Barok

Zbigniew Morsztyn - opracowanie treści wybranych utworów.

Emblema 2
 Duch autora (podmiotu lirycznego) chce ulecieć w góry, jako że do rąk ma przyczepione skrzydła
 Prosi Jezusa, by przeniósł go z ziemskiego padołu do nieba
 Mówi o zgromadzeniu wiernych owieczek przez Boga i zaprowadzeniu ich do wodopoju
 Podmiot spodziewa się tego szczęścia, oczekuje na nie
 Chce znaleźć się między świętymi duchami i tam wyśpiewywać z aniołami symfonie ku czci Boga

Emblema 12
 Zwycięstwo nad Kupidynem
 Podmiot liryczny (Kupidyn - bożek) dziękuje Bogu, że z Jego pomocą połamał swe łuki i dotychczasowe „narzędzia pracy”
 Dziękuje za złotą koronę i za ustanie sprośnej miłości w nim
 Twierdzi, że nie posiada już żądzy i nieczystości i że poddał się niebieskiej miłości, miłości Bożej

Emblema 17
 W zwykłym ogrodzie rodzą się chwasty, natomiast w ogrodzie Boga piękne lilie i róże
 Przyroda przyodziewa najpiękniejsze barwy dla Boga
 Radości nie odejmuje trwoga ani nieszczęście
 Niebieska Nadzieja
 Tam gdzie stąpa Bóg jest radość i życie

Emblema 29
 Podmiot liryczny uświadamia sobie bieg czasu – jest już stary
 Następuje zima życia – smutek, choroby
 Ziemia odradza się po zimie, człowiek umiera na zawsze, młodość nigdy nie powraca, jest to czas niepowtarzalny
 Podmiot prosi Boga, by żyć przy Nim, w niebie przez wieczność
 Nie chce iść do piekła (niskość), chce być na wysokości (niebo), ma nadzieję, że minione lata będą rozpatrzone pozytywnie i że dzięki nim dostanie się do nieba

Emblema 38
 Opis dumy pawia, jego pychy, która będzie skarcona
 Podmiot wraz z Kochankiem chce uwolnić świat (puch, pierze) od pychy
 Złota wolność dla tych, którzy żyją w tyraństwie

Emblema 41
 Dziewczyna oddaje swoje brudne, grzeszne serce chłopcu
 Prosi aby je wyszlifował i oczyścił
 Mówi o tym, że będzie żałowała za swe grzechy gorzkimi łzami
 Chce aby jej serce było czyste, ponieważ do królestwa Bożego można wnieść tylko piękne i czyste rzeczy
 W niebie będzie się weselić, jeśli przekroczy jego bramy

Emblema 44
 Pasterz widząc niebezpieczeństwo dla swej trzody gotów jest jej bronić nie lękając się o własne życie
 Największym i najlepszym Pasterzem jest Bóg, który dba o swoje owce
 Bóg oddał życie za swe owce, by nie czyhał na nie diabeł i by uwierzyły w życie wieczne i Niebo
 Owieczki będą musiały stanąć przed sądem Bożym
 Bóg jest łaskawy
 Pasterz zawarł przymierze z owcami

Emblema 49
 Straszny krajobraz – burza, sztorm, groźna sytuacja
 Okręt znajdujący się na morzu i jego załoga są w dużym niebezpieczeństwie
 Marynarz prosi Boga o pomoc w opresji
 Pragnie aby Bóg podał mu pomocną dłoń i dał szansę naprawić grzechy, by nie ginął w srogiej burzy

Emblema 102
 Kupidyn rzuca strzały miłości w Boga, by zapalił grzeszne serce do prawdziwego uczucia
 Pragnie, by miłość do Boga była jego jedynym pragnieniem i by nie nękały do inne namiętności

Emblema 103
 Człowiek przyznaje się do tego, że jest słaby, bo ulepiony z gliny, lecz w proch się obróci
 Jest słaby, lichy
 Dziękuje Bogu za to,że tknął w glinę życie i Ducha Św.

Zbrodniarz czy ofiara – jak według Ciebie można ocenić Makbeta?

Szekspirowska tragedia „Makbet” opisuje koleje losu wielkiego rycerza, królewskiego krewniaka, tana Szkocji – Makbeta. Tytułowy bohater, uczciwy, sprawiedliwy, oddany prawu i królowi, pełen zalet jest początkowo przykładem średniowiecznego rycerza, hołdującego trzem cnotom: Bóg, Honor, Ojczyzna.

Zinterpretuj wiersz J. A. Morsztyna „Do trupa’’ w kontekście konceptyzmu barokowego i poetyki tego okresu

Poetyka doby baroku była dość niejednolita pod względem tematyki. Przeplatały się wtedy bowiem różne nurty począwszy od metafizycznego poprzez sarmacki na dworskim kończąc. Przypadająca w tym okresie kontrreformacja ograniczyła możliwości tamtejszych twórców dlatego modnym stał się neutralny motyw miłości.

Zinterpretuję sonet IV Mikołaja Sępa Szarzyńskiego w kontekście cech charakterystycznych poezji barokowej.

Barok w literaturze polskiej przypada na XVII i I połowę XVIII wieku, niestety granice z renesansem i oświeceniem są sporne i trudno jest je jednoznacznie określić. Zapowiedzią owej epoki była między innymi twórczość takiego artysty jak Mikołaja Sępa Szarzyńskiego, którego twórczość miała charakter głęboko religijny.

Zjawisko sarmatyzmu. Scharakteryzuj i oceń tę XVII-wieczną postawę życiową polskiej szlachty.

Ruch społeczno-obyczajowy, wywodzi szlachtę polską od rycerskiego, koczowniczego ludu zamieszkującego ziemie Polskie; początkowo nacechowane jest dodatnio: zespół dodatnich cech odziedziczonych po przodkach: rycerskość, odwaga, szlachetność, które są przeciwieństwem dla zniewieściałego magnactwa; Sarmata stał na straży i w obronie wiary w Europie (polska przedmurzem chrześcijaństwa); jednak z czasem sarmatyzm ewoluował w kierunku znaczenia ujemnego, ze względu na nie realizowanie światłych jego założeń; np.