Znaczenie zasady Hipokratesa "Przedewszystkim nie szkodzić" w pracy pracowników zdrowia publicznego

Hipokrates żył w latach 460 – 377 r. p.n.e., uznawany jest za ojca medycyny oraz najważniejszego przedstawiciela szkoły lekarskiej z wyspy Kos. Jego podstawową działalnością była nauka filozofów przyrody. Zerwał on z praktykami nadprzyrodzonymi – oparł się na racjonalizmie. Oczyszczał medycynę od przesądów i zabobonów.
Metoda Hipokratesa opierała się na metodach racjonalnych. Na podstawie obserwacji doświadczeń wyciągał wnioski prowadzące do ustalenia diagnozy. Jego szkoła nacechowana była troską o zdrowie chorego (łac. Salus aegroti suprema lex – zdrowie chorego najważniejszym prawem). Leczenie miało polegać na wspomaganiu naturalnych procesów zdrowienia.
Hipokrates sformułował przysięgę składaną do dziś przez adeptów sztuki lekarskiej, której zasadniczym przesłaniem jest „po pierwsze nie szkodzić” (łac. „Primus non nocere”).
Według Hipokratesa zasadnicze znaczenie ma natura, a lekarz obserwujący chorego winien podpatrywać naturę, na niej polegać i nigdy jej nie szkodzić. Przywiązywał szczególną wagę do diety, która winna być powiązana z uregulowaniem trybu życia, a nie tylko samego odżywiania się. Był zwolennikiem stosowania w lecznictwie środków prostych, jak woda, ocet, sól, tłuszcze, sok z kapusty, cebula i miód.
„Primum non nocere” jest ostrzeżeniem dla lekarzy, ponieważ pomóc choremu czasem jest trudno, natomiast zaszkodzić bardzo łatwo. Lekarz ma być pomocnikiem i sługą natury, którego obowiązkiem jest:
 żyć tak, by chorym świadczyć dobro, angażując w swą pracę siły i zdolności, nie zaniedbując się w wykonywaniu zawodu,;
 nikomu nie podać trucizny, a kobiecie środka na poronienie – taki zamiar nawet nie zrodzi się w jego umyśle;
 być człowiekiem, którego nie da się przekupić;
 wykonywać te zadania, którego do niego należą, na których się zna. Jest specjalistą w swojej dziedzinie;
 życie w czystości i niewinności. W podejściu do pacjenta ma być wolny od pożądań umysłowych;
 służenie choremu bez względu na płeć czy pochodzenie;
 dochowanie tajemnicy lekarskiej.
Rzeczywistość medyczna jest dziś dość skomplikowana, całkowicie różna w porównaniu z czasami Hipokratesa. Nie domaga się ona jednak odrzucenia odkrytych kiedyś słusznych intuicji moralnych. Można uznać, że wskazania etyczne „Przysięgi” są przejawem geniuszu ludzkiego umysłu i serca. Etyka Hipokratesa powinna skłaniać do krytycznej analizy różnych współczesnych modeli etyki medycznej, np. modelu kontraktualistycznego, w którym zdaje się rozmywać specyficzność praktykowanej przez wieki profesji medycznej.
Współcześnie wymienia się kilka podstawowych problemów etyki lekarskiej.
Są to m.in..

Related Articles