Znaczenie Apokalipsy św. Jana dla literatury i sztuki późniejszych epok. Rozważ zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.

Greckie słowo "apokalipsis" oznacza odsłonięcie, objawienie. Apokalipsa św. Jana jest jedną z najbardziej tajemniczych ksiąg biblijnych, opisuje niewyobrażalne dla przeciętnych ludzi chwile końca świata, zagłady naszej rzeczywistości i przyszłość ludzkości. Apokalipsa św. Jana stanowi ostatnią księgę Biblii. Zawiera proroczą wizję wydarzeń towarzyszących końcowi dziejów. Księga przynosi widzenie świętego Jana, ostatniego pozostałego przy życiu apostoła. Miał on otrzymać na wyspie Patmos objawienie dotyczące losów Kościoła aż do ponownego nadejścia Chrystusa. Celem apokalipsy było pokrzepienie serc Chrześcijan polegającym na przedstawieniu w języku mistycznym i symbolicznym ostatecznego triumfu Dobra nad Złem.
Opisy końca świata są tak przerażające, że do dziś dla przeciętnego człowieka termin "apokalipsa" oznacza coś tragicznego, okropnego, zagładę, śmierć, mękę. Temat Apokalipsy był bardzo często podejmowanym tematem twórców różnych epok. Jej popularność wynika z nieustającego zainteresowania ludzi przemijaniem i śmiercią. Księga Apokalipsy stała się natchnieniem dla wielu artystów na przestrzeni wieków. Jest wizją walki dobra ze złem, obrazem Sądu Ostatecznego. Pełna jest niejasnych, nie zawsze jednoznacznych symboli od stuleci inspirujących myślicieli i artystów.

Inspirowała wielu artystów, również malarzy. Najdoskonalszym tego przykładem jest późnogotycki tryptyk „Sąd ostateczny” Hansa Memlinga. Obraz ten pochodzi z XV w. Jest to malarska wizja, która ukazuje Raj, Piekło i Czyściec. Obraz Melina jest bardzo sugestywny i przemawia do wyobraźni odbiorców swą barwą, symboliką. Można w nim dostrzec ogromne bogactwo wątków symbolicznych i teologicznych. Scena środkowa tryptyku przedstawia Dzień Sądu Bożego i charakteryzuje się wyraźnym podziałem na dwa pola przedstawiające odrębne rzeczywistości-niebiańską (sacrum) i ziemską (profanum).W górze w centrum kompozycji, króluje Chrystus Sędzia, majestatycznie siedzący na złotym kole-tęczy, będącej symbolem boskiej doskonałości, łączącym jednocześnie państwo Boże (civitas Dei) z państwem ziemskim (civitas terrena). Sądzący trzyma stopy na kuli ziemskiej, co symbolizuje z kolei Jego panowanie nad ziemia. Otaczają Go apostołowie oraz Maryja i Jan Chrzciciel orędujący za ludźmi-mamy tu do czynienia z kompozycją zwaną Deisis. Nad Chrystusem widnieją postacie aniołów z narzędziami Męki Pańskiej oraz symbole zbawienia (lilia) i potępienia (gorejący miecz sprawiedliwości). Niżej artysta umieścił aniołów dmących w trąby i ogłaszających nadejście Dnia Sądu Ostatecznego. Druga część obrazu dotyczy tego, co dzieje się na ziemi, a centralnym jej punktem jest postać Michała Archanioła ubranego w złotą zbroję i bogaty płaszcz.

Related Articles