
Autorem hasła MŁODA POLSKA jest Artur Górski, który w 1898 opublikował w Życiu cykl artykułów zatytułowanych Młoda Polska. MŁODA POLSKA termin określający zjawiska na przełomie XIX i XX wieku. MODERNIZM oznacza nowy antypozytywistyczny światopogląd, nową koncepcję sztuki i artysty. MODERNIZMEM nazywamy wczesna fazę MŁODEJ POLSKI. NEOROMANTYZM – wskazuje na bliskość haseł z koncepcją artystyczną romantyzmu.
Ważne miasta MŁODEJ POLSKI: Kraków, Lwów, Zakopane.
WESELE - wydane 1901, oparte na faktach, pierwowzorem było wesele odbywające się w Bronowicach nieopodal Krakowa, w wiejskiej chacie. Pierwszy akt jest realistyczny, pokazuje rozmowy przedstawicieli chłopstwa i inteligencji. Akt ten pokazuje, że warstwy te nie rozumieją się. Chłopi pragną świadomie uczestniczyć w życiu społecznym i narodowym, interesują się polityką. Inteligencja nie rozumie chłopów, ponieważ buduje ich obraz z własnych wyobrażeń, traktuje ich, jako skansen wiejskiego obyczaju i ponadczasowych wartości. Chłopi traktują inteligentów z wyższością, ponieważ nie znają się na gospodarce. Wyspiański pokazuje tu chłopomanię, modne bratanie się inteligencji z ludem, upatrywanie w ludzie ostoi cnót narodowych, nieskażenia cywilizacją. Chłopi są nieufni wobec inteligencji.
