Cezary Mastalerz, opracowanie tez.
Tezy egzaminacyjne
1. Człowiek, rodzina i doskonałe państwo w Polityce Arystotelesa.
2. Klasyczne opinie na temat prawa natury: Platona, Arystotelesa, Cycerona, św. Augustyna i św. Tomasza.
3. Wyjaśnij pojęcia: relatywizm, agnostycyzm i konwencjonalizm oraz wskaż praktyczne konsekwencje powyższych stanowisk.
4. Uzasadnienie istnienia i charakter prawa naturalnego.
5. Człowiek jako osoba i jako podmiot prawa.
6. Filozoficzne koncepcje prawa (w ujęciu o. M. J. Bocheńskiego).
7. Polska średniowieczna doktryna ius gentium (w ujęciu ks. S. Wielgusa).
8. Polityczny składnik platonizmu i jego związki z proktologią „nauk niepisanych” (w ujęciu . Realego).
9. Postulaty wielkich nauczycieli Kościoła pod adresem sędziego (w ujęciu o. J. Salija).
10. Ontologiczni-antropologiczne uwarunkowania prawa (w ujęciu ks. A. Kościa).
Lublin, Listopad 2006.
Człowiek, rodzina, państwo w Polityce Arystotelesa
Niniejsze analizy, wydaje się, należy rozpocząć od Arystotelesa koncepcji państwa. Wskazując na jego genezę Stagiryta podkreśla, że nie powstaje ono li tylko w drodze czystej konwencji, nie jest tworem arbitralnym lecz koniecznym. Pierwszą społecznością, określaną też mianem naturalnej jest rodzina. Ta, łącząc się z innymi tworzy wioskę. Zespół tych z kolei wyznacza Polis. Arystoteles zaznacza jednak, że zarówno pierwsza jak i druga (rodzina i wioska) nie są w stanie zapewnić realizacji wszystkich potrzeb swoich członków, a jedynie potrzeb podstawnych. Są zatem, we-dle myśli Stagiryty, społecznościami niedoskonałymi. Można domniemywać, choć nie arbitralnie, że chodzi tutaj zasadniczo o potrzeby egzystencjalne. Uwzględniając myśl analizowanego autora odnoszącą się do podziału dóbr, ich typologii, można rzec, że zaspokajają one jedynie, a więc pozwalają na osiągnięcie dóbr niższych, zewnętrznych i związanych z ciałem. Choć, wydaje się, i tych zakres zaspokojenia jest ograniczony. Państwo (Polis) jawi się już jako społeczność doskonała. Ona, w odróżnieniu od poprzednich, osiąga stan wszechstronnej wystarczalności. W zupełności zatem zaspokaja wymienione powyżej dobra niższe, pozwala ponadto, na osiągnięcie dóbr duchowych. W pierwszym zatem rzędzie Polis jawi się w Polityce jako społeczność autarkiczna, samowystarczalna. Jak zaznaczono powyżej, jest również społecznością konieczną, nie powstaje w wyniku jakiejkolwiek pacta socjalis. Należy pamiętać, że chodzi tutaj o konieczność naturalną, wynikającą z natury człowieka. Ta (natura ludzka) w myśli Stagiryta jest spotencjalizowana. Jej aktualizacja domaga się określonych środków, te z kolei może, w stopniu wystarczającym, dostarczyć jedynie państwo. W tej perspektywie jawi się teleologizm Polis.
