„Współzawodnictwo i współdziałanie w procesie
wychowania”
Pedagodzy i psycholodzy mają podzielone zdania, jeżeli chodzi
o współzawodnictwo i współdziałanie w procesie wychowania. Mieczysław Łobocki wspomina w rozdziale pt. „Współzawodnictwo i współdziałanie
w procesie wychowania” z książki „ABC wychowania” , o tym że są również uczeni którzy podejmują próby pogodzenia tych dwóch stanowisk.
Współzawodnictwo określa jako dążenie do uzyskiwania jak najlepszych osiągnięć i efektów na drodze rywalizacji z innymi. Jest to zmaganie się
o ogólnie założone cele. Prowadzone jest ono według ściśle określonych reguł postępowania. Przy współzawodnictwie żadna ze stron nie może używać siły lub przemocy. Dzięki temu zapewnione jest zdobycie kilku wysoko usytuowanych miejsc, gdzie część z nich może być równorzędna. Działanie to jest również sposobem aktywacji grup społecznych i jednostek w ich obrębie.
Współzawodnictwo może obejmować np. samopomoc koleżeńską, samoobsługę w jadalni, zbieranie surowców wtórnych itp. Często spotyka się w szkołach czy placówkach opiekuńczo wychowawczych takie formy współzawodnictwa, za które dzieci są nagradzane punktami. Wyniki są wywieszane później na tablicach informacyjnych w tych placówkach i każdy może podziwiać osiągnięcia grupy lub jednostki, które na te osiągnięcia zapracowały.
Współdziałanie jest natomiast dążeniem do działań zmierzających do osiągnięcia wspólnych celów przez grupę bez narażania na przegraną któregoś z jej członków. Satysfakcją przy współdziałaniu jest osiągnięcie wspólnego celu, możliwość wykonania danego zadania i sam jego rodzaj. Cel musi być zaakceptowany przez wszystkich członków grupy. Współdziałaniem nazywa się również „wyświadczanie sobie różnych przysług na zasadzie partnerstwa”. Każda z osób w takiej grupie zajmuje równorzędną pozycję społeczną, pomaga innym członkom w wykonywanym zadaniu, tworzy z nią idealnie zintegrowaną całość. Współdziałanie jest określane jako współpraca, z czego korzystają np. placówki opiekuńczo-wychowawcze, które są zbliżone do normalnie funkcjonującej rodziny.
Współzawodnictwo i współdziałanie stanowią dwie różne formy aktywizacji wychowanków w podejmowaniu przez nich zadań. Łobocki wspomina o tym, że „współzawodnictwo aktywizuje jednostki lub grupy obietnicą wyróżnienia lub nagrody, współdziałanie zaś jest czynnikiem aktywizującym dzięki wspólnemu celowi.” Mimo różnic między obydwoma działaniami nie wykluczają się one wzajemnie, przy odpowiedniej organizacji mogą się wzajemnie uzupełniać i wzbogacać. Należy tutaj dostosować sposób działania do wieku i predyspozycji grupy.
