Własność intelektualna
a swoboda
przepływu usług oraz wolność wymiany
Termin własność intelektualna ten jest kalką z angielskiego "intellectual property", w Polsce zaś jego zwolennicy obejmują jego zakresem liczne gałęzie prawa: od prawa autorskiego, przez prawo znaków towarowych, aż po prawo patentowe. Polski Kodeks cywilny posiada pewną część zatytułowaną "Własność i inne prawa rzeczowe". Można tam przeczytać m.in., że w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społecznego-spodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą. Chodzi tu o rzeczy fizyczne, namacalne, realne. Kodeks zresztą to precyzuje: "Rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne".Jasności w tym zakresie nie poprawia ustawa z 2000 roku Prawo własności przemysłowej. Na warunkach określonych w tej ustawie udzielane są patenty na wynalazki, prawa ochronne na wzory użytkowe i znaki towarowe, a także prawa z rejestracji na wzory przemysłowe, topografie układów scalonych oraz oznaczenia geograficzne. Jak stwierdził ówczesny Prezes Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej Wiesław Kotarba podczas debaty połączonych komisji sejmowych w 1999 roku, które zajmowały się projektem tej ustawy: "pojęcie własności przemysłowej jest niezbyt precyzyjne, jest niejednoznaczne oraz różnie rozumiane przez autorów różnych publikacji. Jest także rozmaicie definiowane w rozmaitych aktach prawnych". Na dodatek oprócz tego pojęcia własności przemysłowej funkcjonuje pojęcie własności intelektualnej i handlowej. Intelektualnej stwierdza, że "własność intelektualna" oznacza prawa odnoszące się do: dzieł literackich, artystycznych i naukowych, interpretacji artystów interpretatorów oraz do wykonań artystów wykonawców, do fonogramów i do programów radiowych i telewizyjnych, wynalazków we wszystkich dziedzinach działalności ludzkiej, odkryć naukowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych i usługowych, jak również do nazw handlowych i oznaczeń handlowych, ochrony przed nieuczciwą konkurencją oraz wszelkie inne prawa dotyczące działalności intelektualnej w dziedzinie przemysłowej, naukowej, literackiej i artystycznej.
Wedle Światowej Organizacji Handlu (WTO) prawa własności intelektualnej są to prawa nadawane osobom na wytwory ich umysłów. Zazwyczaj przysługują one twórcom jako prawa wyłączne na stosowanie tych wytworów przez pewien określony okres czasu: podział zaś zwyczajowy polega na wskazaniu praw autorskich wraz z prawami pokrewnymi obok własności przemysłowej.
