1.Śmierć-kres życia osobnika żywego , nieodwracalne ustanie wszystkich funkcji życiowych, także molekuły i struktury związane z życiem stają się zdeorganizowane i nie można ich odróżnić od podobnych molekuł w przyrodzie nieożywionej. W medycynie za moment śmierci uznawano zatrzymanie oddychania oraz czynności serca. Rozwój mechaniczny pomocy medycznej powoduje , że obecnie za moment śmierci człowieka uważa się śmierć mózgu jako całości w wyniku ustania czynności pnia mózgu.
2.W naturalnej postaci do śmierci prowadzi okres starzenia się człowieka czyli proces, który następuje stopniowo , powodując z wiekiem zmiany w funkcjonowaniu i strukturze organizmu. Zmiany starcze są wynikiem zmniejszania się masy tkanek na skutek szybciej postępujących procesów katabolicznych (niszczenia) niż anabolizmu (regeneracji). Proces starzenia się obejmuje: zużywanie się organizmu w ciągu długich lat ; uszkodzenie aparatu genetycznego ; zmniejszenie odporności ; zmniejszenie ilości wody w ustroju ; osłabienie funkcji układów enzymatycznych ; obniżenie funkcji tarczycy czy gruczołów płciowych.
Człowiek może żyć ponad 100 lat , jednak najczęściej ginie w skutek chorób lub nagłych wypadków.
3. Śmierć nie jest zjawiskiem jednoczasowym - można wyróżnić w niej kilka etapów. Proces umierania rozpoczyna się od agonii. Jest to proces konania , który może trwać od kilku godzin do kilku dni. W tym czasie zamierają wszystkie czynności organizmu : występują zaburzenia krążenia , tętno staje się nitkowate , niewyczuwalne , oddech powierzchowny , często z powodu zalegającej wydzieliny w górnych drogach oddechowych - charczący. Zanika działalność zmysłów , z których słuch utrzymuje się najdłużej. Twarz przyjmuje wygląd maski , rogówki mętnieją , a źrenice rozszerzają się. Chory jest pokryty zimnym potem , temperatura ciała spada , kończyny są zimne i sinieją. Jeśli okres agonii przedłuża się nosi to wówczas nazwę letargu ( śmierć pozorna ) . Agonia nie zawsze kończ się zgonem i w tym okresie możliwy jest jeszcze całkowity powrót do życia i zdrowia. Jeżeli nie uratowano chorego po agonii następuje śmierć kliniczna.
4. Śmierć kliniczna to druga po agonii faza procesu umierania( umieranie = agonia + śmierć)
cechująca się stwierdzonym klinicznie wystąpieniem objawów:
• Brak przytomności
• Brak akcji oddechowej
• Ustanie krążenia
• Wypadnięcie odruchów ( nie zwężanie się źrenic, zanik odruchu mrugania )
• Bladość
• Zwiotczenie
Śmierć kliniczna otwiera następny etap w procesie umierania: okres interletalny czyli międzyśmiertelny. Zawarty jest on pomiędzy momentem wystąpienia śmierci klinicznej, a ostateczną śmiercią całego organizmu, czyli jego śmiercią biologiczną. Długość tego okresu jest różna , zależy od wielu czynników , takich jak: temperatura i wilgotność środowiska , ciśnienie atmosferyczne , przyczyna zgonu itp. Śmierć kliniczna w większości przypadków przechodzi stopniowo w stadium śmierci biologicznej całego ustroju , jednak w niektórych przypadkach jest to kilkuminutowy , dramatyczny okres w którym istnieją szanse przywrócenia człowieka do życia poprzez reanimację .Zastosowanie reanimacji w czasie śmierci klinicznej u niektórych umierających potencjalnie zdolnych do życia rokuje odwrócenie procesu umierania i przywrócenie spontanicznych objawów życia. Skuteczna reanimacja ma miejsce wtedy , gdy po pewnym czasie mózg podejmie samodzielną pracę. Jeśli zabieg poprowadzono nieprawidłowo lub za późno pojawia się śmierć osobnicza.
5. W okresie międzyśmiertelnym wiele komórek, tkanek, a nawet narządów wykazuje mniej lub bardziej prawidłowe czynności życiowe. Najbardziej wrażliwe na brak tlenu są wysoko wyspecjalizowane komórki , do których należy zaliczyć komórki ośrodkowego układu nerwowego. One też pierwsze definitywnie obumierają , co jest równoznaczne z przejściem mózgu w stan śmierci biologicznej. Najpierw nieodwracalnie zanika czynność krążenia i oddychania następnie ostatecznie umiera mózg. Ten etap nazywa się śmiercią osobniczą, która występuje wtedy , gdy krążenie i oddychanie jest jeszcze częściowo lub w pełni sprawne natomiast całkowicie ustała czynność pnia mózgu. Człowiek pozostaje na najniższym poziomie życia wegetatywnego. Z jednej strony w człowieku krąży w nim krew, jest ciepły , zaróżowiony , oddycha , trawi , produkuje mocz itp. Z drugiej strony natomiast czynności wyższe mózgu są zniesione. Wczesne rozpoznanie śmierci osobniczej ma duże znaczenie dla transplantologii, pozwala bowiem na pobieranie wszystkich narządów do przeszczepów od człowieka , którego prawie możemy uznać zmarłego , a którego narządy wewnętrzne zdolne są jeszcze do podjęcia prawidłowej czynności w organiźmie innego człowieka.
6. Po okresie interletalnym nastepuje śmierć biologiczna ( definitywna ) , która jest ostateczną śmiercią całego organizmu. Nieodwracalnie ustają wszystkie czynności życiowe. Charakterystyczną cechą śmierci biologicznej jest postępująca autoliza- proces rozpadu komórek i narządów wewnętrznych spowodowane przez enzymy wewnątrzkomórkowe. Kilka minut po zgonie autolizie ulegają komórki mózgu , później wątroby , nerek. Zmiany autolityczne szczególnie manifestują się w narządach bogatych w enzymy ( trzustka , żołądek, jelita ) najpóźniej autolizie ulegają mięsień sercowy i macicy , gruczoł krokowy , tarczyca , ścięgna , chrząstki i kości oraz gnicie- spowodowane działalnością bakterii gnilnych , które za życia bytują w przewodzie pokarmowym , na skórze i w drogach oddechowych. Te dwa procesy prowadzą do rozkładu wszystkich elementów organizmu ludzkiego na składniki o coraz prostszej budowie , aż do uwolnienia pierwiastków. Wyróżniamy rodzaje śmierci biologicznej tj.
• Śmierć naturalną ( z inwolucji starczej ) , która jest zjawiskiem fizjologicznym , dlatego cały jej proces nie jest poprzedzony wyraźną agonią , przebiega bezboleśnie.
• Śmierć powolna najczęściej wywołana chorobami chorobami jest poprzedzona wyraźną agonią.
• Śmierć nagła w której człowiek umiera bardzo szybko
• Śmierć gwałtowna na skutek obrażeń ( np. w wyniku wypadku)
Dodatkowym wyznacznikiem śmierci biologicznej są:
• Plamy śmiertelne ( opadowe )- z chwilą ustania czynności serca krew pod wpływem siły ciężkości zaczyna spływać do naczyń żylnych i włosowatych położonych w najniżej położonych partiach ciała. Rozszerzone i wypełnione krwią naczynia skóry i tkanki podskórnej uwidaczniają się w postaci plam
• Stężenie pośmiertelne- zwiotczeniu ulegają wszystkie mięśnie ciała. Najszybciej obejmuje ono mięsień sercowy , przeponę , przewód pokarmowy , pęcherz moczowy.
• Oziębienie- ustanie krążenia i oddychania oraz szybkie wygasanie procesów przemiany materii , przy równoczesnej utracie ciepła prowadzi do stopniowego oziębiania. Proces ten trwa tak długo aż nie dojdzie do wyrównania temperatury ciała z temperaturą otoczenia.
• Bladość- występuje w skutek zatrzymania krążenia krwi i jej opadania do najniżej położonych partii ciała.
• Wysychanie- w wyniku ustania krążenia i przemieszczania się krwi oraz płynów ustrojowych do najniżej położonych części ciała w niektórych miejscach dochodzi do wysychania. Najszybciej wysychają: rogówka , spojówki , czerwień wargowa.
Śmierć biologiczna kończy proces umierania- jest granicą oddzielającą życie i potencjalną zdolność do życia od definitywnej , nieodwracalnej utraty zdolności do życia.
freeklady
