Wpływ mediów na kształt współczesnego stereotypu Rosjan w Polsce

Wstęp

„Łatwiej jest rozbić atom niż zniszczyć przesąd”
Albert Einstein

W niniejszej pracy pragnę zająć się stereotypami jakie krążą o Rosjanach w Polsce. Jeżeli przyjmiemy, że nosimy w sobie pewien wzorzec myślowy, odczuwamy i zachowujemy się wedle tego, co przyswoimy sobie w ciągu życia, nie powinno nas dziwić, że jesteśmy swoiście zaprogramowani przez kulturę, w której dorastamy i wiele spraw postrzegamy w sposób kolektywny, oraz, że nosimy w sobie stereotypowe obrazy wydarzeń, ludzi oraz nasz pogląd na tych ludzi. Mamy w sobie skłonność do stereotypowego postrzegania innych ludzi oraz ich kultur. Nasze stereotypy skutecznie utrwalają podręczniki oraz media kształtując opinię publiczną poprzez upowszechnianie stereotypów i uprzedzeń. Do powstawania stereotypów nie doszło by bez udziału kontekstu kulturowego. Stereotypy są wyrazem indywidualnych odniesień wartości wyrażanych przez jednostkę do wartości innej kultury. Stąd wynika, że stereotyp bazuje na nadinterpretacji wiedzy. Stereotypy powstają na gruncie oceny poznawczej, co nie czyni ich racjonalnymi wnioskami. Wzmacniane zbiorową świadomością, są trudną przeszkodą do pokonania. Trudności dialogu pomiędzy Polakami i Rosjanami wynikają z wielu czynników. Przyczyn licznych stereotypów i uprzedzeń do nich, krążących w naszej kulturze trzeba upatrywać w historii wzajemnych stosunków politycznych nasyconych wieloma konfliktami, wojnami oraz licznymi symbolami pamięci narodowej. Symbole te na trwałe wpisały się w kontekst kulturowy pamięci narodowej oraz indywidualnej. Stały się one posiłkami dla oficjalnej propagandy narodowej, realizującej politykę wewnętrzną kraju, wykorzystują je również ugrupowania polityczne oraz niektórzy publicyści. Wyraz niechęci kształtuje się nie tylko ze względu na historię ale także aktualną sytuację polityczną w kraju i za granicą. Bliskie sąsiedztwo krajów rodzi wiele zagrożeń, co w konsekwencji buduje nowe i utrwala stare stereotypy. Kontakty polsko-rosyjskie charakteryzował brak równowagi politycznej a w przeszłości dominacją Imperium Rosyjskiego, a obecnie uwolnienia się Polski spod dominacji rosyjskiej i jej wejścia w poczet krajów Unii Europejskiej.
Czy Polacy odnoszą się stereotypowo względem Rosjan? Zachodnie postrzeganie Polski jako kraju, który żywi szczególną niechęć do Rosjan zauważył Bronisław Geremek a udokumentował Andrzej Walicki w artykule pt. Rosja Putina a polityka polska, który ukazał się w „Przeglądzie”. Sporą liczbę społeczeństwa cieszy fakt, że u naszych wschodnich sąsiadów nie jest dobrze i przeszkadza, gdy Rosja odzyskuje swój autorytet na arenie międzynarodowej.