PALUCH KOŚLAWY
(hallux valgus)
Częste zniekształcenie u dorosłych, rzadko w wieku rozwojowym. Paluch ulega rotacji zewnętrznej w stawie śródstopno-palcowym I w płaszczyźnie podłoża (koślawość) oraz rotacji wewnętrznej w płaszczyźnie czołowej. Zniekształceniu towarzyszy wystawanie po stronie przyśrodkowej I kości śródstopia, która może być bolesna.
Etiologia:
Nie jest jednorodna i nie do końca wyjaśniona z wyjątkiem schorzeń systemowych takich jak RZS, porażenie wiotkie i spastyczne. Za istotny przyjmuje się czynnik rodzinny. Zniekształcenie występuje nader często u kobiet, rzadko u mężczyzn. Prócz szkodliwego działania wiele typów obuwia damskiego, niewątpliwą rolę usposabiającą odgrywa słabsza konstrukcja więzadłowo stawowa stopy kobiecej.
Obraz kliniczny:
Charakterystyczne jest koślawe ustawienie palucha w stawie śródstopno-palcowym oraz jego rotacja wewnętrzna. Sklepienie poprzeczne stopy jest z reguły zniesione lub odwrócone, a wystające od strony podeszwy głowy kości śródstopia II-IV są przyczyną konfliktu z obuwiem i z podłożem, co powoduje metatarsalgie (bolesność śródstopia). Zniekształceniu koślawemu palucha towarzyszy często zniekształcenie młoteczkowate palców.
Leczenie:
Operacyjne (najbardziej popularne ściosanie przyśrodkowej części głowy I-szej kości śródstopia). Metody leczenia zachowawczego, polegające na stosowaniu aparatów korekcyjnych nie dają wiarygodnych wyników.
PALUCH SZTYWNY
(hallux vigidus)
Choroba występująca rzadko, z reguły u mężczyzn ok. 40 r. ż i polega na bolesności oraz sztywności stawu śródstopno–paliczkowego palucha, ustawionego często w miernym zgięciu podeszwowym.
Etiologia:
Przyczyną sztywności palucha są zmiany zwyrodnieniowe uogólnione lub ograniczenie ruchomości palucha.
Leczenie:
Leczenie objawowe wskazane jest w razie wykluczenia dny. Prócz ćwiczeń czynnych w kąpieli, okładów parafinowych, konieczne jest wtedy dobranie wygodnego obuwia bądź modyfikacja jego podeszwy, aby zmniejszyć zginanie grzbietowe palucha w fazie odbicia.
Leczenie operacyjne stosujemy w przypadku większych zmian zwyrodnieniowych.
PALCE MŁOTECZKOWATE
(digiti mollei)
Zniekształcenie polega na kątowym przykurczu zgięciowym bliższych stawów między paliczkowych palców stóp.
Etiologia:
Zbliznowacenia pozapalne i pourazowe.
Oraz kliniczny:
Typowym zniekształceniem jest przykurcz zgięciowy stawu międzypaliczkowego bliższego. Z reguły głowa kości śródstopia zniekształconego palca jest obniżona podeszwowo, powodując powstanie bolesnych odcisków na podeszwie.
Leczenie:
Stosowanie ćwiczeń biernych, szyn, itp. w małych zniekształceniach prowadzi trwałej poprawy. Leczenie operacyjne - w większych zniekształceniach.
PALCE SZPONIASTE
Paliczek bliższy ustawiony jest w zgięciu grzbietowym a środkowy i dalszy w zgięciu podeszwowym.
Etiologia:
Zniekształcenie jest częścią składową stopy wrażliwej idipatycznej lub towarzyszy schorzeniom neurologicznym lub systemowym, np. RZS. Zniekształceniu sprzyja szkodliwy wpływ ciasnego obuwia i wysoki obcas.
Obraz kliniczny:
Palec szponiasty nie styka się opuszką z podłogą. Staw międzypaliczkowy bliższy ustawia się w zgięciu pod kątem prostym, na jego grzbietowej powierzchni tworzy się bolesny odcisk. Na podeszwie stopy pojawia się modzel.
Leczenie:
- bezoperacyjne polega na stosowaniu stabilizatora ortopedycznego oraz ćw. redresyjnych. W przypadku utrwalonego zniekształcenia bierze się pod uwagę leczenie operacyjne.
PALCE ZGIĘTE – SZPOTAWE LUB KOŚLAWE
Wada ta polega na zgięciu w płaszczyźnie podłoża w stawie międzypaliczkowym dalszym w kierunku szpotawości lub koślawości. Powoduje to niekiedy zachodzenie palców na siebie. Zmiana często występuje rodzinnie.
Podobne zniekształcenia można oglądać w obrębie palca serdecznego i małego ręki.
Zniekształcenia nie należy leczyć operacyjnie u małych dzieci. U osób dojrzałych skuteczna jest resekcja stawu i artrodeza międzypaliczkowa.
Modzel (tyloma) – powierzchowne, ograniczone ognisko nadmiernego rogowacenia w miejscu powtarzanych urazów. Najczęściej podeszwy i dłonie.
Nagniotek (clavus) – bolesne, stożkowate ognisko nadmiernego rogowacenia, które najczęściej usadawia się nad stawami palców stóp i na stykających się powierzchniach palców stop.
