"Lalka", uznana dziś za najdoskonalszy artystycznie i intelektualnie utwór polskiej prozy powieściowej, w chwili ukazania się została przyjęta bez entuzjazmu. Krytykowano styl i miało spójną budowę powieści. Najwięcej kontrowersji wywołała postać głównego bohatera, Stanisława Wokulskiego.Znany publicysta, A.

Izabela Łęcka jest jedną z głównych bohaterów powieści Bolesława Prusa Lalka. Jest ona szczególną postacią, ponieważ to przez nią i dla niej Stanisław Wokulski wyjechał na wojnę turecką, zdobył majątek, próbował wejść do grona arystokracji. To Izabela, odrzucając, czy też może bardziej ignorując, doprowadziła go do wszystkich czynów, opisanych na końcu książki, łącznie z prawdopodobnym samobójstwem.

W charakterystycznych dla nowel były zawarte hasła pozytywistyczne, pracy u podstaw, pracy organicznej oraz emancypacji kobiet. W nowelach uwidaczniały się dążenia społeczne i dydaktyczne pisarzy. Ukazywano w nich życie najuboższych warstw społecznych, narodowościowych, jednostek słabych, skrzywdzonych, smutny los dzieci.

Pozytywizm jako nowy prąd w naszej literaturze zwiastowały „małe formy literackie” - nowele i opowiadania. Znane utwory Prusa, Sienkiewicza, Orzeszkowej wprowadzają w krąg spraw aktualnych epoki, ukazują dojrzewanie nowej poetyki w twórczości wybitnych pisarzy. W nowelach uwidaczniały się najwyraźniej dążenia społeczne i dydaktyczne.